Albert Schmitt, znany również jako Albert Szmitt lub Wojciech Schmitt (ur. 23 kwietnia 1804 w Kaliszu, zm. 3 czerwca 1878 w Saint Helier) – uczestnik powstania listopadowego, demokratyczny działacz na emigracji oraz wolnomularz.
Życiorys
Urodził się w Kaliszu i studiował na Uniwersytecie Warszawskim.
W trakcie powstania listopadowego walczył jako podporucznik w 3 Pułku Piechoty Liniowej. Po klęsce powstania udał się na emigrację do Europy Zachodniej, a jego majątek został skonfiskowany przez władze carskie. W 1834 roku został aresztowany w Genewie z powodu udziału w wyprawie sabaudzkiej. Po zwolnieniu przeniósł się do Anglii, gdzie osiedlił się m.in. na wyspie Jersey, jednym z głównych ośrodków polskiej emigracji po powstaniu. Był aktywnym członkiem loży masońskiej i założycielem kółka polskiego na wyspie.
W Londynie wstąpił do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, jednak 2 listopada 1839 roku został usunięty z listy członków z powodu różnic w poglądach. Ponownie zgłosił chęć przynależności do Towarzystwa 20 kwietnia 1846 roku. Bez powodzenia kandydował do Centralizacji TDP.
W kwietniu 1848 roku wyruszył z I Legionem RP z Francji przez Niemcy do Polski w czasie Wiosny Ludów. W 1854 roku podpisał manifest, w którym potępiał politykę księcia A.J. Czartoryskiego, a w 1856 roku wystąpił z manifestem odrzucającym amnestię carską dla weteranów powstania. W swoich artykułach publicystycznych wzywał rządy krajów zachodnich do poszanowania praw polskich weteranów. Wspierał polskie pismo emigracyjne w Londynie. Według Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, utrzymywał kontakty z Polakami rozsianymi po Anglii i aktywnie angażował się w sprawy polskie.
Był w bliskich relacjach z Giuseppe Garibaldim i Giuseppe Mazzinim.
Był związany z Royal Arch Masonry i Red Cross of Constantine. Na wyspie Jersey cieszył się dużym uznaniem w lokalnej społeczności, szczególnie w kręgach wolnomularskich. Do końca życia aktywnie uczestniczył w działalności loży La Cesarie, w 1855 roku objął stanowisko Mistrza, a później pełnił rolę Provincial Grand Secretary. Zmarł na zapalenie oskrzeli 3 czerwca 1878 roku w Saint Helier. W okresie od śmierci do pogrzebu jego ciało było przechowywane w lokalnej świątyni masońskiej. Pochowano go 7 czerwca 1878 roku na cmentarzu Almorah w Saint Helier, Jersey. Uroczystość pogrzebowa miała charakter wolnomularski, wzięło w niej udział od 100 do 170 współbraci-masonów oraz co najmniej tysiąc innych osób. Do grobu Schmitta wrzucono symbolicznie ziemię przywiezioną z Polski oraz połamane rekwizyty masońskie.
Zgodnie z jego ostatnią wolą, majątek, który pozostawił, został przekazany na fundusz polskiej Instytucji „Czci i Chleba” w Paryżu, powołanej w celu wsparcia Polaków, którzy nie mogli pracować, oraz na rzecz innych organizacji pomocowych i edukacyjnych.
W numerze Jersey Express z 4 czerwca 1878 roku opublikowano artykuł zatytułowany Death of an esteemed freemason, poświęcony pamięci Alberta Schmitta.
Z okazji imienin Alberta Schmitta (23 kwietnia) w latach 1852 i 1853 Roch Rupniewski napisał dwa wiersze, które dedykował jemu, a które zostały opublikowane w 1854 roku w tomiku Niezabudki jerseyskie.
Przypisy
Loading ...