Aladyn (ang. Aladdin) to amerykański film fantasy z 2019 roku, wyreżyserowany przez Guya Ritchiego, a wyprodukowany przez Walt Disney Studios. Jest to aktorski remake animowanej produkcji Disneya z 1992 roku o tej samej nazwie, która z kolei jest adaptacją baśni Hanny Diyaba, pochodzącej ze zbioru Księgi tysiąca i jednej nocy.
Premiera filmu miała miejsce 8 maja 2019 roku w paryskim kinie Le Grand Rex. Dwa tygodnie później, 24 maja, film zadebiutował w kinach w Stanach Zjednoczonych oraz Polsce.
Fabuła
W średniowiecznym Bliskim Wschodzie żeglarz opowiada swoim dzieciom historię o zaczarowanej lampie i ulicznym złodzieju Aladynie, który żyje w sułtanacie Agrabah. Pewnego dnia, podczas targu, Aladyn ratuje dziewczynę od kupca Jamala i zakochuje się w niej. Oboje uciekają przed sułtańską strażą. Dziewczyna przedstawia się jako Dalia, służka sułtana. Aladyn wyjawia, że jest samotny, a jedynym jego towarzyszem jest małpka Abu. Dalia musi wrócić, ponieważ przybywa książę Anders – następca tronu Skånlandii, kolejny adorator księżniczki Dżasminy. Aladyn postanawia zakraść się do pałacu, aby oddać Dalii bransoletkę, którą skradł Abu.
Okazuje się, że Dalia to w rzeczywistości księżniczka Dżasmina, która odrzuca zaloty Andersa. Jest zaniepokojona prawem zabraniającym kobietom dziedziczenia sułtańskiego tronu i uważa, że obcy władca nie będzie dbał o poddanych. W międzyczasie, czarnoksiężnik Dżafar, nadworny doradca sułtana, planuje podbój Shirabad, ojczyzny swojej zmarłej matki Dżasminy, w zemście za uwięzienie tam przed laty. Aby to osiągnąć, zamierza zdobyć magiczną oliwną lampę ukrytą w Jaskini Cudów, do której dostęp ma jedynie „nieoszlifowany diament wśród ludzi”. Gdy Aladyn dociera do pałacu, Dżasmina wciąż ukrywa swoją prawdziwą tożsamość, a prawdziwą Dalię przedstawia jako księżniczkę. Aladyn umawia się z Dżasminą na spotkanie w kolejnej nocy, jednak zostaje aresztowany na rozkaz Dżafara.
Dżafar, który również był ulicznym złodziejem, podejrzewa, że to Aladyn jest „nieoszlifowanym diamentem”. Zdradza mu prawdę o Dżasminie i prowadzi go do Jaskini Cudów, nakazując zdobycie lampy w zamian za bogactwo i serce księżniczki. Jaskinia zezwala Aladynowi na wejście, ale ostrzega przed dotykaniem czegokolwiek poza lampą. Aladyn odnajduje lampę oraz latający dywan, ale Abu, łapczywy na duży klejnot, powoduje zawalenie się jaskini. Aladyn oddaje lampę Dżafarowi, który zrzuca go i Abui do zapadającej się jaskini, ale Abu udaje się ukraść lampę. Pocierając lampę, Aladyn uwalnia dżina, który jako sługa lampy zobowiązany jest spełnić jego trzy życzenia.
Dżin wyciąga Aladyna z Jaskini Cudów, a ten, stosując podstęp, nie wykorzystuje żadnego życzenia. Dżin ujawnia, że marzy o wolności, a Aladyn obiecuje, że w jednym z życzeń da mu ją. Jego pierwszym życzeniem jest przemiana w księcia, sądząc, że tylko w ten sposób zyska uznanie Dżasminy. Jako książę Ali z królestwa Ababwa, przybywa do Agrabahu, gdzie jest gościnnie przyjmowany przez sułtana podczas uroczystości z okazji święta zbiorów. Dżasmina nie darzy go sympatią. Dżin w przebraniu doradcy księcia Alego aranżuje ich spotkanie, podczas którego Aladyn poznaje Dalię, która również zwraca na niego uwagę. Z czasem Dżasmina wyjawia Alemu, że czuje się więźniem w pałacu, rozpoznając w nim Aladyna.
