Albert Ellis

Albert Ellis (27 września 1913 roku w Pittsburgu – 24 lipca 2007 roku w Nowym Jorku) był amerykańskim psychologiem oraz psychoterapeutą. Jest uznawany za twórcę terapii racjonalno-emotywnej i nazywany „dziadkiem” terapii poznawczej. Pochodził z żydowskiej rodziny, miał młodszego brata i siostrę. W dzieciństwie rodzice rzadko przebywali w domu; ojciec, biznesmen, często podróżował, a matka zmagała się z problemami emocjonalnymi, co skutkowało jej nieobecnością. W związku z tym, młody Albert był zmuszony opiekować się rodzeństwem. Jego dzieciństwo naznaczone było licznymi chorobami; od piątego do siódmego roku życia był hospitalizowany osiem razy, a rodzice rzadko go odwiedzali w szpitalu.

Edukacja

Albert Ellis ukończył City University of New York, gdzie studiował nauki o biznesie. Początkowo pracował jako pisarz, jednak wkrótce zrozumiał, że to nie jest jego powołanie. Skupił się na pisaniu książek o ludzkiej seksualności, co doprowadziło go do zainteresowania się psychologią kliniczną. W 1942 roku rozpoczął studia z zakresu psychologii klinicznej na Columbia University, gdzie w 1943 roku uzyskał tytuł magistra (M.A. – Master of Arts) i otworzył prywatną praktykę. Jego podejście terapeutyczne opierało się głównie na psychoanalizie. W 1947 roku obronił pracę doktorską (PhD – Doctor of Philosophy) i podjął szkolenie z zakresu psychoanalizy u Richarda Hulbecka, ówczesnego czołowego analityka w Instytucie Karen Horney. W trakcie swojej praktyki terapeutycznej zaczął oceniać efektywność swoich działań, co doprowadziło go do krytyki psychoanalizy, którą wyraził w artykule „Telepatia i Psychoanaliza: krytyka dotychczasowych odkryć”.

Praktyka seksuologiczna

Obok prywatnej praktyki, Albert Ellis pełnił rolę psychologa w stanie New Jersey, a od 1950 roku był kierownikiem wszystkich psychologów stanowych. W 1952 roku zrezygnował z tej funkcji, z powodu rosnącej popularności swoich publikacji dotyczących seksualności. Został uznany za adwokata wolności seksualnej, co wpłynęło na odrzucenie jego kandydatury na wykładowcę w City University of New York oraz Columbia University. W 1951 roku Ellis został redaktorem International Journal of Sexology, w którym publikował swoje artykuły na temat liberalizacji życia seksualnego. Jego praca w gabinecie seksuologicznym opierała się na technikach psychoanalitycznych, jednak w miarę upływu czasu zaczął poszukiwać bardziej efektywnych metod. Zauważył, że osoby określane jako neurotycy często charakteryzują się irracjonalnym i sztywnym myśleniem, które prowadzi do negatywnych emocji, takich jak strach czy zazdrość. Uznał, że te emocje wynikają z błędnej oceny rzeczywistości, a nie z samej rzeczywistości.

Stworzenie terapii racjonalno-emotywnej

W 1953 roku oficjalnie odszedł od psychoanalizy, zaczynając nazywać siebie terapeutą racjonalnym. Wprowadził nowy, bardziej aktywny i dyrektywny styl terapii. W 1955 roku nazwał swoje podejście terapią racjonalno-emotywną, w ramach której uczył klientów, jak ich nieracjonalne przekonania wpływają na ich emocjonalny ból. W 1957 roku rozpoczął nauczanie innych swoich technik terapeutycznych, a dwa lata później opublikował swoją pierwszą książkę, w której zaprezentował swoje podejście do leczenia nerwic. W 1960 roku w Chicago wygłosił referat na konferencji APA (American Psychological Association), jednak reakcje na jego nowatorskie podejście były minimalne. Mimo to, w 1959 roku założył własny Instytut Terapii Racjonalno-Emotywnej w Nowym Jorku.

W 1963 roku Ellis natknął się na artykuł Aarona Becka dotyczący myślenia w depresji. Zauważając podobieństwa w ich podejściu do chorób psychicznych, skontaktował się z Beckiem, wysyłając mu część swoich prac. Choć teorie obu naukowców różniły się, zaczęli ściśle współpracować. Albert Ellis, Aaron T. Beck oraz Donald Meichenbaum zostali uznani za pionierów terapii poznawczo-behawioralnej.

