Albert Willimsky

Albert Willimsky (ur. 29 grudnia 1890 w Głogówku, zm. 22 lutego 1940 w KL Sachsenhausen) był niemieckim księdzem rzymskokatolickim oraz zdecydowanym przeciwnikiem nazizmu. Został zamordowany w niemieckim obozie koncentracyjnym za swoją nieustępliwą krytykę tego reżimu oraz obronę godności maltretowanych polskich robotników przymusowych.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął naukę na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W trakcie I wojny światowej przerwał studia, by zostać sanitariuszem, a następnie radiotelegrafistą. Po przyjęciu święceń kapłańskich 22 czerwca 1919 roku w katedrze wrocławskiej, objął posadę wikarego w Bytomiu. W latach 1922–1924 pełnił funkcję duszpasterza w parafii Najświętszej Maryi Panny w berlińskim Kreuzbergu.

W 1933 roku, będąc proboszczem we Friesacku (powiat Havelland), zyskał uznanie dzięki swojej otwartej krytyce narastającego nazizmu. Z powodu konfliktów z lokalnymi władzami musiał w marcu 1935 roku opuścić tę parafię i przenieść się do Gransee, gdzie pełnił urząd proboszcza od 1935 do 1939 roku. W październiku 1938 został po raz pierwszy aresztowany przez Gestapo z powodu biernego oporu wobec nazizmu i jego krytyki. Został zwolniony 1 maja 1939 roku, a w lipcu objął parafię w Podjuchach – jedyną rzymskokatolicką parafię w prawobrzeżnej dzielnicy Szczecina. Tam zetknął się z trudnościami polskich robotników przymusowych pracujących w ciężkich warunkach. Jego krytyka nazizmu oraz obrona skrzywdzonych Polaków, w tym prządek z Fabryki Sztucznego Jedwabiu w Żydowcach, doprowadziły do jego ponownego aresztowania w styczniu 1940 roku. Został osadzony w obozie koncentracyjnym KL Sachsenhausen w Oranienburgu, gdzie zmarł kilka tygodni później w wyniku wyczerpania, nieopodal swojej byłej parafii w Gransee.

Upamiętnienie

W dzielnicy Podjuchy w Szczecinie, gdzie pracował w latach 1939–1940, znajduje się park noszący jego imię.

W Berlinie-Mitte, w krypcie Katedry św. Jadwigi Śląskiej, znajduje się tablica pamiątkowa.

W Gransee również umieszczono tablicę pamiątkową, poświęconą także proboszczowi Paulowi Bartschowi.

Tablica pamiątkowa umieszczona w Kościele pw. Św. Piotra i Pawła w dzielnicy Podjuchy w Szczecinie została odsłonięta 23 lutego 2020 roku.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Bogdan Frankiewicz: Ksiądz Albert Willimsky – przykład chrześcijańskiej postawy wobec zbrodni nazizmu. W: Marian Grzęda: Antyfaszystowska działalność Kościoła katolickiego i ewangelickiego na Pomorzu Zachodnim: Pastor Dietrich Bonhoeffer i ksiądz Albert Willimsky. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2003. ISBN 83-7241-324-X.

Benedicta-Maria Kempner: Priester vor Hitlers Tribunalen. Monachium: Verlag Rütten & Loening, 1966, 1967, wznowienie 1996. ISBN 978-3-570-12292-1.

Heinz Kühn: Blutzeugen des Bistums Berlin: Erich Klausener, Bernard Lichtenberg, Carl Lampert, Friedrich Lorenz OMI, Herbert Simoleit, Rudolf Mandrella, Albert Hirsch, Alfons M. Wachsmann, Max J. Metzger, Karl H. Schäfer, Josef Lenzel, Albert Willimsky, August Froehlich. Berlin: Morus-Verlag, 1952.

Ursula Pruß: Erzbistum Berlin. Pfarrer Albert Willimsky. W: Helmut Moll: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts. Paderborn: Verlag Ferdinand Schöningh na zamówienie Konferencji Episkopatu Niemiec, 1999, s. 117–120. ISBN 978-3-506-75778-4.