Aladyn

Aladyn (w oryginalnej pisowni علاء الدين Ala ad-Din – „wyniosły w wierze”) to postać z jednej z opowieści Księgi tysiąca i jednej nocy. Staje się on właścicielem zaczarowanej lampy, w której mieszka potężny dżinn, zdolny do spełniania życzeń.

Aladyn według Księgi tysiąca i jednej nocy

Fabuła tej opowieści dzieje się w nieokreślonym mieście chińskiego cesarstwa, jednak opisy w Księdze sugerują, że jest to raczej kraj muzułmański.

Głównym bohaterem jest Aladyn, młody syn krawca, którego po śmierci ojca wychowuje matka. Pewnego dnia odwiedza go nieznajomy cudzoziemiec z zachodniej Afryki, przedstawiający się jako brat zmarłego ojca. Mimo że ani Aladyn, ani jego matka nie mieli pojęcia o jego istnieniu, uwierzyli, że jest on stryjem Aladyna. W rzeczywistości ów nieznajomy był złym czarnoksiężnikiem, który pragnął wykorzystać Aladyna do swoich celów. Czarnoksiężnik dowiedział się o istnieniu magicznej lampy oliwnej, a także, że tylko Aladyn może ją wydobyć z jaskini, w której jest ukryta. Planował zabić Aladyna, gdy tylko zdobędzie lampę.

Czarnoksiężnik podstępem zaprowadził Aladyna do magicznej jaskini, wciąż udając stryja. Kazał mu wejść do środka i przynieść lampę oliwną, dając mu w prezencie magiczny pierścień jako amulet ochronny. Wewnątrz jaskini Aladyn odkrył ogród, w którym zamiast owoców rosły klejnoty. W samym sercu ogrodu znajdowała się lampa. Kiedy Aladyn wracał z lampą, czarnoksiężnik, nie czekając, aż Aladyn mu ją poda, zepchnął go w przepaść, a marmurowa płyta jaskini zamknęła się. Czarnoksiężnik sądząc, że Aladyn zginął, wrócił do swojej ojczyzny, myśląc, że lampa i pierścień zostały utracone.

Jednak Aladyn przeżył i, przerażony, zrozumiał, że rzekomy stryj zostawił go na pewną śmierć w ciemnościach. Niechcący potarł jednak pierścień, co spowodowało pojawienie się dżinna, który ogłosił, że jest sługą posiadacza pierścienia i czeka na jego rozkazy. Aladyn zażyczył sobie, by dżinn wyniósł go na powierzchnię. Po powrocie do domu opowiedział matce o swoich przygodach. Kilka dni później, przypadkowo potarł lampę, którą przyniósł z jaskini, a z niej wyszedł dżinn, podobny do tego z pierścienia, ogłaszając, że jest sługą posiadacza lampy.

Od tej chwili ubogi Aladyn stał się zamożnym człowiekiem, ponieważ dżinn z lampy spełniał wszystkie jego pragnienia. Wkrótce zakochał się w pięknej córce władcy Chin, imieniem Badr al-Budur (arab. ‏بدر البدور‎). Podjął starania o jej rękę, oferując sułtanowi bogate dary, które stworzył dla niego dżinn. Dżinn zbudował także dla Aladyna luksusowy pałac, co sprawiło, że mógł się zaprezentować przed sułtanem jako człowiek zamożny. Księżniczka Badr al-Budur była w tym czasie zaręczona z synem wielkiego wezyra, ale dzięki pomocy dżinna Aladyn zdołał zniechęcić go do tego małżeństwa. Wkrótce odbył się wielki ślub, a Aladyn został mężem księżniczki i następcą tronu. Księżniczka bardzo go pokochała, a Aladyn okazał się wspaniałomyślnym władcą, hojnie wspierając ubogich.

Wieści o bogactwie i hojności Aladyna szybko się rozprzestrzeniły, docierając do czarnoksiężnika, który zrozumiał, że Aladyn żyje i korzysta z magicznej lampy. W przebraniu kupca powrócił on do Chin. Kiedy Aladyn był na polowaniu, czarnoksiężnik podszedł do pałacu i zaczął wymieniać stare lampy na nowe. Zaintrygowana księżniczka Badr al-Budur oddała mu lampę Aladyna, nie zdając sobie sprawy, że to właśnie ona dała jej mężowi moc i bogactwo.

Czarnoksiężnik przywołał wtedy dżinna i zażądał, by przeniósł pałac z księżniczką do jego ojczyzny w zachodniej Afryce, pragnąc poślubić Badr al-Budur. Kiedy Aladyn wrócił z polowania, został aresztowany na rozkaz sułtana, który obwiniał go o zniknięcie księżniczki. Sułtan chciał go skazać na śmierć, ale kochający Aladyna ludzie zaczęli protestować. Ostatecznie Aladyn otrzymał 40 dni na odnalezienie księżniczki, w przeciwnym razie miał zostać ścięty. Wyruszył na poszukiwania, przypominając sobie o magicznym pierścieniu. Przywołał więc drugiego dżinna, który wyjaśnił mu sytuację. Choć dżinn nie miał mocy, by przywrócić pałac i księżniczkę, przeniósł Aladyna do zachodniej Afryki. Aladyn odnalazł swój pałac i w nocy niepostrzeżenie wszedł do środka, gdzie spotkał swoją żonę, która bardzo się ucieszyła z jego przybycia. Następnej nocy Aladyn ukrył się w pałacu, a księżniczka poczęstowała czarnoksiężnika winem. Wówczas Aladyn ujawniając się, zabił złego czarnoksiężnika i odzyskał lampę. Dzięki dżinnowi z lampy Aladyn i księżniczka przenieśli pałac z powrotem do Chin. Sułtan, szczęśliwy, że odzyskał córkę, przeprosił Aladyna za wcześniejsze oskarżenia. Aladyn i Badr al-Budur żyli długo i szczęśliwie.

Ekranizacje opowieści o Aladynie i czarodziejskiej lampie

• Cudowna lampa Aladyna – radziecki film z 1966 roku
• Lampa Aladyna – japoński film anime z 1982 roku
• Aladyn – amerykański film animowany wyprodukowany przez studio The Walt Disney Company w 1992 roku
• Aladyn: Powrót Dżafara – disnejowski film animowany z 1994 roku
• Aladyn i król złodziei – disnejowski film animowany z 1996 roku
• Baśnie z tysiąca i jednej nocy (odcinek 2) – francuski serial animowany z 1993 roku
• Aladyn – disnejowski serial animowany, zrealizowany na podstawie filmów (1994-1995)
• Skarbczyk najpiękniejszych bajek (Cudowna lampa Aladyna – odcinek 1) – japoński serial animowany z 1995 roku
• Aladyn – indyjski serial telewizyjny (2007-2009)
• Aladyn – film fabularny, zrealizowany przez The Walt Disney Motion Pictures w 2019 roku

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Baśnie z 1001 nocy, Nasza Księgarnia, 1989 (według niemieckiego opracowania)