Ala (wojskowość)

Ala w rzymskiej wojskowości

Ala (z łac. oznaczające dosłownie „skrzydło”, l. mn. „alae”) to termin związany z rzymską wojskowością, który początkowo odnosił się jedynie do skrzydła szyku bojowego.

W okresie republiki rzymskiej ala składała się z piechoty sprzymierzeńców, stanowiącej część legionu podzielonego na kohorty, a także z jazdy liczącej 300 żołnierzy.

W czasach cesarstwa rzymskiego, pomiędzy I a IV wiekiem naszej ery, ala stała się samodzielnym oddziałem jazdy rzymskiej. Wówczas istniały jednostki takie jak ala tysięczne (ala milliariae), składające się z około 1000 jeźdźców, podzielonych na 24 turmy po 42 jeźdźców, oraz ala pięćsetne (ala quinquenariae), liczące około 500 jeźdźców, podzielone na 16 turm po 30 jeźdźców.

W późnym cesarstwie ala była oddziałem zawodowej jazdy pomocniczej, składającej się ze sprzymierzeńców, a jej działania były nadzorowane przez rzymskiego zwierzchnika, znanego jako praefectus alarum.

Termin ten odnosił się także do wszelkich jednostek wojska pomocniczego.

W Macedonii pojęcie to było używane jako nazwa straży przybocznej króla. Macedońskie ala istniały do początków IV wieku.

Bibliografia

• Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I.
• PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9.