Ostatnie lata

Albert Ellis miał trzy żony, a jego ostatnim małżeństwem było to z Debbie Joffe, które zawarł w 2003 roku, w wieku 90 lat. Większość swoich zarobków przeznaczał na fundusz Instytutu Terapii Racjonalno-Emotywnej, w zamian za mieszkanie i zapewnienie opieki medycznej do końca życia. W 2004 roku przeszedł poważną operację usunięcia jelita grubego. Rada nadzorcza Instytutu stwierdziła, że koszty leczenia Ellisa są zbyt wysokie, co doprowadziło do ograniczenia funduszy na jego opiekę domową. To spowodowało konflikt między Albertem Ellisem a kierownictwem jego Instytutu. W 2005 roku został usunięty z rady nadzorczej, co zapoczątkowało serię spraw sądowych. W 2006 roku zakazał Instytutowi używania swojego imienia, uważając, że instytucja ta czerpie korzyści z jego osiągnięć życiowych.

Ostatnie lata jego życia były obciążone poważnymi chorobami. Po operacji w 2004 roku poruszał się głównie na wózku inwalidzkim, a w 2006 roku przeszedł ciężkie zapalenie płuc, które wymagało wielokrotnych hospitalizacji. Mimo problemów zdrowotnych, Albert Ellis zmarł 24 lipca 2007 roku z przyczyn naturalnych.

