Ala Gertner

Ala Gertner

Ala Gertner (urodzona 12 marca 1912 w Będzinie, zmarła 6 stycznia 1945 w Auschwitz-Birkenau) była żydowską uczestniczką ruchu oporu w obozie Auschwitz-Birkenau. Należała do grona czterech kobiet, które zostały powieszone w KL Auschwitz za swój udział w buncie Sonderkommando, który miał miejsce 7 października 1944 roku.

Życiorys

Ala Gertner przyszła na świat w zamożnej rodzinie żydowskiej w Będzinie i ukończyła lokalne gimnazjum. Po rozpoczęciu II wojny światowej mieszkała w rodzinnym domu do jesieni 1940 roku. W połowie października otrzymała nakaz zgłoszenia się 28 października 1940 do punktu zbornego na stacji kolejowej w Sosnowcu, skąd została przewieziona do obozu pracy w Greppersdorf (Rzędziwojowice), gdzie pracowała przy budowie autostrady. Obóz ten był pod kontrolą organizacji Schmelt, która zatrudniała więźniów w systemie niewolniczym na rzecz III Rzeszy. Z uwagi na biegłość w języku niemieckim, Ala została przydzielona do biura, gdzie poznała swojego przyszłego męża, Bernarda Holtza. W 1941 roku wróciła do Będzina, a od maja 1942 mieszkała w tamtejszym getcie, pracując w biurze Mojżesza Merina. 22 maja 1943 roku w getcie sosnowieckim wzięła ślub z Bernardem Holtsem i zamieszkali w tzw. małym getcie będzińskim na Kamionce. Na początku sierpnia 1943 roku została przetransportowana do Auschwitz-Birkenau. Jako młoda i zdrowa kobieta, podczas selekcji została zatrudniona przy sortowaniu odzieży pozostawionej przez zamordowanych więźniów, gdzie nawiązała przyjaźń z Różą Robotą, która również brała udział w ruchu oporu.

Obie zostały przeniesione z magazynu odzieżowego do fabryki amunicji „Union” w Monowicach, skąd przemycały proch dla Sonderkommando, planując jego wykorzystanie do wysadzenia krematorium. Proch nosiły w małych woreczkach przymocowanych do wewnętrznej strony sukienek, w chustkach na głowie, pod paznokciami i na dłoniach. Do grupy zaangażowanej w przemycanie prochu należały także Regina Safirsztajn, Róża Grunapfel Meth, Hadassa Złotnicka, Marta Bindiger, Genia Fischer, Inge Frank, Anna Heilman, Estera (Estusia) Wajcblum oraz inne więźniarki. Bunt w Sonderkommando w Krematorium IV wybuchł 7 października 1944 roku, co częściowo zniszczyło krematorium, jednak akcja zakończyła się niepowodzeniem, a wielu więźniów zginęło podczas próby ucieczki. Wśród zadenuncjowanych więźniarek znalazły się Róża Robota, Ala Gertner, Regina Safirsztajn oraz Estusia Wajcblum. Zostały uwięzione w bunkrze karnym w centralnej części obozu, gdzie przez miesiąc były torturowane, ale nie zdradziły nikogo. Wyrok śmierci poprzez powieszenie wykonano 6 stycznia 1945 roku, była to ostatnia publiczna egzekucja na terenie obozu.

Bibliografia

• Gurewitsch Brana, Mothers, Sisters, Resisters. Oral Histories of Women Who Survived the Holocaust, The University of Alabama Press, Tuscaloosa 1998, ISBN 0-8173-0931-4.
• Anna A. Heilman, Never Far Away. The Auschwitz Chronicles of Anna Heilman, Sheldon S. Schwartz, Calgary: University of Calgary Press, 2001, ISBN 1-55238-040-8, OCLC 50175225. Brak numerów stron w książce.
• Kirschner Ann, Sala’s Gift. My Mother’s Holocaust Story, Free Press, Nowy Jork 2006, ISBN 0-7432-8938-2.