Albert Hofmann (ur. 11 stycznia 1906 w Baden, zm. 29 kwietnia 2008 w Burg im Leimental) był szwajcarskim chemikiem, który jako pierwszy zsyntetyzował dietyloamid kwasu lizergowego (LSD) oraz badał jego działanie psychodeliczne na sobie. Hofmann opublikował ponad sto prac naukowych i napisał wiele książek, w tym LSD: Moje trudne dziecko. W dniu jego setnych urodzin, 11 stycznia 2006 roku, odbyło się międzynarodowe sympozjum poświęcone LSD.
Życiorys
Młodość i wykształcenie
Albert Hofmann przyszedł na świat w Baden w Szwajcarii jako najstarszy z czworga dzieci Adolfa Hofmanna i jego małżonki Elżbiety. Z powodu ograniczonych dochodów rodziców, jego edukację finansował ojciec chrzestny. Gdy jego ojciec zaczął podupadać na zdrowiu, Albert jednocześnie uczył się i pracował. W wieku dwudziestu lat rozpoczął studia na kierunku chemia na Uniwersytecie w Zurychu, które ukończył w 1929 roku. Jego zainteresowania koncentrowały się głównie na budowie chemicznej organizmów roślinnych i zwierzęcych. W 1930 roku uzyskał doktorat z wyróżnieniem za badania nad chityną, powszechnie występującym związkiem organicznym.
Odkrycie LSD
Hofmann rozpoczął pracę w dziale farmaceutyczno-chemicznym koncernu Sandoz Laboratories (obecnie Novartis) w Bazylei, współpracując z profesorem Arturem Stollem, założycielem tego działu. Jego badania dotyczyły substancji aktywnych z roślin, takich jak cebulica (cebulą morską) oraz buławinka czerwona, mające na celu ich oczyszczenie i syntezę do zastosowań farmaceutycznych. Hofmann odkrył strukturę chemiczną glikozydu cebulicy, a badając pochodne kwasu lizerginowego, zsyntetyzował LSD-25 w 1938 roku. Początkowym celem tych badań było stworzenie stymulatora oddechowo-krążeniowego. Po wstrzymaniu badań przez pięć lat, 16 kwietnia 1943 roku, podczas resyntezy LSD, prawdopodobnie wchłonął niewielką ilość substancji, co spowodowało, że poczuł, jak wszystko wokół niego faluje. Trzy dni później świadomie przyjął 250 µg LSD, doświadczając jego intensywnego działania psychodelicznego. Na rowerze wrócił do domu, a to wydarzenie zostało upamiętnione jako Bicycle Day. W kolejnych eksperymentach na sobie i swoich kolegach Hofmann relacjonował, że odczuwał „znaczne zmęczenie połączone z lekkimi zawrotami głowy”, a jego „wyobraźnia była niesamowicie pobudzona”.
Dalsze badania
Hofmann został dyrektorem departamentu produktów naturalnych w Sandoz i kontynuował badania nad halucynogennymi substancjami, m.in. grzybami meksykańskimi oraz roślinami używanymi przez plemiona aborygeńskie. W wyniku tych badań zsyntetyzował psylocybinę, substancję aktywną wielu grzybów psylocybinowych. Zainteresował się również nasionami meksykańskiej odmiany powojów Rivea corymbosa, znanymi przez tubylców jako Ololiuhqui. Zdziwiło go, że związek aktywny w tej roślinie, ergina (amid kwasu lizerginowego), ma podobne działanie do LSD.
W 1962 roku Hofmann wraz z żoną Anitą udał się do Meksyku w poszukiwaniu rośliny Ska Maria Pastora (boskiej szałwii), która później zyskała nazwę Salvia Divinorum. Choć zdobył próbki tej rośliny, nigdy nie udało mu się wyizolować jej głównego składnika aktywnego – salwinoryny A.
Hofmann nazwał LSD „lekiem dla duszy”, dlatego bardzo dotknął go międzynarodowy zakaz jego stosowania, który zmusił jego badania do podziemia. Uważał, że LSD „stosowano w psychoanalizie z powodzeniem przez 10 lat”, a w latach sześćdziesiątych lek ten został przejęty przez ruch hippisowski i niesprawiedliwie osądzony przez establishment. Jednocześnie przyznał, że w niewłaściwych rękach LSD może być niebezpieczne.
W grudniu 2007 roku szwajcarska służba zdrowia zgodziła się na przeprowadzenie psychoterapeutycznych badań z użyciem LSD na pacjentach terminalnie chorych na raka oraz cierpiących na inne nieuleczalne schorzenia. Były to pierwsze badania nad terapeutycznym wpływem LSD na ludzi, gdyż wcześniejsze skupiały się głównie na jego oddziaływaniu na świadomość. Hofmann wsparł tę inicjatywę, wciąż wierząc w terapeutyczne właściwości LSD.
Hofmann miał wygłosić wykład podczas Światowego Sympozjum Psychodelicznego, które odbyło się od 21 do 24 marca 2008 roku, jednak z powodu złego stanu zdrowia nie mógł w nim uczestniczyć. Miesiąc później, 29 kwietnia 2008 roku, zmarł w wieku ponad 102 lat w wyniku ataku serca w swoim domu niedaleko Bazylei w Szwajcarii.
Publikacje
W swojej książce LSD: Moje trudne dziecko (wydanie polskie 2016, ISBN 978-83-60685-26-6) Hofmann dzieli się osobistymi doświadczeniami z halucynogenem. Wspólnie z R. Gordonem Wassonem, Carl Ruckiem i Blaise Staplesem napisał The Road to Eleusis: Unveiling the Secret of the Mysteries (Hermes Press, 1998, North Atlantic Books, 2008), która odkrywa tajemnice eliksiru będącego kluczowym elementem misteriów eleuzyjskich, mającego znaczący wpływ na rozwój cywilizacji Zachodu. W swoich esejach, takich jak te opublikowane w Entheogens and the Future of Religion (Council on Spiritual Practices, San Francisco, 1999), Hofmann analizuje znaczenie misteriów eleuzyjskich w współczesnym świecie oraz zastosowanie doświadczeń psychodelicznych w metafizyce. W Outside Looking In (Park Street Press, Rochester, VT, 1999) opisuje swoje interakcje z apologetą LSD Timothym Learym.
Przypisy
Bibliografia
Nathaniel S.N.S. Finney, Jay S.J.S. Siegel, In Memoriam: Albert Hofmann (1906–2008), „Chimia”, 62 (5), 2008, s. 444, DOI: 10.2533/chimia.2008.444 [dostęp 2022-07-18] (ang.).
Andy A. Roberts, Albion dreaming. A popular history of LSD in Britain, Londyn: Marshall Cavendish, 2008, ISBN 978-1-905736-27-0, OCLC 237891370. Brak numerów stron w książce.
Linki zewnętrzne
Albert Hofmann Foundation [online] [dostęp 2022-07-18] (ang.).
Albert Hofmann [online], Erowid Character Vaults [dostęp 2022-07-18] (ang.).
Stanislav Grof przeprowadza wywiad z Dr. Albertem Hofmannem. Esalen Institute, Big Sur, Kalifornia, 1984, „Bulletin of the Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies”, 11 (2), 2001, s. 22–35 [dostęp 2022-07-18] (ang.).
John J. Horgan, Doubts about psychedelics from Albert Hofmann, LSD’s discoverer [online], Scientific American, 24 września 2010 [dostęp 2022-07-18] (ang.).
Loading ...