Alaksandr Francawicz Szpileuski (biał. Аляксандр Францавіч Шпілеўскі, ros. Александр Францевич Шпилевский, Aleksandr Francewicz Szpilewski; urodził się 28 maja 1953 roku w Bobrujsku) – radziecki oraz białoruski funkcjonariusz KGB i polityk, który był deputowanym do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji oraz Izby Reprezentantów Republiki Białorusi I i II kadencji. Od 2001 roku pełni funkcję przewodniczącego Państwowego Komitetu Celnego Republiki Białorusi; posiada stopień pułkownika.
Życiorys
Młodość i praca
Urodził się 28 maja 1953 roku w Bobrujsku, w obwodzie bobrujskim Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, ZSRR. Ukończył Miński Koledż Architektoniczno-Budowlany, a w 1981 roku uzyskał dyplom prawnika na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym. W 1990 roku ukończył Wyższą Szkołę Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, zdobywając wykształcenie oficerów specjalnych, a także Wyższe Kursy KGB ZSRR. Posiada stopień pułkownika oraz tytuł doradcy państwowego służby celnej III klasy.
Swoją karierę zawodową rozpoczął jako kamieniarz w Wydziale Budowy Kopalń przedsiębiorstwa „Makiejewszachtstroj” w obwodzie donieckim Ukraińskiej SRR. Służył w Armii Radzieckiej, a następnie, w latach 1974–1992, pracował w organach KGB ZSRR na różnych stanowiskach, z ostatnią deklarowaną funkcją jako kierownik oddziału w Wydziale ds. Walki z Przestępczością Zorganizowaną. W latach 1992–1996 był głównym kontrolerem, kierownikiem oddziału oraz dyrektorem Zarządu w Izbie Kontroli Republiki Białorusi w Mińsku. W 1995 roku pełnił rolę kierownika Urzędu Kontroli Wykorzystania Środków i Własności Państwowej przez Organy Sądowe i Prokuratorskie oraz Komitet Bezpieczeństwa Państwowego Republiki Białorusi.
Działalność parlamentarna
W drugiej turze uzupełniających wyborów parlamentarnych 10 grudnia 1995 roku został wybrany na deputowanego do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji z Bobrujskiego-Mińskiego Okręgu Wyborczego Nr 157. 19 grudnia 1995 roku został zarejestrowany przez centralną komisję wyborczą, a 9 stycznia 1996 roku złożył przysięgę jako deputowany. Od 23 stycznia pełnił rolę członka Stałej Komisji ds. Budżetu, Podatków, Banków i Finansów. Był bezpartyjny i poparł kontrowersyjną oraz częściowo nieuznaną międzynarodowo zmianę konstytucji wprowadzone przez prezydenta Alaksandra Łukaszenkę. 27 listopada 1996 roku przestał uczestniczyć w pracach Rady Najwyższej, przechodząc do nowo utworzonej Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I kadencji, gdzie pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji ds. Międzynarodowych i Kontaktów ze Wspólnotą Niepodległych Państw. Zgodnie z Konstytucją Białorusi z 1994 roku, jego mandat w Radzie Najwyższej wygasł 9 stycznia 2001 roku, jednak kolejne wybory do tego organu nigdy się nie odbyły.
21 listopada 2000 roku został deputowanym do Izby Reprezentantów II kadencji z Bobrujskiego-Leninskiego Okręgu Wyborczego Nr 63. W tej roli był członkiem tej samej komisji, a także wchodził w skład grupy deputackiej „Przyjaciele Bułgarii”. Działał w Zgromadzeniu Parlamentarnym Związku Białorusi i Rosji, gdzie był członkiem Komisji ds. Prawodawstwa i Przepisów. Od 8 maja do 24 września 2001 roku był pomocnikiem Prezydenta Republiki Białorusi, pełniąc funkcję głównego inspektora na Mińsk, a następnie od 24 września 2001 roku objął stanowisko przewodniczącego Państwowego Komitetu Celnego Republiki Białorusi.
Życie prywatne
Alaksandr Szpileuski jest żonaty i ma syna oraz córkę. Jest bezpartyjny.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.