Alberich

Alberich – Innowacyjna Powłoka Okrętów Podwodnych

Alberich to kodowa nazwa powłoki, która miała na celu utrudnienie wykrywania okrętów podwodnych, a jej opracowanie miało miejsce w czasie II wojny światowej przez Niemców. Alberich stał się pierwowzorem dla powłok anechoicznych, które zaczęto stosować na okrętach podwodnych z napędem jądrowym od lat 70. XX wieku. Powłoka Alberich składała się z warstwy paneli wykonanych z perforowanego syntetycznego kauczuku (poliizobutylen, znany handlowo jako Oppanol), o grubości około 4 mm, przytwierdzanych do zewnętrznej powierzchni kadłuba okrętu podwodnego. Dzięki tej powłoce, w sprzyjających warunkach, udało się zmniejszyć echo odbicia w zakresie 10–18 kHz o około 15%. Oprócz rozmywania echa sonarów aktywnych alianckich okrętów (ASDIC), powłoka ta wytłumiała również dźwięki generowane przez okręt, co znacznie utrudniało jego wykrycie przez urządzenia nasłuchowe.

Testy i Wady Powłoki Alberich

Pierwsze testy powłoki, która stała się wzorem dla Alberich, rozpoczęły się w 1940 roku na okręcie U-11, a następnie na U-67; do prób używano również byłego holenderskiego okrętu UD-4. W trakcie testów ujawniły się pewne wady pomysłu: powłokę trudnodomocować na stałe do kadłuba, co prowadziło do odrywania się płatów gumy, zwiększając hałas generowany przez okręt. Dodatkowo, powłoka zmieniała swoje właściwości w zależności od ciśnienia wody, co skutkowało również spadkiem prędkości jednostki. W kolejnych latach prace nad wynalazkiem zostały ograniczone, a badania skoncentrowano na poszukiwaniu innych metod ochrony przed sonarem.

Postępy w Technologii

W późniejszym czasie udało się jednak rozwiązać kluczowe problemy. W październiku 1943 roku do służby wszedł U-480, który był wyposażony w powłokę z ulepszonym spoiwem. Pod koniec maja 1944 roku, na wodach norweskich, był on wykorzystywany do testów porównawczych z U-247 oraz U-999. Na przełomie sierpnia i września tego samego roku, okręt operował na niebezpiecznych wodach kanału La Manche. Uwagę zwracają osiągnięcia U-480: w czasie, gdy sukcesy U-Bootów były rzadkością, okręt ten zdołał zatopić cztery jednostki przeciwnika. Dowódca jednostki, Oblt. Hans Joachim Förster, podkreślał, że sukces ten był w dużej mierze wynikiem zastosowania powłoki Alberich.

Wprowadzenie Powłoki do Użytku

Jedynie kilka U-Bootów zostało wyposażonych w tę technologię: typu VIIC – U-480, U-485 i U-486; typu VIIC/41 – U-1105, U-1106, U-1107, U-1304, U-1306 i U-1308; typu XXIII – U-4704, U-4708 i U-4709. Po kapitulacji III Rzeszy, U-1105 został przejęty przez Royal Navy, a następnie przekazany US Navy w celu zbadania powłoki wytłumiającej.

Wpływ Powłoki Alberich na Konstrukcje Powojenne

Po zakończeniu wojny, powłoka Alberich była postrzegana jedynie jako ciekawostka, aż do lat 70. XX wieku, kiedy to jej odpowiedniki zaczęła stosować radziecka marynarka wojenna. W Stanach Zjednoczonych powłok anechoicznych nie traktowano jeszcze poważnie – odrywające się płytki powłoki radzieckich okrętów stały się nawet obiektem żartów wśród zachodnich analityków. Jednak Sowieci poprawili technologię, eliminując problem odspajania się płytek, a powłoka zyskała na znaczeniu, gdy okazało się, że jest jednym z powodów, dla których radzieckie okręty stały się trudniejsze do wykrycia. Warto podkreślić, że płytki zastosowane na okrętach typu Akuła (projekt 971) i Sierra (projekt 945) zmniejszają sygnaturę akustyczną tych jednostek od 10 do 20 dB, a dla amerykańskiego sonaru AN/BQQ-5 zapewniają redukcję możliwości detekcji od 25 do 50%.

Pierwszymi amerykańskimi okrętami pokrytymi powłoką anechoiczną, znaną jako Special Hull Treatments, były jednostki typu Improved Los Angeles (688i), które weszły do służby w 1988 roku. Po zakończeniu zimnej wojny, powłoki anechoiczne zaczęli stosować również niektórzy producenci okrętów podwodnych z napędem konwencjonalnym.

Bibliografia

• Stan Zimmerman: Submarine Technology for the 21st Century. Victoria: Trafford Publishing, [2000], s. 103-104. ISBN 1-55212-330-8.
• V. E. Tarrant: Ostatni rok Kriegsmarine: maj 1944 – maj 1945. Warszawa: Wyd. Oskar, [2001]. ISBN 978-83-85239-56-7. Brak numerów stron w książce.
• David Miller: U-boats: History, Development and Equipment, 1914-1945. London: Conway Maritime Press Ltd, 2000. ISBN 0-85177-790-2. Brak numerów stron w książce.