Alberto Giacometti

Alberto Giacometti

Alberto Giacometti (urodzony 10 października 1901 w Borgonovo, zmarły 11 stycznia 1966 w Chur) był szwajcarskim rzeźbiarzem i malarzem, który działał głównie we Francji. Uznawany jest za jednego z pionierów rzeźby modernistycznej, balansującej pomiędzy ekspresjonizmem a surrealizmem.

Życiorys

Alberto Giacometti przyszedł na świat 10 października 1901 roku w Borgonovo, w dolinie górskiej Bergell w szwajcarskiej Gryzonii. Jego rodzicami byli malarz Giovanni Giacometti oraz Anetta, z domu Stampa. Miał młodsze rodzeństwo: braci Diego i Bruno oraz siostrę Ottilię.

W latach 1915–1919 uczęszczał do ewangelickiego gimnazjum w Schiers. Początkowo studiował w szkołach sztuk pięknych i użytkowych w Genewie. Wyjazd do Włoch na Biennale w Wenecji pozwolił mu na zapoznanie się ze sztuką Tintoretta, Giotta oraz z ruinami antycznych budowli, które go zafascynowały. W 1922 roku, za namową ojca, przeniósł się do Paryża, gdzie rozpoczął studia w Académie de la Grande Chaumière. W latach 1922–1927 uczył się pod okiem rzeźbiarza Antoine’a Bourdelle’a. Po około pięciu latach zamieszkał w zaniedbanej pracowni w dzielnicy Montparnasse, gdzie spędził większość swojego życia. Oprócz rzeźby i malarstwa, projektował elementy wyposażenia dla architekta wnętrz Jean-Michela Franka oraz biżuterię dla projektantki mody Elsy Schiaparelli.

W 1930 roku miał wspólną wystawę z Hansem Arpem i Joanem Miró w galerii Pierre’a Loeba w Paryżu. Od 1930 do 1934 roku był związany z surrealistami, interesując się wówczas szczególnie postacią ludzką i tworząc popiersia portretowe. W tym okresie miał swoje pierwsze indywidualne wystawy w Galerie Pierre Colle oraz w Salon des surindépendants.

Po etapie surrealizmu powrócił do malowania natury, a jego stałym modelem został brat Diego, który przeprowadził się do Paryża w 1925 roku i od 1927 aż do śmierci Alberta był jego technicznym asystentem, odpowiedzialnym za budowę szkieletów rzeźb, odlewy oraz patynowanie brązów.

W 1939 roku Giacometti poznał Jeana-Paula Sartre’a oraz Simone de Beauvoir, z którymi nawiązał przyjaźń. Okres II wojny światowej spędził wraz z Diegiem w Genewie.

Po wojnie wystawiał w Galerie Pierre Matisse w Nowym Jorku (1947 i 1950) oraz podpisał kontrakt z Galerie Maeght w Paryżu (1950), co umożliwiło mu realizację zamówień na rzeźby w brązie. Jego prace znalazły się później w muzeum Fundacji Maeght w Saint-Paul-de-Vence, które otwarto w 1964 roku.

W 1949 roku ożenił się z Annette Arm.

W 1956 roku odbyła się retrospektywna wystawa jego twórczości w Kunsthalle Bern w Bernie, a artysta reprezentował Francję na Biennale w Wenecji, prezentując dzieło Femmes de Venise, które przedstawiało grupę stojących postaci kobiecych. W 1964 roku zaprezentował swoje prace na szwajcarskiej wystawie krajowej.

Głównym tematem jego twórczości było ukazywanie ludzi w ich egzystencjalnym cierpieniu. Jego rzeźby to monumentalne, surrealistyczne dzieła, które charakteryzują się znacznym zmniejszeniem objętości materiału na rzecz otwartej przestrzeni. Od późnych lat czterdziestych XX wieku wyróżniały się one smukłością, kinetyzmem oraz chropowatą fakturą.

Wyróżnienia i upamiętnienia

Alberto Giacometti zdobył wielką nagrodę w dziedzinie rzeźby na Biennale w Wenecji w 1962 roku. W 1965 roku otrzymał francuską wielką narodową nagrodę w dziedzinie sztuki (grand prix national des arts de l’Etat français) oraz tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Berneńskiego.

Jeden z sześciu odlewów rzeźby Idący człowiek osiągnął cenę ponad 65 milionów funtów szterlingów (wówczas ponad 104 miliony dolarów) podczas aukcji 3 lutego 2010 roku w domu aukcyjnym Sotheby’s w Londynie, co było najwyższą ceną, jaką kiedykolwiek uzyskano za dzieło sztuki na aukcji. Natomiast rzeźba The pointing man została sprzedana w 2015 roku za ponad 141 milionów dolarów w domu aukcyjnym Christie’s, co czyniło ją najdroższą rzeźbą sprzedaną na świecie.

Rzeźba Idący człowiek oraz portret artysty znajdują się na szwajcarskim banknocie o nominale 100 franków, w ósmej serii szwajcarskich banknotów, w obiegu od 1998 roku.

W 2016 roku obchodzono 50. rocznicę jego śmierci, co zaowocowało licznymi wystawami okolicznościowymi w wielu krajach.

Planetoida (11905) Giacometti została nazwana na jego cześć. W dedykacji dla artysty wymieniono trzy jego dzieła: Tête qui regarde (1929), The Palace at 4 a.m. (1932) oraz 1 + 1 = 3 (1934).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Centro Giacometti, strona centrum informacyjnego, dokumentacyjnego i kulturalnego, poświęconego rodzinie Giacomettich
• Fotografie dzieł Alberto Giacomettigo ze zbiorów Museum of Modern Art w Nowym Jorku