Aladár Tóth (urodzony 4 lutego 1898 w Székesfehérvárze, zmarły 18 października 1968 w Budapeszcie) był węgierskim działaczem kulturalnym, pisarzem oraz krytykiem muzycznym.
Życiorys
W latach 1920–1924 studiował pianistykę i kompozycję w akademii muzycznej w Székesfehérvárze. Następnie kontynuował studia z zakresu filozofii na Uniwersytecie Budapeszteńskim, gdzie w 1925 roku uzyskał stopień doktora na podstawie pracy zatytułowanej Adatok Mozart zenedrámáinak esztétikájához. Jako krytyk muzyczny współpracował z takimi dziennikami jak „Új nemzedék” (1920–1923) i „Pesti napló” (1923–1939), a także z czasopismem literackim „Nyugat” (1923–1940). Publikował także w zagranicznych periodykach. Wraz z Bence Szabolcsim wydał pierwszą węgierską encyklopedię muzyczną pod tytułem Zenei lexikon. Podczas II wojny światowej przebywał na emigracji w Szwecji. Po powrocie do Węgier w latach 1946–1956 pełnił funkcję dyrektora Opery Budapeszteńskiej. W 1952 roku został uhonorowany nagrodą im. Kossutha.
Należał do grona pierwszych entuzjastów i promotorów twórczości Béli Bartóka oraz Zoltána Kodálya. Jako dyrektor Opery Budapeszteńskiej przyczynił się, mimo trudnych warunków materialnych i politycznych, do odnowienia powojennego życia muzycznego na Węgrzech. Udało mu się zaangażować na stanowisko dyrygenta Ottona Klemperera oraz zorganizować premiery wielu dzieł, w tym utworów Zoltána Kodálya, Pála Kadosy i Ferenca Farkasa.
W 1937 roku ożenił się z pianistką Annie Fischer.
Prace
(na podstawie materiałów źródłowych)
- Mozart: Figaro lakodalma (Budapeszt 1928)
- Zenei lexikon, wspólnie z Bence Szabolcsim (Budapeszt 1931–1932; 2. wyd. zrewid. 1965)
- Zoltán Kodály (Wiedeń 1932)
- Liszt Ferenc a magyar zene útján (Budapeszt 1940)
- Mozart, wspólnie z Bence Szabolcsim (Budapeszt 1941)
- Verdi művészi hitvallása (Budapeszt 1941)
- Tóth Aladár válogatott zenekritikái (red. Ferenc Bónis, Budapeszt 1968)
