Albert Borlase Armitage
Albert Borlase Armitage (urodzony 2 lipca 1864 w Balquhidder, zmarł 31 października 1943 w Surrey) był brytyjskim polarnikiem, odkrywcą oraz oficerem Royal Navy. Brał udział w wyprawie Jacksona–Harmswortha do Ziemi Franciszka Józefa (1894–1897) oraz w Ekspedycji Discovery pod przewodnictwem Roberta F. Scotta (1901–1904).
Życiorys
Albert Borlase Armitage przyszedł na świat 2 lipca 1864 roku w Balquhidder, w Perthshire, w centralnej Szkocji, jako jedno z ośmiorga dzieci lekarza Samuela Harrisa Tathama Armitage’a oraz Alice (Lees) Armitage.
W 1878 roku dołączył do Royal Navy, gdzie rozpoczął swoje szkolenie wojskowe na statku szkoleniowym HMS Worcester. Początkowo planował odejść z marynarki, aby podjąć pracę w firmie transportowej P&O (The Peninsular and Oriental Steam Navigation Company), jednak jego ojciec temu zapobiegł. Armitage został zatrudniony jako praktykant na statku „Punjaub” Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, a następnie przeniósł się na inny statek tejże Kompanii – „Lucknow” w Kolkacie.
Po siedmiu latach pracy w Kompanii, w 1886 roku Armitage rozpoczął pracę w P&O, gdzie zajął stanowisko na pokładzie statku pasażerskiego „SS Bokhara”.
Wyprawa Jacksona–Harmswortha (1894–1897)
Po ośmiu latach pracy w P&O, firma powierzyła mu rolę obserwatora podczas wyprawy Jacksona–Harmswortha do Ziemi Franciszka Józefa. Początkowo miał zajmować się dokumentacją astronomiczną, meteorologiczną oraz magnetyczną, ale tuż przed wypłynięciem główny sponsor wyprawy, Alfred Harmsworth (1865–1922), mianował go drugim dowódcą. Głównym dowódcą był Frederick George Jackson (1860–1938), który jako jedyny z ośmiu uczestników miał doświadczenie w wyprawach polarnych. Funkcja drugiego dowódcy wiązała się z dużą odpowiedzialnością, ponieważ Jackson nie był dobrym liderem, co zmusiło Armitage’a do przejęcia wielu jego obowiązków. Armitage towarzyszył Jacksonowi we wszystkich wyprawach saniami, a ekipa spędziła w Arktyce trzy lata.
17 czerwca 1896 roku Armitage zauważył postać idącą po lodzie – okazał się nią norweski badacz polarny Fridtjof Nansen (1861–1930), który dziesięć miesięcy wcześniej, wspólnie z Hjalmarem Johansenem (1867–1913), dotarł do Ziemi Franciszka Józefa, próbując zdobyć biegun północny. Spotkanie z Armitagem umożliwiło uratowanie Nansena oraz jego ludzi.
Po powrocie do Wielkiej Brytanii, w maju 1899 roku Armitage otrzymał Murchison Grant Królewskiego Towarzystwa Geograficznego. Prezydent Towarzystwa, Clements Markham (1830–1916), konsultował z nim plany brytyjskiej ekspedycji antarktycznej, a Armitage na podstawie doświadczeń zdobytych w Arktyce opracował plany wypraw saniami na Antarktydzie.
Ekspedycja Discovery (1901–1904)
Na podstawie swojego doświadczenia w Arktyce, Armitage został mianowany drugim dowódcą brytyjskiej ekspedycji w rejon Antarktydy, którą kierował Robert Falcon Scott (1868–1912). Armitage pełnił również rolę nawigatora statku ekspedycji RRS Discovery. Oprócz niego, doświadczenie polarne posiadali jeszcze dwaj inni członkowie ekspedycji – lekarz Reginald Koettlitz (1860–1916) oraz fizyk Louis Bernacchi (1876–1942).
Po dotarciu do Discovery Inlet przy Lodowcu Szelfowym Rossa, Scott powierzył Armitage’owi organizację obserwatorium magnetycznego. Armitage odegrał również kluczową rolę w planowaniu wypraw saniami. W listopadzie 1902 roku prowadził wyprawę saniami przez Ziemię Wiktorii, mając na celu zdobycie bieguna magnetycznego. Podczas wcześniejszego rekonesansu odkrył wraz z geologiem Hartley’em Ferrarem (1879–1932) Lodowiec Ferrara, którym ostatecznie podążyła wyprawa w kierunku bieguna magnetycznego, choć wcześniej stracili kilka dni na trudną wspinaczkę w górach. Armitage musiał zawrócić, aby pomóc jednemu z uczestników, który miał atak serca. Wyprawa osiągnęła wysokość 2750 m n.p.m., torując drogę do Płaskowyżu Polarnego, którym w kolejnym roku podążył Scott, docierając na płaskowyż.
Po powrocie Scott zaproponował Armitage’owi powrót do Wielkiej Brytanii na statku „Morning”, który przybył z zaopatrzeniem. Armitage odmówił i do końca ekspedycji pozostał przy statku RRS Discovery. Był niezadowolony z decyzji Scotta, ponieważ organizatorzy wyprawy obiecali mu niezależność oraz możliwość prowadzenia własnej eksploracji. Na pozycję Scotta wpłynęły negatywne raporty z wyprawy do bieguna magnetycznego, które obarczały Armitage’a odpowiedzialnością za niefortunną decyzję o wspinaczce bez wcześniejszego rozpoznania terenu oraz zarzucały mu brak otwartości na sugestie innych członków wyprawy.
Po powrocie do Wielkiej Brytanii, Armitage opublikował raport z wyprawy pod tytułem Two Years in the Antarctic. Wrócił do pracy w P&O, gdzie osiągnął stopień komandora marynarki handlowej. Zmarł 31 października 1943 roku.
Publikacje
1905 – Two Years in the Antarctic
Odznaczenia i nagrody
1899 – Murchison Grant
1909 – srebrny Medal Polarny
Upamiętnienie
Na cześć Armitage’a nazwano następujące obiekty geograficzne:
- Cape Armitage – przylądek na Wyspie Rossa
- Armitage Saddle – siodło na Blue Glacier
Przypisy
Bibliografia
Armitage, A.: Two Years in the Arctic. London: Edward Arnold, 1905. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
Armitage Saddle (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
Blackhall, Sue: Scott of the Antarctic: The Legend 100 Years On. Casemate Publishers, 2012. ISBN 978-1-78159-599-2. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
Cape Armitage (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
Faure, Gunter, Mensing, Teresa M.: The Transantarctic Mountains: Rocks, Ice, Meteorites and Water. Springer Science & Business Media, 2010. ISBN 978-90-481-9390-5. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
Mills, William James: Exploring Polar Frontiers. ABC-CLIO, 2003. ISBN 978-1-57607-422-0. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
Riffenburgh, Beau: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis, 2007. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
Scott Polar Research Institute: Albert Borlase Armitage. [w:] The Polar Museum [on-line]. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
„The London Gazette”, 23 November 1909. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
Walton, D. W. H.: Profile: Albert Borlase Armitage. „Polar Record”. 22 (140), s. 511–518, 1985. DOI: 10.1017/S0032247400005969. [dostęp 2022-07-30]. (ang.).
Loading ...