Albert Ayler (ur. 13 lipca 1936 w Cleveland, zm. 25 listopada 1970 w Nowym Jorku) był amerykańskim saksofonistą jazzowym, który obok Ornette’a Colemana jest uważany za jednego z pionierów free jazzu.
Życiorys
W młodości rozpoczął grę na saksofonie altowym w kościele. W wieku 10 lat rozpoczął edukację w szkole muzycznej i jednocześnie występował w lokalnych zespołach rhythm and blues. W 1952 roku dołączył do bluesowej grupy Little Waltera Jacobsa. Po ukończeniu szkoły średniej zaciągnął się do wojska, gdzie stacjonował m.in. we Francji, grając w wojskowych orkiestrach; te doświadczenia miały silny wpływ na jego przyszłą twórczość.
Na początku lat 60. wrócił do Stanów Zjednoczonych, jednak z powodu swojego unikalnego stylu nie mógł znaleźć zatrudnienia jako muzyk. W 1962 roku przeniósł się do Europy, zamieszkując Szwecję, gdzie nagrywał płyty, prowadził lokalne zespoły jazzowe oraz współpracował z Cecilem Taylorem. W 1964 roku Ayler wrócił do USA, a w tym samym roku wydał swój przełomowy album Spiritual Unity, nagrany dla nowojorskiej wytwórni ESP. W tym okresie Ayler ostatecznie wypracował swój freejazzowy styl, grając w trio z basistą Garym Peacockiem i perkusistą Sunnym Murrayem. Współpracował z nimi również trębacz Don Cherry, który kilka lat później został zastąpiony przez Dona Aylera.
W 1966 roku Ayler podpisał kontrakt z renomowaną wytwórnią Impulse!. W drugiej połowie lat 60. często nagrywał w duecie z dwoma kontrabasami, co nadawało jego muzyce mocniejsze, bardziej wyraziste brzmienie. Pod koniec życia zarejestrował również kilka nowatorskich utworów inspirowanych rockiem i funkiem, które po jego śmierci ukazały się na płycie Holy Ghost. W 1967 roku przeszedł pierwsze załamanie nerwowe. 5 listopada 1970 roku zniknął, a dwadzieścia dni później jego ciało zostało odnalezione w rzece East River w Nowym Jorku. Według oficjalnych ustaleń, popełnił samobójstwo.
Wybrana dyskografia
- Something Different/The First Recordings (1963)
- My Name Is Albert Ayler (1963)
- Spirits (1964)
- Goin’ Home (1964)
- Spiritual Unity (1964)
- Ghosts (1965)
- Bells (1965)
- Spirits Rejoice (1965)
- New York Eye and Ear Control (1966)
- In Greenwich Village (1967)
- Love Cry (1968)
- New Grass (1969)
- Music Is the Healing Force of the Universe (1969)
- Prophecy (1976)
- The Village Concerts (1978)
- Swing Low Sweet Spiritual (1980)
- Jesus (1981)
- At Slug’s Saloon (1982)
- Albert Ayler (1991)
- Live in Greenwich Village: The Complete Impulse Sessions (1998)
- The Copenhagen Tapes (2002)
- Holy Ghost (2004)