Aladyn, wstydząc się swojego pochodzenia, mówi, że jest księciem, który przybył do Agrabahu w przebraniu, aby lepiej poznać mieszkańców, co imponuje Dżasminie. Rankiem, Ali zostaje rozpoznany przez Dżafara i aresztowany przez jego sługi, które wrzucają go do rzeki. Na szczęście ratuje go dżin, korzystając z drugiego życzenia. Kiedy sułtan oskarża księcia Alego o zamiar podboju Agrabahu, pojawia się Aladyn i ujawnia, że Dżafar manipulował władcą za pomocą magicznego berła. Dżafar zostaje aresztowany za zdradę. Aladyn, który zdobył miłość Dżasminy oraz szacunek sułtana, postanawia kontynuować życie jako książę, łamiąc obietnicę daną dżinowi. Uciekający Dżafar kradnie lampę z dżinem, który teraz musi spełniać jego rozkazy.
Dżafar, wykorzystując dwa pierwsze życzenia, zostaje nowym sułtanem i najpotężniejszym czarnoksiężnikiem. Wiąże Dżasminę i jej ojca, a Aladyna wysyła na pewną śmierć, demaskując go przed dworem. Aladynowi udaje się jednak uciec z pułapki, w towarzystwie latającego dywanu i Abu, wraca do Agrabahu, gdzie Dżafar zmusza Dżasminę do ślubu. Ta udaje się wykradnąć lampę i ucieka z Aladynem. Dżafar zamienia swoją gadającą papugę Iago w ruka, aby ich schwytać. Złapany Aladyn przekonuje go, że jest mniej potężny od dżina. Dżafar nakazuje dżinowi, aby uczynił go najpotężniejszym dżinem. Zorientowawszy się zbyt późno, że Aladyn podstępem uczynił go niewolnikiem nowej lampy, Dżafar, wraz z Iago, zostaje odesłany do Jaskini Cudów. Gdy Agrabah wraca do normalności, Aladyn wykorzystuje ostatnie życzenie, aby uwolnić dżina na zawsze. Sułtan abdykuje na rzecz Dżasminy, która poślubia Aladyna. Dżin, już jako człowiek, żeni się z Dalią, a to on jest żeglarzem opowiadającym historię o Aladynie.
Obsada
Produkcja
Przygotowania i scenariusz
10 października 2016 roku serwis Deadline poinformował, że The Walt Disney Company pracuje nad aktorskim remakiem Aladyna, z Johnem Augustem jako scenarzystą i Danem Linem jako producentem, a Guy Ritchie prowadził rozmowy na temat reżyserii filmu. W maju 2017 roku Ritchie potwierdził, że Aladyn, podobnie jak oryginalna animacja, będzie musicalem.
W lipcu 2017 roku zatrudniono Vanessę Taylor jako doradcę scenariuszowego, aby pracować nad rozwojem postaci. W międzyczasie Ritchie i studio skupili się na obsadzaniu innych kluczowych ról, a zdjęcia miały rozpocząć się w sierpniu tego samego roku.
Casting
W marcu 2017 roku ogłoszono casting do ról Aladyna i Dżasminy. Lin zapowiedział, że obsada będzie różnorodna etnicznie i film nie będzie „kolejnym Księciem Persji”. Casting odbywał się w Wielkiej Brytanii, a poszukiwano osób pochodzenia bliskowschodniego, w wieku 18-25 lat, z umiejętnościami wokalnymi. W Londynie, Egipcie, Abu Zabi i Indiach przeprowadzono około 2000 przesłuchań do lipca, jednak Disney nie był zadowolony z wyników. W kwietniu 2017 roku pojawiły się doniesienia, że Will Smith jest na etapie negocjacji dotyczących roli dżina. W czerwcu tego samego roku brytyjski tabloid The Sun doniósł, że Ritchie rozważa zaangażowanie angielskiego aktora Toma Hardy’ego w rolę Dżafara.
W lipcu 2017 roku na D23 Expo potwierdzono udział Smitha jako dżina oraz ujawniono aktorów grających Aladyna i Dżasminę. Tytułowego bohatera zagrał mało znany egipsko-kanadyjski aktor Mena Massoud, a Dżasminę odtworzyła angielsko-indyjska aktorka i piosenkarka Naomi Scott. Przed wyborem Massouda studio rozważało Deva Patela oraz Riza Ahmeda, ale zdecydowało się na nowicjusza. Oprócz Massouda brano pod uwagę holenderskiego aktora teatralnego marokańskiego pochodzenia Achrafa Kouteta oraz amerykańskiego aktora i producenta greckiego pochodzenia George’a Kosturosa, a Scott rywalizowała z indyjską aktorką Tarą Sutarią. Wybór Scott spotkał się z krytyką z powodu niearabskiego pochodzenia, co było uważane za próbę zignorowania różnic etnicznych.
