Alantės (hist., pol. Hołonety)
Alantės, znane również jako Hołonety, to wieś znajdująca się na Litwie, w rejonie poniewieskim, oddalona o 27 km na południowy wschód od Poniewieża.
Historia
Własność
Pierwsze wzmianki o majątku Hołonety datowane są na 1569 rok. W XIX wieku właścicielem tych dóbr był Antoni Rudomina, syn Wincentego, herbu Trąby. Kolejnym właścicielem został jego syn, także Antoni (1843–1884), który ożenił się z Heleną Żółtowską (1852–1896), noszącą herb Ogończyk. Para miała dwie córki: Ewę (1875–1904) oraz Marię Magdalenę (1878–1938), która była ostatnią właścicielką majątku przed litewską reformą rolną. W momencie reformy majątek ten obejmował 996 dziesięcin.
Przynależność administracyjna
W I Rzeczypospolitej wieś znajdowała się w powiecie wiłkomierskim, w województwie wileńskim. Po III rozbiorze Polski, od 1795 roku, majątek należał do gminy i parafii Rogów w powiecie wiłkomierskim (ujeździe) guberni wileńskiej (w latach 1797–1801 guberni litewskiej). Od 1843 roku wchodził w skład guberni kowieńskiej Imperium Rosyjskiego. Od 1922 roku wieś ta stała się częścią Litwy, a w okresie 1940–1990 funkcjonowała jako część Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w ramach ZSRR.
Pałac
Przed 1850 rokiem Antoni Rudomina (senior) zbudował w Hołonetach murowany pałacyk o zwartej bryle. Był to dwukondygnacyjny budynek w kształcie prostokąta, dziewięcioosiowy z przodu i pięcioosiowy z boku. Dach był wysokim dachem naczółkowym, na którym znajdowały się liczne kominy. Środkowa, trzyosiowa część frontowa była podkreślona pseudoryzalitem, który był ujęty w ramy pilastrów. Do budynku przylegał arkadowy portyk, który podtrzymywał balkon. Ryzalit zwieńczony był trójkątnym szczytem, w którym znajdował się okrągły oculus. Na balkon prowadziły trzy półkoliście zwieńczone portfenetry. Górna kondygnacja pałacu miała charakter reprezentacyjny.
Pałacyk otoczony był dużym (15 ha) parkiem krajobrazowym, z rozległymi gazonami zarówno od strony frontowej, jak i ogrodowej.
Majątek Hołonety był znany na Litwie z doskonałego zarządzania. Wieś została osuszona i wybrukowana, a dodatkowy dobrobyt mieszkańców przyniosła wytwórnia artystycznych koronek, założona przez Marię Magdalenę Rudominę-Dusiacką, w której zatrudniono 200 lokalnych dziewcząt. Folwark składał się z 15 budynków, z których do dzisiaj przetrwało 6. Dwa z nich – pałac oraz kancelaria – są w ruinie. W 2012 roku w pałacu zawalił się dach, co przyspieszyło jego degradację.
Od 1997 roku ruiny pałacu oraz pozostałe zabudowania folwarczne znajdują się w rejestrze zabytków Litwy.
Majątek Hołonety został opisany w czwartym tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej autorstwa Romana Aftanazego.
Loading ...