Albatros szarogłowy

Albatros szarogłowy (Thalassarche chrysostoma) to gatunek dużego ptaka morskiego, który należy do rodziny albatrosów (Diomedeidae). Jego naturalnym środowiskiem są wody Oceanu Południowego oraz południowe części oceanów: Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego. Gatunek ten jest uznawany za zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek został po raz pierwszy opisany przez Johanna Reinholda Forstera w 1785 roku, na podstawie holotypu z rejonu koła podbiegunowego na Oceanie Spokojnym. Forster nadał mu nazwę Diomedea chrysostoma. Obecnie, według stanu na 2021 rok, Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) klasyfikuje albatrosa szarogłowego w rodzaju Thalassarche i uznaje go za gatunek monotypowy.

Morfologia

Długość ciała albatrosa szarogłowego waha się od 70 do 85 cm, a rozpiętość jego skrzydeł wynosi od 180 do 220 cm. Masa ciała samców osiąga od 3096 do 4345 g, podczas gdy samice ważą od 2840 do 4175 g. Głowa i szyja są szare, dziób czarny z jaskrawożółtym pasem wzdłuż górnej krawędzi oraz różową końcówką. Grzbiet ma ciemnoszary kolor, a sterówki oraz pierś są białe. Spód skrzydeł jest biały z jedną czarną krawędzią. W okolicy oka znajduje się jasny pas. Młode osobniki charakteryzują się głównie czarnym dziobem i głową, ciemniejszym karkiem, słabo widoczną białą brew oraz niemal całkowitym brakiem bieli na spodzie skrzydeł.

Zasięg występowania

Albatrosy szarogłowe gniazdują na wyspach rozciągających się od przylądka Horn na wschód po Wyspę Campbella. Około połowa światowej populacji tego gatunku gniazduje na Georgii Południowej. Ptaki te można spotkać na wodach Oceanu Południowego oraz w południowych częściach oceanów: Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego. Młode osobniki były kiedyś przedmiotem badań ze względu na ich migracje. Zarejestrowano jedynie kilka przypadków łapania młodych albatrosów podczas połowów japońskich rybołówstw. British Antarctic Survey rozpoczęło program monitorowania młodych albatrosów z Bird Island przy użyciu telemetrii satelitarnej, który trwał od 12 maja 2018 do 1 lutego 2020.

Ekologia i zachowanie

Albatrosy szarogłowe gniazdują zazwyczaj na stromych zboczach i klifach, najczęściej pokrytych trawą. Ich dieta jest zróżnicowana i zmienia się w różnych latach oraz lokalizacjach. Podstawowym pożywieniem tych albatrosów są głównie głowonogi i ryby, a lokalnie mogą także konsumować skorupiaki, padlinę oraz minogokształtne. Pokarm zdobywają głównie z powierzchni wody, jednak potrafią nurkować na głębokość do 6 m.

Lęgi

Albatrosy szarogłowe wracają do swoich kolonii lęgowych pod koniec września i na początku października. Składają jaja w październiku, a młode wykluwają się w grudniu. Te ptaki gniazdują co dwa lata. Gniazdo tworzy kopczyk z błota, który wyściełany jest trawami. W zniesieniu znajduje się jedno jajo, a inkubacja trwa około 70 dni. Wyklucie zajmuje pisklęciu od 3 do 4 dni, a przez niemal 3 tygodnie jest nieustannie pilnowane. Młode albatrosy wracają do swoich kolonii lęgowych zazwyczaj w wieku 6 lub 7 lat (czasami już w wieku 3 lat). Mogą rozpocząć rozród w wieku 7 lat, jednak na Wyspie Campbella średni wiek wynosi 13,5 roku, a na Georgii Południowej 12 lat.

Status

Według IUCN, albatros szarogłowy klasyfikowany jest jako gatunek zagrożony wyginięciem (EN, Endangered) nieprzerwanie od 2013 roku (stan na 2020). W latach 2000–2012 był uznawany za gatunek narażony (VU, Vulnerable), a w 1994 roku za gatunek niższego ryzyka/bliski zagrożenia. Liczba dorosłych osobników na świecie szacowana jest na około 250 tysięcy. Główne zagrożenie dla tych ptaków stanowi połów z użyciem sznurów haczykowych, na które oprócz ryb łapią się również albatrosy.