W sierpniu tego samego roku do obsady dołączyli tunezyjsko-holenderski aktor Marwan Kenzari jako Dżafar, irańsko-amerykańska aktorka i komiczka Nasim Pedrad jako Mara, nowa postać stworzona na potrzeby remake’u, oraz turecko-niemiecki aktor Numan Acar. Miesiąc później do obsady dołączyli Billy Magnussen jako książę Anders, nawiązujący do księcia Achmeda z oryginalnej animacji, oraz irańsko-amerykański aktor Navid Negahban jako sułtan.
Frank Welker, który użyczył głosu Abu, Rajy i Jaskini Cudów w oryginalnej animacji, powtórzył te role w remake’u. W grudniu 2018 roku Gilbert Gottfried ogłosił, że nie powtórzy roli Iago z oryginalnego filmu, a w remake’u rolę tę zagrał Alan Tudyk.
Zdjęcia
Produkcja filmu miała rozpocząć się w lipcu 2017 roku, jednak 11 lipca 2017 roku ogłoszono, że zdjęcia zostaną przesunięte na sierpień z powodu trudności w znalezieniu odpowiednich aktorów do ról głównych postaci. Ostatecznie zdjęcia rozpoczęły się miesiąc później i zakończyły w styczniu 2018 roku. Kręcono w wytwórni Longcross Studios w Surrey oraz w plenerach Jordanii. W sierpniu 2018 roku ogłoszono dokrętki do filmu, które miały miejsce w Londynie.
Muzyka
Kompozytor Alan Menken, który stworzył muzykę i współtworzył piosenki do oryginalnej animacji, powrócił, aby skomponować muzykę do remake’u. Na potrzeby filmu powstała nowa piosenka pt. Silence, stworzona przez Menkena we współpracy z duetem Pasek and Paul.
Odbiór
Krytyka
Film Aladyn otrzymał mieszane recenzje. Na stronie Rotten Tomatoes 57% z 362 recenzji było pozytywnych (średnia ocena wyniosła 5,88 na 10). Na portalu Metacritic średnia ocen z 50 recenzji wyniosła 53 punkty na 100.
Lamees Assaf w recenzji dla jordańskiego portalu 7iber zauważyła, że „ludzie i otoczenie bardziej przypominają Indie niż miasto na Bliskim Wschodzie”. Krytykowała również stereotypy związane z płcią oraz orientalizm, które pojawiły się w filmie, pisząc, że „w oczach Disneya i Hollywoodu stereotypowy obraz arabskiej dziewczyny – tancerki brzucha z wąską talią i długimi włosami – oraz ciemnoskórego, zazdrosnego i rycerskiego Araba, broniącego i chroniącego swoje kobiety przed niebezpieczeństwem, są znacznie bardziej atrakcyjne niż prawdziwi Arabowie, którzy w rzeczywistości są naprawdę nudni”. Krytykę wywołało również przekształcenie bliskowschodniego księcia Achmeda w skandynawskiego Andersa, co oskarżano o wybielanie postaci oraz o próbę włączenia białej postaci do bliskowschodniej opowieści.
Kontynuacje
W sierpniu 2019 roku Dan Lin ujawnił, że Disney jest na wczesnym etapie tworzenia kontynuacji Aladyna. W lutym 2020 roku oficjalnie potwierdzono produkcję sequela z scenariuszem Johna Gatinsa i Andrei Berloff, oraz powrotem Massouda, Scott i Smitha do swoich ról. Producenci ogłosili, że sequel nie będzie adaptować Aladyna: Powrotu Dżafara (1994) oraz Aladyna i króla złodziei (1996), które były kontynuacjami oryginalnego filmu animowanego. W styczniu 2023 roku potwierdzono, że Will Smith powtórzy rolę dżina, mimo negatywnych reakcji, jakie go spotkały po incydencie z Chrisem Rockiem na 94. ceremonii wręczenia Oscarów.
W grudniu 2019 roku ogłoszono spin-off skupiający się na księciu Andersie dla platformy streamingowej Disney+. Decyzja ta spotkała się z dużą krytyką, zarzucając tworzenie historii dla nieistotnej postaci, co było postrzegane jako przejaw tokenizmu.
Uwagi
Przypisy
Linki zewnętrzne
