Alain Badiou

Alain Badiou (urodzony 17 stycznia 1937) to francuski filozof, który reprezentuje anty-postmodernistyczny nurt myślowy. Dąży on do odnowienia pojęć takich jak prawda, byt oraz podmiotowość, w sposób, który nie jest jedynie powtórzeniem filozofii nowoczesnej ani postmodernistycznej. W sferze politycznej Badiou identyfikuje się z lewicą i jej maoistowską tradycją.

Podstawowe pojęcia

Prawda

Filozofia, według Badiou, opiera się na czterech warunkach: sztuka, miłość, polityka oraz nauka. Każdy z tych warunków rozwija swoje zasady w sposób określany przez Badiou jako „proces prawdy”. W ujęciu Badiou prawda jest specyficznie filozoficznym pojęciem, które pozwala na dyskurs łączący te różne „procesy prawdy”. Filozof stara się nowocześnie zdefiniować niezmienność prawdy w obliczu jej różnorodnych przejawów i procesów, posługując się przy tym nowoczesną matematyką oraz teorią zbiorów.

Wydarzenie

Zasada wydarzenia to aspekt, w którym Badiou znacznie różni się od wielu filozofów końca XX wieku. W skrócie, wydarzenie to coś, co wykracza poza ontologię, przez co nie może być obiektywnie rozpoznane. Kluczowe pytanie dotyczy tego, w jaki sposób można wykorzystać coś, co nie jest rozpoznawane. Badiou traktuje ten problem jako fundamentalny, ponieważ ograniczając się jedynie do tego, co jest rozpoznawalne i nazywalne, można popaść w subiektywistyczną degenerację lub dojść do rozwiązania Leibniza (Pangloss), gdzie Bóg staje się kompletnym językiem.

Jednostka ma za zadanie wybrać pewne nierozpoznawalne wydarzenie i nadać mu znaczenie, czyli nadać mu nazwę. Działanie to ma miejsce w określonej ontologicznie sytuacji i w obliczu wydarzenia. Etycznym obowiązkiem jednostki jest pozostanie wiernym tej konfrontacji z wydarzeniem.

Jedność nie istnieje

Badiou argumentuje o niemożliwości jedności bytu, opierając się na matematycznej teorii zbiorów, która dowodzi nieistnienia super-zbioru, a więc zbioru wszystkich zbiorów.

Etyka

Podstawowe zasady myśli Badiou zostały przedstawione w przystępnej formie w niewielkiej pracy zatytułowanej „Etyka”. Autor wyjaśnia tam, że główną zasadą etyczną jest wierność „procesowi prawdy”, który rozwija się w wyniku „wydarzenia” wprowadzającego zmianę w strukturze bytu. W tym kontekście myśl Badiou jest zbieżna z ideami Lacana, który interpretował Freuda, podkreślając konieczność „nie rezygnowania ze swojego pragnienia”.