Alba Longa

Alba Longa to, według rzymskiej tradycji, najważniejsza osada regionu Lacjum, będąca stolicą Związku Latyńskiego, usytuowana w pobliżu jeziora Albano lub na zboczu Monte Cavo w Górach Albańskich (identyfikacja tego miejsca jest przedmiotem sporów).

Historia

Osada została założona przez mitycznego Askaniusza, syna Eneasza, około 30 lat po wzniesieniu Lawinium. Uznaje się, że to stamtąd pochodziły postacie Romulusa i Remusa. W VII wieku p.n.e. potęga Alby Longi zaczęła maleć w wyniku rzymskich nacisków. Prymat miasta w Lacjum był wzmacniany przez bliskość do świątyni Jowisza Latyńskiego (Iuppiter Latiaris).

Według legendy, wojska króla Rzymu Tullusa Hostiliusza zniszczyły miasto, pozostawiając jedynie świątynie. Mieszkańcy Alby zostali przesiedleni do Rzymu. Tytus Liwiusz podaje, że od założenia miasta do jego zniszczenia minęło 400 lat, jednak rzeczywistym końcem Alby były działania Etrusków, którzy zajęli tereny Lacjum w 650 r. p.n.e.

W legendzie opisano również, jak trzej Horacjusze (reprezentujący patrycjuszy rzymskich) stawili czoła trzem Kuriacjuszom (reprezentującym Alba Longa) w walce o honor i chwałę na Półwyspie Apenińskim. Zgodnie z umową, miasto pokonanych miało się poddać bez walki. W pierwszej fazie starcia zginęło dwóch Horacjuszy, a jedynie najmłodszy wyszedł cało i zastosował podstęp, udając ucieczkę. Ranni Kuriacjusze stali się łatwym celem dla niego. Jego siostra Horacja, będąca świadkiem walki, zaczęła płakać, gdy zabił kolejnego Kuriacjusza, swojego narzeczonego. Po pojedynku brat podszedł do niej i zadając śmiertelne pchnięcie, oznajmił: „Niech tak zginie każda Rzymianka, która opłakuje śmierć wroga”.

Mityczni królowie miasta

Zgodnie z relacjami Liwiusza, Dionizjusza z Halikarnasu oraz Owidiusza, miastem rządzili następujący władcy:

Askaniusz – założyciel miasta, syn Eneasza, rządził przez 38 lat;
Sylwiusz – syn Askaniusza lub jego brat, rządził 29 lat, od jego imienia pochodzi przydomek kolejnych władców;
Eneasz Sylwiusz – syn Sylwiusza, rządził 31 lat;
Latynus Sylwiusz – syn Eneasza, rządził 51 lat;
Alba Sylwiusz – syn Latynusa, rządził 39 lat;
Atys Sylwiusz – syn Alby, rządził 26 lat;
Kapys Sylwiusz – syn Atysa, rządził 28 lat;
Kapetus Sylwiusz – syn Kapysa, rządził 13 lat;
Tyberynus Sylwiusz – syn Kapeta, rządził 8 lat, prawdopodobnie od jego imienia pochodzi nazwa rzeki Tyber;
Agryppa Sylwiusz – syn Tyberynusa, rządził 41 lat;
Romulus Sylwiusz – syn Agryppy, rządził 19 lat;
Awentyn Sylwiusz – syn Romulusa, rządził 37 lat, od jego imienia miała pochodzić nazwa wzgórza awentyńskiego;
Proka Sylwiusz – syn Awentyna, rządził 23 lata;
Numitor Sylwiusz – syn Proka, starszy brat Amuliusza, ojciec Laususa i Rei Sylwii, dziadek Romulusa i Remusa;
Amuliusz Sylwiusz – syn Proka, młodszy brat Numitora, uzurpator, który obalił Numitora, rządził 42 lata;
Numitor Sylwiusz – po raz drugi, powrócił na tron dzięki pomocy wnuków, co miało miejsce 431 lat po zburzeniu Troi.

Ager Albanus

Rejon otaczający miasto, znany jako ager Albanus, był obszarem jego dominacji w dawnych czasach. Później, w okresie republiki, stał się popularnym miejscem na budowę wiejskich rezydencji znanych Rzymian, takich jak Pompejusz, Brutus, Klodiusz czy Kurion. W czasach cesarstwa obszar ten przeszedł w ręce panujących, a przebywał tam m.in. Neron, który miał swoją rezydencję zbudowaną przez Domicjana, a być może również Marek Aureliusz. Od początku III wieku n.e. teren ten stał się miejscem warownego obozu (castrum) legionistów.

Na tym obszarze odkryto ślady willi Domicjana oraz amfiteatru z II wieku n.e. i obozu wojskowego z II/III wieku, który należał do stacjonującego tam II Legionu Partyjskiego (legio II Parthica), jednego z trzech utworzonych przez Septymiusza Sewera.