Albańczycy

Albańczycy (alb. Shqiptarët) to naród indoeuropejskiego pochodzenia, który zamieszkuje głównie Albanie (około 3 miliony), Kosowo (1,8 miliona), Macedonię Północną (około 510 tysięcy), Czarnogórę (około 31 tysięcy) oraz Europę Zachodnią, w szczególności Niemcy. Arboresze – potomkowie Albańczyków – żyją także we Włoszech. W Albanii około 59% społeczeństwa wyznaje islam (57% to sunnici, a 2% to wyznawcy bektaszyzmu), 17% to chrześcijanie (10% katolicy, 7% prawosławni), natomiast pozostałe 24% stanowią osoby niewierzące lub te, które nie zadeklarowały swojej religii. W Kosowie 96% Albańczyków to muzułmanie, a 4% to głównie katolicy.

Historia i pochodzenie

Albańczycy wywodzą się (według jednej z dominujących teorii) od niezromanizowanych, autochtonicznych Ilirów. W ich etnogenezie mogły również uczestniczyć Trakowie oraz inne narody. Potomkami zromanizowanych Ilirów są Wołosi. Historia albańskiej państwowości sięga XII wieku. W XIV wieku Albania znalazła się pod turecką dominacją, co spowodowało, że wielu Albańczyków przyjęło islam. Niepodległość osiągnęli w drugiej dekadzie XX wieku.

Kultura i dialekty

W północnej części kraju Albańczycy zachowali elementy ustroju rodowo-plemiennego, takie jak krwawa zemsta. W kulturze narodowej dzielą się na dwie główne grupy: Gegów, zamieszkujących północ, oraz Tosków, żyjących na południe od rzeki Shkumbin. Dodatkowo wyróżnia się dwie grupy z pogranicza grecko-albańskiego – w Czamerii żyją Czamowie i Labowie. Grupy te posługują się różnymi dialektami języka albańskiego.

Znane postacie z albańskim pochodzeniem

Do znanych Albańczyków należeli m.in.:

Matka Teresa (1910–1997)
Enver Hodża (1908–1985)
Skanderbeg (1405–1468)
Lekë Dukagjini (1410–1481)
Muhammad Ali, wicekról Egiptu
Lew Janiny (1741–1822)
Fan Noli (1882–1965)

Albańskiego pochodzenia są również aktorzy Jim i John Belushi, aktorka Eliza Dushku oraz piosenkarki Dua Lipa, Bebe Rexha, Rita Ora i Ava Max.