Albert Józef Dryjski
Albert Józef Dryjski (ur. 4 lipca 1889 w Sosnowcu, zm. 17 sierpnia 1956 w Zgierzu) był polskim psychologiem, pedagogiem, a także popularyzatorem nauki. Zasiadał na stanowisku profesora w Wolnej Wszechnicy Polskiej oraz Uniwersytecie Łódzkim.
Życiorys
Jego ojciec pracował jako dróżnik kolejowy. Albert ukończył szkołę realną oraz gimnazjum w Sosnowcu, a maturę zdał w Odessie. Początkowo studiował na wydziale lekarskim Uniwersytetu w Odessie, jednak z powodu problemów zdrowotnych zrezygnował z medycyny i przeniósł się na Uniwersytet w Sankt Petersburgu, gdzie uczęszczał na wydział historyczno-filozoficzny oraz fizyczno-matematyczny. Wśród jego nauczycieli byli m.in. Biechtieriew, Danilewski, Łosski oraz Wwiedenski. W 1916 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Hajsynie, a w 1918 roku wrócił do Polski. W 1919 roku uzyskał doktorat z filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w tym samym roku objął stanowisko dyrektora prywatnego gimnazjum żeńskiego w Warszawie. W 1921 roku został asystentem, a w 1926 roku starszym asystentem w Pracowni Psychologii Eksperymentalnej na Uniwersytecie Poznańskim. Uzupełniał swoje studia w Lipsku, Paryżu oraz Nancy. W 1926 roku uzyskał habilitację, lecz nie przedłużono mu kontraktu w Poznaniu, przez co przyjął ofertę pracy w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim w Inowrocławiu. W 1934 roku objął katedrę psychologii eksperymentalnej na Wolnej Wszechnicy Polskiej. W czasie II wojny światowej, aż do wybuchu powstania warszawskiego, prowadził tajne komplety. W kwietniu 1945 roku objął katedrę psychologii na Uniwersytecie Łódzkim, co było możliwe dzięki rekomendacji Tadeusza Kotarbińskiego. W 1950 roku usunięto go z uczelni z powodu przekroczenia wieku emerytalnego. Po interwencji lektora, do 1956 roku pracował jako wykładowca języka rosyjskiego.
Albert Dryjski zmarł 17 sierpnia 1956 roku, przed przejściem na emeryturę, a jego pogrzeb odbył się 22 sierpnia 1956 roku w Zgierzu.
Według wspomnień Tadeusza Gerstenkorna, „nie sposób było zapomnieć pasjonujących wykładów z psychologii prowadzonych przez profesora Alberta Dryjskiego. Na jego wykładach zawsze pojawiały się niezwykle interesujące przypadki, które były klarownie tłumaczone metodą psychologiczną. W roku akademickim 1947/48 profesor Dryjski prowadził czterogodzinny wykład z psychologii, mając niewyczerpane tematy do omówienia oraz niemalże wizualne przedstawienia. Jego podręcznik czytało się jak powieść. Oprócz wykładów, istniała również możliwość uczestnictwa w dwugodzinnych ćwiczeniach z psychologii lub w wyższym seminarium.”
Wybrane prace
- Psychologia i wojsko. „Polska Zbrojna”, 1921
- Źródła cenestezji. „Przegląd Filozoficzny”, 1922
- Świadomość i jej warunki organiczne. „Przegląd Warszawski”, 1922
- Badania eksperymentalne nad automatyzmem graficznym. Poznań, 1925
- Sen i marzenia senne. „Szkoła Powszechna”, 1927
- Geneza i technika metody psychanalitycznej. „Warszawskie Czasopismo Lekarskie” 6 (27, 28, 29, 30), 634–638, 660–664, 680–683, 704–706, 1929
- Współczesne teorje podświadomości. „Kwartalnik Filozoficzny”, 1931
- Zagadnienia seksualizmu dziecka i młodzieży szkolnej: biologja, psychologja, pedagogika. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1934
- Praca umysłowa, egzaminy i zaburzenia czynnościowe organizmu. Warszawa, 1936
- Mózg i dusza. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski, 1938
- Zagadnienia seksualizmu. Łódź, 1948
- Psychologia ekstazy religijnej. 1948
Przypisy
Bibliografia
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1925/26 w czasie Rektoratu Prof. Dr. Ludwika Sitowskiego. Poznań, 1926 s. 78–79
- Elwira Kosnarewicz. Albert Dryjski. Przegląd Psychologiczny 2, s. 522–526, 1989
- Elwira Kosnarewicz: Dryjski, Albert Józef (1889-1956) W: Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.) Słownik psychologów polskich. Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992 s. 64–66