Wybrane publikacje

The Folklore of Sex, Oxford, England: Charles Boni, 1951.
The Homosexual in America: A Subjective Approach (introduction). NY: Greenberg, 1951.
The American Sexual Tragedy. NY: Twayne, 1954.
Sex Life of the American woman and the Kinsey Report. Oxford, England: Greenberg, 1954.
The Psychology of Sex Offenders. Springfield, IL: Thomas, 1956.
How To Live With A Neurotic. Oxford, England: Crown Publishers, 1957.
Sex Without Guilt. NY: Hillman, 1958.
The Art and Science of Love. NY: Lyle Stuart, 1960.
A Guide to Successful Marriage, with Robert A. Harper. North Hollywood, CA: Wilshire Book, 1961.
Creative Marriage, with Robert A. Harper. NY: Lyle Stuart, 1961.
The Encyclopedia of Sexual Behavior, edited with Albert Abarbanel. NY: Hawthorn, 1961.
The American Sexual Tragedy, 2nd Ed. rev. NY: Lyle Stuart, 1962.
Reason and Emotion In Psychotherapy. NY: Lyle Stuart, 1962.
Sex and the Single Man. NY: Lyle Stuart, 1963.
If This Be Sexual Heresy. NY: Lyle Stuart, 1963.
Nymphomania: A Study of the Oversexed Woman, with Edward Sagarin. NY: Gilbert Press, 1964.
Homosexuality: Its causes and Cures. NY: Lyle Stuart, 1965.
Is Objectivism a Religion. NY: Lyle Stuart, 1968.
Murder and Assassination, with John M. Gullo. NY: Lyle Stuart, 1971.
A Guide to Rational Living. Englewood Cliffs, N.J., Prentice-Hall, 1961.
The Civilized Couple’s Guide to Extramarital Adventure. Pinnacle Books, 1973. ISBN 0-5232-2273-4.
A New Guide to Rational Living. Wilshire Book Company, 1975. ISBN 0-87980-042-9.
Anger: How to Live With and Without It. Secaucus, NJ: Citadel Press, 1977. ISBN 0-8065-0937-6.
Handbook of Rational-Emotive Therapy, with Russell Greiger & contributors. NY: Springer Publishing, 1977.
Overcoming Procrastination: Or How to Think and Act Rationally in Spite of Life’s Inevitable Hassles, with William J. Knaus. Institute for Rational Living, 1977. ISBN 0-917476-04-2.
How to Live With a Neurotic. Wilshire Book Company, 1979. ISBN 0-87980-404-1.
Overcoming Resistance: Rational-Emotive Therapy With Difficult Clients. NY: Springer Publishing, 1985. ISBN 0-8261-4910-3.
When AA Doesn’t Work For You: Rational Steps to Quitting Alcohol, with Emmett Velten. Barricade Books, 1992. ISBN 0-942637-53-4.
The Art and Science of Rational Eating, with Mike Abrams and Lidia Abrams. Barricade Books, 1992. ISBN 0-942637-60-7.
How to Cope with a Fatal Illness, with Mike Abrams. Barricade Books, 1994. ISBN 1-56980-005-7.
Reason and Emotion In Psychotherapy, Revised and Updated. Secaucus, NJ: Carol Publishing Group, 1994. ISBN 1-55972-248-7.
How to Keep People from Pushing Your Buttons, with Arthur Lange. Citadel Press, 1995. ISBN 0-8065-1670-4.
Better, Deeper And More Enduring Brief Therapy: The Rational Emotive Behavior Therapy Approach, Routledge, 1995. ISBN 978-0-87630-792-2.
Alcohol: How to Give It Up and Be Glad You Did, with Philip Tate Ph.D. See Sharp Press, 1996. ISBN 1-884365-10-8.
How to Control Your Anger Before It Controls You, with Raymond Chip Tafrate. Citadel Press, 1998. ISBN 0-8065-2010-8.
Optimal Aging: Get Over Getting Older, with Emmett Velten. Chicago, Open Court Press, 1998. ISBN 0-8126-9383-3.
How to Make Yourself Happy and Remarkably Less Disturbable. Impact Publishers, 1999. ISBN 978-1-886230-18-7.
The Secret of Overcoming Verbal Abuse: Getting Off the Emotional Roller Coaster and Regaining Control of Your Life, with Marcia Grad Powers. Wilshire Book Company, 2000. ISBN 0-87980-445-9.
The Albert Ellis Reader: A Guide to Well-Being Using Rational Emotive Behavior Therapy. Citadel, 2000. ISBN 978-0-8065-2032-2.
Counseling and Psychotherapy With Religious Persons: A Rational Emotive Behavior Therapy Approach, with Stevan Lars Nielsen and W. Brad Johnson. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, 2001. ISBN 0-8058-2878-8.
Overcoming Destructive Beliefs, Feelings, and Behaviors: New Directions for Rational Emotive Behavior Therapy. Prometheus Books, 2001. ISBN 1-57392-879-8.
Feeling Better, Getting Better, Staying Better: Profound Self-Help Therapy For Your Emotions. Impact Publishers, 2001. ISBN 1-886230-35-8.
Case Studies In Rational Emotive Behavior Therapy With Children and Adolescents, with Jerry Wilde. Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall, 2002. ISBN 0-13-087281-4.
Overcoming Resistance: A Rational Emotive Behavior Therapy Integrated Approach, 2nd ed. NY: Springer Publishing, 2002. ISBN 0-8261-4912-X.
Sex Without Guilt in the 21st Century. Barricade Books, 2003. ISBN 1-56980-258-0.
Rational Emotive Behavior Therapy: It Works For Me — It Can Work For You. Prometheus Books, 2004. ISBN 1-59102-184-7.
The Road to Tolerance: The Philosophy of Rational Emotive Behavior Therapy. Prometheus Books, 2004. ISBN 1-59102-237-1.
The Myth of Self-Esteem. Prometheus Books, 2005. ISBN 1-59102-354-8.
Theories of Personality, with Mike Abrams, and Lidia Abrams. New York: Sage Press, 2008. ISBN 978-1-4129-7062-4.
All Out!: An Autobiography. Prometheus Books, 2009. ISBN 978-1-59102-452-1.

Przekłady na język polski

Ellis, A. Terapia krótkoterminowa. Lepiej, głębiej, trwalej. Gdańsk, GWP, 2000, ISBN 83-85416-85-4.
Ellis A., Tafrete R. Ch. Jak opanować złość zanim ona opanuje ciebie. Poznań, Media Rodzina, Harbor Point Sp. z o.o., 2002, ISBN 83-85594-78-7.
Ellis, A. Jak zadbać o własne szczęście. Kraków, Zielona Sowa, 2008, ISBN 978-83-7435-820-0.
Ellis, A. Głębokie uzdrawianie emocji. Kraków, Zielona Sowa, 2008, ISBN 978-83-7435-770-8.
Ellis, A., MacLaren C. Terapia racjonalno-emotywna. Podręcznik. Wydanie II. Gliwice, Helion, 2011, ISBN 978-83-246-3221-3.