Alaksandr (Aleś) Alaksandrawicz Szut
Alaksandr (Aleś) Alaksandrawicz Szut (biał. Аляксандр (Алесь) Аляксандравіч Шут; urodz. 5 maja 1952, zm. 6 listopada 2019) był białoruskim politykiem oraz lekarzem. W latach 1990–1995 pełnił funkcję deputowanego do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR/Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji. Był członkiem Opozycji BNF – frakcji parlamentarnej partii Białoruski Front Ludowy (Biełaruski Narodny Front), która miała charakter antykomunistyczny i niepodległościowy.
Życiorys
Urodził się 5 maja 1952 roku. Ukończył Miński Państwowy Instytut Medyczny i pracował jako zastępca głównego lekarza w szpitalu. Należał do KPZR, lecz pod wpływem idei białoruskiego odrodzenia narodowego w przełomowym okresie lat 80. i 90. zrezygnował z członkostwa w tej partii. 16 maja 1990 roku został deputowanym ludowym do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR (od 19 września 1991 roku – Rady Najwyższej Republiki Białorusi) z Łohojskiego Okręgu Wyborczego Nr 66. Na początku przynależał do frakcji parlamentarnej Klub Demokratyczny. Tego samego dnia, wraz z 14 innymi deputowanymi z Klubu, podpisał deklarację o stworzeniu opozycji parlamentarnej (Opozycji BNF), zainicjowaną przez Grupę Deputacką BNF. Od tego momentu systematycznie wspierał działania Opozycji BNF, podpisując się pod jej dokumentami i głosując zgodnie z jej polityką. Z czasem w pełni dołączył do Opozycji BNF, a także został wybrany do Sejmu Białoruskiego Frontu Ludowego (organ kierowniczy organizacji), gdzie kierował oddziałem BFL w Łohojsku.
Był członkiem Komisji Rady Najwyższej ds. Kobiet, Ochrony Rodziny, Macierzyństwa i Dzieciństwa, a także Czasowej Komisji Rady Najwyższej ds. Oceny Działalności członków PKSW i Popierających Ich Tworów Społeczno-Politycznych, Organów Władzy i Administracji Państwowej, Urzędników i Obywateli (1991 r.). Dodatkowo, uczestniczył w Czasowej Komisji Rady Najwyższej ds. Oceny Działalności Urzędników i Innych Osób Odpowiedzialnych w związku z likwidacją skutków awarii w Elektrowni Atomowej w Czarnobylu. Był również członkiem tzw. Gabinetu Cieni Opozycji BNF, gdzie kierował Ministerstwem Ochrony Zdrowia.
Uczestniczył w opracowywaniu i przyjęciu Deklaracji o Państwowej Suwerenności Białorusi oraz w przygotowaniu projektów ustaw podczas nadzwyczajnej sesji Rady Najwyższej w dniach 24–25 sierpnia 1991 roku, kiedy ogłoszono niepodległość Białorusi.
Był współautorem Koncepcji przejścia Białoruskiej SRR na gospodarkę rynkową (jesień 1990 r.) oraz innych projektów ustaw. Uczestniczył w głodówce deputowanych Opozycji BNF w dniach 11–12 kwietnia 1995 roku, zorganizowanej w Sali Owalnej parlamentu, jako protest przeciwko referendum zainicjowanemu przez prezydenta Łukaszenkę, które dotyczyło wprowadzenia języka rosyjskiego jako drugiego języka państwowego oraz zmiany symboli państwowych Białorusi na nawiązujące do sowieckich. W nocy z 11 na 12 kwietnia został, razem z innymi protestującymi, siłą wywleczony z sali parlamentu przez zamaskowanych funkcjonariuszy wojska i służb specjalnych, pobity, wrzucony do samochodu, a następnie wyrzucony na ulicy w centrum Mińska. W dniach 13–14 kwietnia 1995 roku uczestniczył w procesie przed Sądem Konstytucyjnym, w którym Opozycja BNF oskarżyła prezydenta Łukaszenkę o monopolizację środków masowego przekazu.
W 2010 roku Zianon Pazniak opisał w swoich wspomnieniach Alaksandra Szuta z początku lat 90. następująco:
Odznaczenia
Medal 100-lecia Białoruskiej Republiki Ludowej – 2019
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Сяргей Навумчык: Дэпутаты Апазыцыі БНФ у Вярхоўным савеце ХІІ скліканьня (1990–9.01.1996). W: Сяргей Навумчык, Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці. Nowy Jork, Wilno, Warszawa: „Biełaruskija Wiedamaści”, Towarzystwo Kultury Białoruskiej na Litwie, 2010, s. 216–270. ISBN 978-9955-578-11-6. (biał.).
Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці (замест прадмовы); Слова пра калег і сяброў. W: Сяргей Навумчык, Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці. Nowy Jork, Wilno, Warszawa: „Biełaruskija Wiedamaści”, Towarzystwo Kultury Białoruskiej na Litwie, 2010, s. 5–92; 271–285. ISBN 978-9955-578-11-6. (biał.).
Loading ...