Alan García Pérez

Alan García Pérez (urodzony 23 maja 1949 w Limie, zmarł 17 kwietnia 2019 w tym samym miejscu) to peruwiański polityk, który pełnił funkcję prezydenta Peru dwukrotnie, w latach 1985–1990 oraz 2006–2011. Był liderem Amerykańskiego Rewolucyjnego Sojuszu Ludowego (APRA).

Życiorys

Młodość i edukacja

Alan García przyszedł na świat w rodzinie klasy średniej, która miała tradycje polityczne. Jego ojciec, Carlos García Ronceros, pełnił rolę sekretarza APRA w czasie prezydentury Manuela Odrii, kiedy to partia została zdelegalizowana. W wyniku tego jego ojciec był więziony i przez pięć lat nie mógł być w kontakcie z rodziną.

García uczęszczał do Colegio Nacional Jose Maria Enguren w dzielnicy Barranco w Limie. Następnie studiował na Papieskim Uniwersytecie Katolickim Peru, a w 1971 roku ukończył studia prawnicze na Narodowym Uniwersytecie San Marcos. Po tym wyjechał do Europy, gdzie kontynuował naukę prawa konstytucyjnego na Universidad Complutense w Madrycie. W 1973 roku rozpoczął studia socjologiczne na paryskiej Sorbonie.

Po zakończeniu nauki spędził kilka lat w Paryżu, jednak w 1978 roku, na zaproszenie lidera APRA Víctora Raúla Haya de la Torre, wrócił do Peru.

I kadencja prezydencka

W 1985 roku, jako kandydat APRA, wziął udział w wyborach prezydenckich. W pierwszej turze, która odbyła się 14 kwietnia, zdobył 45% głosów, pokonując kandydata Zjednoczonej Lewicy, Alfonso Barrantesa. Ponieważ żaden z kandydatów nie uzyskał 50% głosów, konieczne było przeprowadzenie drugiej tury. Barrantes wycofał się, więc 1 czerwca García został ogłoszony prezydentem elektem. 28 lipca 1985 roku objął urząd, stając się najmłodszym prezydentem w regionie, często nazywanym „Kennedym Ameryki Łacińskiej”.

Objął urząd w trudnym okresie, gdy jego poprzednik doprowadził do wzrostu bezrobocia, zadłużenia i inflacji. Dodatkowo w kraju rozwinął się handel narkotykami, a w latach 1983–1984 miały miejsce poważne strajki, a także rozpoczęła się wojna domowa z partyzantami z organizacji Świetlisty Szlak. Program gospodarczy jego rządu zakładał odejście od liberalnych reform i przywrócenie polityki z okresu junty wojskowej (1968–1975), koncentrując się na rozwoju rolnictwa andyjskiego, likwidacji bezrobocia oraz zwalczaniu terroryzmu i korupcji.

Pomimo początkowej popularności, jego rządy spotkały się z poważnym kryzysem gospodarczym i hiperinflacją, która w 1990 roku wyniosła 7649%, co zrujnowało peruwiańską gospodarkę. Waluta peruwiańska – sol – została w 1985 roku zastąpiona nową walutą – inti. W trakcie jego kadencji dochód narodowy na osobę spadł do poziomu sprzed 1960 roku (720 USD), a PKB obniżył się o 20%. Procent ludzi żyjących w ubóstwie wzrósł z 42% do 55% w 1991 roku.

Aby przeciwdziałać kryzysowi, znacjonalizował banki oraz sektor ubezpieczeniowy, ustalając arbitralnie limit spłaty zagranicznego zadłużenia na poziomie 10% PKB, co spotkało się z krytyką ze strony MFW i doprowadziło do izolacji kraju na rynkach finansowych. Problemy gospodarcze oraz ubóstwo społeczeństwa nasiliły napięcia wewnętrzne, a organizacje terrorystyczne, w tym Świetlisty Szlak, przeprowadzały ataki na infrastrukturę, co skutkowało przerwami w dostawach energii w Limie. Administracja Garcíi starała się walczyć z terroryzmem, jednak działania te okazały się niewystarczające, a rząd był oskarżany o łamanie praw człowieka.

