Alagoas to brazylijski monitor, trzeci okręt typu Pará, zaprojektowany dla marynarki wojennej Brazylii podczas wojny paragwajskiej w końcówce lat 60. XIX wieku. W lutym 1868 roku okręt przeszedł przez umocnienia Humaitá, wspierając armię artylerią przez resztę konfliktu. Po wojnie został przydzielony do flotylli Górnego Urugwaju (pt. Alto Uruguai), a w latach 90. XIX wieku przeniesiony do Rio de Janeiro. Uczestniczył w rewolucji Revolta da Armada w latach 1893-94, a następnie został zezłomowany w 1900 roku.
Projekt i dane techniczne
Projekt monitorów rzecznych typu Pará powstał w odpowiedzi na potrzebę brazylijskiej marynarki na małe jednostki o niewielkim zanurzeniu, zdolne do działań pod ostrzałem. Okręty te, wyposażone w wieże artyleryjskie, mogły skuteczniej walczyć z wrogimi jednostkami i fortyfikacjami, w przeciwieństwie do wcześniejszych okrętów z pokładem bateryjnym. Owalna wieża artyleryjska opierała się na okrągłej platformie z centralną osią obrotu, a jej obrót o 360 stopni zajmował 2,25 minuty przy pomocy czterech ludzi. Okręt był także wyposażony w brązowy taran, a jego podwodna część kadłuba była pokryta stopem Muntza (odmiana mosiądzu), aby ograniczyć porastanie organizmami wodnymi.
Okręt miał całkowitą długość 39 m, szerokość 8,54 m, zanurzenie 1,51 – 1,54 m oraz wyporność 500 ton. Charakteryzował się jedynie 30 cm wolnej burty, co czyniło go niezdolnym do samodzielnej żeglugi morskiej. Na pokładzie znajdowało się 43 oficerów i marynarzy.
Napęd
Okręty typu Pará były wyposażone w dwie maszyny parowe bezpośredniego działania, każda napędzająca pojedynczą śrubę o średnicy 1,3 m. Parę dostarczały dwa cylindryczne kotły, pracujące pod ciśnieniem roboczym 59 psi. Maksymalna prędkość jednostki wynosiła 8 węzłów na spokojnej wodzie, a zapas węgla pozwalał na jeden dzień rejsu.
Uzbrojenie
Monitor Alagoas był uzbrojony w pojedyncze 70-funtowe działo Whitwortha, gwintowane i ładowane odprzodowo. Działo to miało maksymalny zasięg około 5540 m oraz mogło być podnoszone do kąta 15 stopni. Pocisk o średnicy 140 mm (5,5 cala) ważył 36,7 kg, a całe działo miało masę 3892 kg. Ustawienie lufy działa na lawecie zaprojektowano tak, aby zminimalizować rozmiary furty działowej, co ograniczało ryzyko przenikania pocisków i odłamków do wnętrza wieży.
Pancerz
Kadłub jednostek typu Pará zbudowano z trzech warstw drewna, układanych w różnych kierunkach. Grubość kadłuba wynosiła 457 mm, a pokryty był 4-calową (102 mm) warstwą twardego drewna z peroby. Na linii wodnej znajdował się burtowy pas pancerny o wysokości 91 cm, wykonany z niskowęglowego stopu żelaza, o maksymalnej grubości 102 mm na śródokręciu, malejącej do 76 i 51 mm w kierunku końców kadłuba. Zaokrąglony pokład był opancerzony warstwą o grubości 12,7 mm z tego samego stopu.
Wieża artyleryjska miała kształt kwadratu z zaokrąglonymi rogami i była zbudowana podobnie jak kadłub, z przednią ścianą zabezpieczoną pancerzem o grubości 152 mm, ścianami 102 mm oraz tyłem 76 mm. Dach wieży oraz wystająca część platformy miały pancerz o grubości 12,7 mm. Opancerzona sterówka znajdowała się przed wieżą.
Służba
Stępkę okrętu położono w Arsenal de Marinha da Côrte w Rio de Janeiro 8 grudnia 1866 roku, w czasie wojny paragwajskiej toczonej przez Argentynę i Brazylię przeciwko Paragwajowi. Alagoas został zwodowany 29 października 1867 roku i ukończony w listopadzie tego samego roku. W styczniu 1868 roku dotarł na rzekę Paranę, jednak dalszy rejs został zablokowany przez paragwajskie fortyfikacje w Humaitá. 19 lutego sześć brazylijskich okrętów pancernych, w tym Alagoas, przepłynęło w pobliżu wrogich umocnień w nocy. Alagoas wraz z siostrzanymi Rio Grande i Pará były przycumowane do większych jednostek, aby zminimalizować ryzyko uszkodzenia maszynowni przez wroga. Barroso prowadził Rio Grande, następnie Bahia z Alagoas oraz Tamandaré z Pará. Lina łącząca Alagoas i Bahia została uszkodzona w wyniku wrogiego ostrzału. Dowódca Alagoas zignorował rozkaz, aby nie podejmować prób przejścia wrogich pozycji w ciągu dnia, i dołączył do reszty dywizjonu w górze rzeki. Okręt, który został trafiony około 200 razy, oraz Pará, musiały być wyrzucone na brzeg po przejściu fortyfikacji, aby zapobiec zatonięciu. Alagoas przeszedł remont w São José do Cerrito, który trwał do połowy marca. Wraz z Tamandaré 23 marca monitor bombardował i zniszczył paragwajską baterię w Timbó, w górę rzeki od Humaitá. Okręt bombardował pozycje artylerii broniącej rzeki Tebicuary w lipcu i ponownie w sierpniu.
15 października okręt bombardował fort Angostura, na południe od Asunción, w towarzystwie Brasil, Silvado, Pará i Ceará.
Po wojnie Alagoas został przydzielony do nowo sformowanej flotylli Górnego Urugwaju (pt. Alto Uruguai) z bazą w Itaqui. W latach 80. XIX wieku jego uzbrojenie zostało wzmocnione o dwa karabiny maszynowe kal. 11 mm. Okręt przeniesiono do Rio de Janeiro w latach 90. XIX wieku, gdzie wziął udział w rebelii floty (Revolta da Armada) w latach 1893-94. W tym okresie jego silniki zostały zdemontowane, co zmusiło go do holowania na pozycję, skąd mógł ostrzeliwać forty rządowe. Ostatecznie okręt został zezłomowany w 1900 roku.
Przypisy
Bibliografia
The Brazilian Imperial Navy Ironclads, 1865–1874. W: Gratz George A. Preston Antony (red.): Warship 1999–2000. Londyn: Conway Maritime Press, 1999. ISBN 0-85177-724-4. Brak numerów stron w książce
Alexander Lyman Holley: A Treatise on Ordnance and Armor. Nowy Jork: D. Van Nostrand. Brak numerów stron w książce
Robert L. Scheina: Latin America’s Wars: The Age of the Caudillo, 1791–1899. Dulls, Wirginia: Brassey’s. ISBN 1-57488-449-2. Brak numerów stron w książce
Loading ...