Alaksandr Michajławicz Łukaszuk (biał. Аляксандр Міхайлавіч Лукашук, ur. 1955 w Brześciu) to białoruski dziennikarz, publicysta, pisarz oraz tłumacz, który aktywnie działa na rzecz demokracji. Przez wiele lat pełnił funkcję dyrektora sekcji białoruskiej Radia Wolna Europa.
Życiorys
Ukończył Miński Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny w 1977 roku. Jego kariera zawodowa obejmowała pracę jako tłumacz, dziennikarz oraz redaktor. W latach 1990-1992 był redaktorem naczelnym wydawnictwa Białoruś, które jest najstarszym białoruskim wydawnictwem książkowym, założonym w 1921 roku. W 1993 roku dołączył do Radia Wolna Europa, a w latach 1998-2023 był dyrektorem białoruskiej sekcji tego radia. Dodatkowo, w latach 2004-2005 pełnił funkcję dyrektora Radia Wolny Afganistan, a w latach 2007-2008 był redaktorem naczelnym RWE.
Jest jednym z założycieli Martyrologa Białorusi, stowarzyszenia, które upamiętnia ofiary represji totalitarnych na Białorusi. W latach 1990-1995 był członkiem komisji ds. praw ofiar represji politycznych w Radzie Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji. Uzyskał stypendium w Instytucie Hoovera na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii.
Otrzymał nagrodę im. Alesia Adamowicza oraz międzynarodową nagrodę literacką im. Franciszka Boguszewicza, przyznawaną przez białoruskie centrum PEN Clubu. Jest autorem wielu książek poświęconych historii XX wieku. Był również scenarzystą filmów takich jak Tragedia Armenii (Трагедыя Арменіі, 1990), Posłowie (Дэпутаты, 1992) oraz Droga do Kuropat (Дарога на Курапаты, 1994), który otrzymał Nagrodę Państwową Białorusi. W 2019 roku został odznaczony przez Radę Białoruskiej Republiki Ludowej Medalem Stulecia Białoruskiej Republiki Ludowej.
Obecnie mieszka w Pradze.
Wybrane publikacje książkowe
Łukaszuk A., Ślad motyla: Oswald w Mińsku (Сьлед матылька. Освальд у Менску), Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, 2014, ISBN 978-83-7893-021-1 (rok wydania białoruskiego: 2011).
Лукашук A., За кіпучай чэкісцкай работай, Archiŭ najnoŭšaj Historyi, Minsk: Naša Niva, 1997, ISBN 978-985-6374-03-9.
Лукашук A., У фіялетавай ночы вугал крыла, Vostraja Brama, Vilnius: Naša Niva, 1999, ISBN 978-9986-9219-6-7.
Лукашук A., Прыгоды АРА ў Беларусі, Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, Praha, 2005, ISBN 0929849-07-8.
Лукашук A., Зкімбы-зымбы, Biblii︠a︡tėchka chasopisu Dzei︠a︡slou, Minsk: „Knihazbor”, 2013, ISBN 978-985-7057-51-1.
Лукашук A., Вяртанне нацыяналіста, Minsk: „Halii︠a︡fy”, 2014, ISBN 978-985-7021-29-1.
Лукашук A., Там, дзе няма цемнаты: Радыё Свабода, Viasna, Praha, 2024, ISBN 978-80-909134-3-1.
Loading ...