Albert Nowiejski

Albert (Wojciech) Nowiejski

Albert (Wojciech) Nowiejski (zm. 19 lutego 1664) był księdzem katolickim oraz kanonikiem warmińskim, pochodzącym z Wielkopolski.

Życiorys

Nowiejski kształcił się w Akademii Krakowskiej, gdzie w 1638 roku uzyskał magisterium sztuk wyzwolonych, a następnie kontynuował naukę we Włoszech, gdzie prawdopodobnie zdobył doktorat prawa.

W jego życiu miały miejsce podróże do Francji, Holandii oraz Niemiec. Był powiązany z rodziną Opalińskich i towarzyszył Piotrowi Adamowi Opalińskiemu w półtorarocznym pobycie w Wiedniu.

W 1654 roku został kanonikiem warmińskim i posiadał tytuł sekretarza królewskiego. W grudniu 1655 roku, podczas najazdu Szwedów na Warmii, schronił się w Królewcu wraz z biskupem Wacławem Leszczyńskim. Pośredniczył w negocjacjach pomiędzy elektorem brandenburskim a dworem polskim w celu osiągnięcia pokoju między Polską, Szwedami oraz Fryderykiem Wilhelmem. W latach 1657–1662 pełnił funkcję administratora komornictwa olsztyńskiego.

Był znanym opiekunem kościołów, wspierając materialnie Klasztor Bernardynów w Barczewie. Ufundował dla katedry fromborskiej srebrne naczynia liturgiczne, 12 dywanów oraz odnowił ołtarz św. Augustyna. Cały swój majątek zapisał w testamencie na rzecz szpitali Świętego Ducha i Świętego Jerzego w Olsztynie. Zmarł i został pochowany w kościółku szpitalnym Świętego Ducha na Dolnym Przedmieściu w Olsztynie, gdzie umieszczono marmurowe epitafium, które przetrwało do dziś i stanowi cenny polonik z czasów przedrozbiorowych.

Epitafium

Kościółek szpitalny Świętego Ducha w Olsztynie uległ zniszczeniu wiosną 1803 roku. Marmurowe epitafium kanonika Alberta Nowiejskiego zostało przeniesione do kościoła Świętego Jakuba w Olsztynie, gdzie znajdowało się do roku 1873. Inicjatorem usunięcia tego zabytku był aptekarz i miłośnik neogotyku Baltazar Józef Oster. Z kościoła Świętego Jakuba usunięto również cały barokowy wystrój z czasów polskiej Warmii. Epitafium trafiło do kaplicy Szpitala Mariackiego w Olsztynie.

Szpital Mariacki został otwarty 15 października 1867 roku, a jego budowa trwała jeszcze przez trzy lata, do 1870 roku. Epitafium kanonika Alberta Nowiejskiego znajduje się w kaplicy szpitalnej od 1873 roku. Kaplica przetrwała wyzwolenie przez wojska radzieckie w nocy z 21 na 22 stycznia 1945 roku, chociaż organy na I piętrze zostały uszkodzone. Można przypuszczać, że kaplica uniknęła zniszczeń w czasie obecności Armii Czerwonej dzięki rozkazowi, który ks. prałat Jan Hanowski uzyskał od radzieckiego komendanta miasta, zakazującemu niszczenia i rabowania świątyń.

Tekst epitafium w tłumaczeniu z języka łacińskiego na język polski

Jaśnie Wielmożny i Przewielebny Ksiądz Albert Nowiejski, Doktor Obojga Praw, Kanonik Warmiński, Sekretarz Świętego Królewskiego Majestatu Polski i Szwecji, niegdyś administrator olsztyński, mąż wielkiej roztropności, prawy w postępowaniu, wybitnie pobożny, gdyż zapisał dziedzictwo przytułkom olsztyńskim, na odnowę tutejszego kościoła Św. Ducha, a podopiecznym na obfity zasiłek. Niestrudzony podróżnik po Italii, Niemczech, Francji i Holandii, tu w końcu znalazł wieczny odpoczynek. Tę tablicę wmurowali najprzewielebniejszy Ksiądz Ludwik Opat Fantoni i Jaśnie Wielmożny Ksiądz Andrzej Glaznocki, Kanonicy Warmińscy, Wykonawcy Testamentu. Roku Wcielonego Zbawienia 1664, Miesiąca Grudnia.

Zobacz też

Archidiecezja warmińska

Bibliografia

Jan Chłosta, Słownik Warmii (historyczno-geograficzny), Olsztyn 2002.
Andrzej Kopiczko, Duchowieństwo Katolickie Diecezji Warmińskiej w latach 1525–1821, cz.2.Słownik, Olsztyn 2000.
J. Sikorski, Galopem przez stulecia, Olsztyn 2003.
Andrzej Wakar, Olsztyn. Dzieje miasta, Olsztyn 1997.
Miejski Szpital Zespolony. 130 lat, red. E. Mierzyńska, Olsztyn 2000.