Albania Kaukaska

Albania Kaukaska (orm. Աղվանք, Aghvank, az. Qafqaz Albaniyası, part. Ardhan, pahl. Arran, arab. Al Ran, gr. Ἀλβανία) to historyczne państwo, które funkcjonowało jako królestwo w starożytności na obszarze współczesnego Azerbejdżanu oraz w południowej części Dagestanu.

Toponimia

Nazwa „Albania” wywodzi się z języków grecko-łacińskich i tłumaczona jest jako „górzysty kraj”. Pliniusz wskazywał, że stolicą królestwa była Qəbələ, z której pozostały jedynie ruiny oraz nazwa jednego z rejonów administracyjnych Azerbejdżanu: Quabala. Strabon opisywał, że królestwo zamieszkiwały ludy posługujące się 26 różnymi językami. Robert Hewsen sugerował, że były to ludy ibero-kaukaskie, które mogły uniknąć asymilacji przez Indoeuropejczyków, dzięki specyficznym warunkom terenowym, podobnym do tych, które występują u Basków.

Historia

Królestwo zostało założone w IV wieku p.n.e. W 65 roku p.n.e. Rzymianie podjęli próbę podboju, jednak zostały one odparte, a najeźdźcy ponieśli znaczne straty. Przez pewien czas Albania była sojusznikiem Rzymu w jego konfliktach, m.in. z Partami. W latach 252-253 kraj został podbity przez Sasanidów, stając się jedną z ich satrapii (satrapia Albanii). W roku 387 miało miejsce podzielenie Albanii pomiędzy Sasanidów a Bizancjum. W 451 roku miało miejsce nieudane powstanie przeciwko Persji. W 504 roku cała Albania Kaukaska została podbita przez Sabirów lub Chazarów, a następnie odbita przez szacha Kawada. Chazarowie ponownie zajęli ten obszar w 552 roku, szybko jednak stracili kontrolę na rzecz Persów. W połowie VII wieku region przeszedł pod panowanie arabskie, a od tego momentu nazwa Albania przestała być używana w kontekście regionu czy jednostki politycznej, a nowi władcy zjednoczyli kraj z Armenią.