Emigracja i powrót do polityki

W 1992 roku García emigrował do Kolumbii, a następnie do Francji, głównie w związku z wprowadzeniem autorytarnych rządów przez nowego prezydenta Alberto Fujimoriego. Nowa administracja oskarżyła Garcíę o przyjęcie łapówki w wysokości milionów dolarów. Jego adwokatem w Peru był Jorge del Castillo. Po ucieczce Fujimoriego do Japonii i po dziewięciu latach spędzonych na emigracji, Alan García wrócił do Peru w 2001 roku. W styczniu 2001 roku Sąd Najwyższy oddalił zarzuty korupcyjne wobec niego, co zostało zarekomendowane przez Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka. Wziął udział w wyborach prezydenckich, gdzie w pierwszej turze zajął drugie miejsce (25,8% głosów) za Alejandro Toledo (36,5%) i przed Lourdes Flores (24,3%). W drugiej turze, która miała miejsce 3 czerwca, przegrał z Toledo, zdobywając 48% głosów poparcia. Jako lider APRA pozostał liderem opozycji.

II kadencja prezydencka

Swoją drugą kampanię prezydencką rozpoczął w lutym 2005 roku. W pierwszej turze wyborów prezydenckich, które odbyły się 9 kwietnia 2006 roku, zajął drugie miejsce z 24,3% głosów, za Ollantą Humalą (30,6%) i przed Lourdes Flores (23,8%). W drugiej turze, 4 czerwca, pokonał swojego przeciwnika, zdobywając 53,6% głosów. 28 lipca 2006 roku został zaprzysiężony na urząd prezydenta.

Jako prezydent powołał na stanowisko szefa rządu Jorge del Castillo, swojego dawnego prawnika i rzecznika kampanii w 2001 roku. Jego pierwszą poważną porażką było odrzucenie przez Kongres Republiki Peru projektu ustawy wprowadzającej karę śmierci dla terrorystów Świetlistego Szlaku, co zapowiadał już w trakcie kampanii wyborczej.

5 października 2008 roku w Peru wybuchł kryzys polityczny po ujawnieniu korupcji w rządzie i wśród członków APRA przy zawieraniu kontraktu z norweską firmą naftową. W efekcie 10 października cały gabinet Jorge Del Castillo podał się do dymisji. 11 października García powołał na nowego szefa rządu Yehude Simona.

Wiosną 2009 roku doszło do kryzysu politycznego i konfliktu między rządem Simona a ludnością indiańską w sprawie eksploatacji zasobów naturalnych w Amazonii, co doprowadziło do śmierci co najmniej 34 osób. W konsekwencji, 11 lipca 2009 roku prezydent García powołał nowego premiera, Javiera Velásqueza, który pełnił tę funkcję do 14 września 2010 roku. Zrezygnował, aby wziąć udział w wyborach prezydenckich w 2011 roku, a nowym premierem został José Antonio Chang.

W marcu 2010 roku premier Chang podał się do dymisji z powodów osobistych, a jego miejsce zajęła Rosario Fernández. W wyborach prezydenckich w 2011 roku zwyciężył Ollanta Humala, który objął urząd 28 lipca 2011 roku. APRA nie wystawił własnego kandydata. Druga kadencja Garcíi charakteryzowała się stabilnym wzrostem gospodarczym kraju na poziomie 7% rocznie oraz niską inflacją, która wyniosła mniej niż 3%.

Śmierć

17 kwietnia 2019 roku popełnił samobójstwo podczas próby aresztowania go przez peruwiańską policję w związku z zarzutami o korupcję. Gdy funkcjonariusze weszli na jego posesję, García popełnił samobójstwo, oddając strzał w głowę. Został przewieziony do szpitala, gdzie zmarł.

Publikacje

García był autorem wielu książek dotyczących życia społecznego w Peru i Ameryce Łacińskiej, z których większość znajduje się w Bibliotece Narodowej Peru. Oto przykłady jego publikacji: