Alberto Kenya Fujimori Inomoto (ur. 28 lipca 1938 w Limie, zm. 11 września 2024 tamże) był peruwiańskim politykiem, który pochodził z rodziny imigrantów japońskich. Pełnił funkcję prezydenta Peru w latach 1990–2000.
Życiorys
Fujimori wygrał wybory prezydenckie w 1990 roku jako kandydat populistycznego ugrupowania Cambio 90, z hasłem „Głosuj na Chińczyka!” (tak nazywała go większość Peruwiańczyków, mimo jego japońskiego pochodzenia), pokonując w drugiej turze znanego pisarza Mario Vargasa Llosę. Jako prezydent wprowadził radykalny program oszczędnościowy, znany jako Fujishock, co przyczyniło się do wzrostu korupcji. Odszedł od demokracji, rozwiązując parlament i organizując nowe wybory, które doprowadziły do uchwalenia nowej konstytucji, umożliwiającej mu reelekcję. Udało mu się znacznie ograniczyć działalność lewicowych grup partyzanckich, takich jak Świetlisty Szlak i Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru, jednak jego rządy były krytykowane przez opozycję oraz międzynarodowe organizacje za autokratyzm i naruszenia praw człowieka. System rządów, który ustanowił w Peru, określany jest jako fujimorizm.
Wobec zarzutów korupcyjnych, 17 listopada 2000 roku Fujimori uciekł do Japonii, skąd przesłał faks ze swoją rezygnacją. Parlament odrzucił tę rezygnację i formalnie zdjął go z urzędu 22 listopada. Od tego momentu żył w ukryciu w Tokio, gdzie japońskie władze chroniły go jako obywatela Japonii. Fujimori miał nadzieję, że z Chile będzie mógł prowadzić kampanię wyborczą i wygrać planowane na kwiecień wybory prezydenckie w Peru. Jako były prezydent z immunitetem chciał powrócić do ojczyzny, jednak władze Chile uszanowały międzynarodowy list gończy za nim i aresztowały go po przybyciu. Peru natychmiast domagało się jego ekstradycji, przedkładając wiele dowodów na liczne zbrodnie popełnione przez niego w czasie rządów.
21 września 2007 roku Sąd Najwyższy Chile zgodził się na ekstradycję byłego prezydenta do Peru w związku z oskarżeniami o łamanie praw człowieka i korupcję w latach 1990–2000. 7 kwietnia 2009 roku, po 15 miesiącach procesu, został skazany na 25 lat więzienia za kilkadziesiąt morderstw na opozycjonistach. Jednak 24 grudnia 2017 roku został ułaskawiony przez prezydenta Pedro Pablo Kuczynskiego i przeniesiony z więzienia do szpitala. Decyzja Kuczynskiego, uzasadniona stanem zdrowia Fujimoriego, wywołała kontrowersje i protesty, ponieważ była postrzegana jako cena za poparcie Kenji Fujimoriego i dziesięciu innych posłów w głosowaniu nad usunięciem Kuczynskiego z urzędu.
W lutym 2018 roku rodziny ofiar dyktatury Fujimoriego złożyły skargę na ułaskawienie do Sądu Najwyższego, który 3 października 2018 roku orzekł jego nieważność. Sąd stwierdził, że ułaskawienie oparto na fałszywym orzeczeniu lekarskim o terminalnym stanie zdrowia, sporządzonym przez nieuprawnionych lekarzy. Dodatkowo, decyzja nie dotarła do komisji ds. ułaskawień, a przestępstwa popełnione przez Fujimoriego nie podlegały ułaskawieniu. Po ogłoszeniu tego wyroku, Fujimori został ponownie przewieziony do szpitala, a 23 stycznia 2019 roku wrócił do więzienia, gdzie jego ułaskawienie zostało formalnie unieważnione 13 lutego 2019 roku.
Trybunał Konstytucyjny Peru w orzeczeniu z 17 marca 2022 roku przywrócił decyzję prezydenta o ułaskawieniu, a 7 grudnia 2023 roku Fujimori został zwolniony z więzienia Barbadillo w Limie. Po wyjściu spotkał się ze swoimi dziećmi, Keiko i Kenjim, oraz z tłumem zwolenników.
Zmarł w wieku 86 lat na chorobę nowotworową w domu swojej córki Keiko w San Borja w Limie. Rząd peruwiański ogłosił trzydniową żałobę narodową. Uroczystości pogrzebowe miały miejsce 14 września 2024 roku w Teatrze Narodowym w Limie, a wzięła w nich udział urzędująca prezydent Dina Boluarte. Fujimori został pochowany na cmentarzu Campo Fe w Huachipa.
Życie prywatne
W 1974 roku poślubił Susannę Higuchi (1950–2021), również córkę japońskich emigrantów, jednak para rozwiodła się w 1994 roku. Mieli czworo dzieci, w tym syna Kenjiego oraz córkę Keiko, która ubiegała się o urząd prezydenta w 2011 i 2016 roku. W 2006 roku Fujimori ożenił się po raz drugi z Satomi Kataoką.
W kulturze
Rządy Fujimoriego zostały przedstawione w popularnym filmie dokumentalnym Ellen Perry pt. Historia i upadek Alberta Fujimoriego. Beata Pawlikowska poświęciła mu także jeden z rozdziałów w swojej książce Blondynka śpiewa w Ukajali. Mario Vargas Llosa w swojej książce Jak ryba w wodzie opisał walkę z Fujimorim w trakcie kampanii prezydenckiej.
Przypisy
Linki zewnętrzne
strona archiwalna
