Al-Munsif al-Marzuki

Al-Munsif al-Marzuki (ar. المنصف المرزوقي, urodzony 7 lipca 1945 w Grombalii) to tunezyjski lekarz, polityk oraz działacz na rzecz praw człowieka. W latach 2001–2011 pełnił funkcję przewodniczącego partii Kongres Republiki, a w 2011 roku został deputowanym do Zgromadzenia Konstytucyjnego. W latach 2011–2014 sprawował urząd prezydenta Tunezji.

Życiorys

Al-Munsif al-Marzuki przyszedł na świat w 1945 roku w Grombalii (obecnie w gubernatorstwie Nabul) w ówczesnym Protektoracie francuskim Tunezji. Jest lekarzem z wykształcenia, specjalizującym się w medycynie wewnętrznej, neurologii oraz zdrowiu publicznym. W 1973 roku ukończył studia medyczne na Uniwersytecie w Strasburgu. Przez kilka lat pracował jako lekarz internista i asystent na Wydziale Medycyny Uniwersytetu w Strasburgu. W latach 1981–2000 był profesorem medycyny na Uniwersytecie w Susie.

W 1979 roku powrócił do Tunezji, angażując się w działalność na rzecz ochrony praw człowieka. Założył centrum medyczne w slumsach na obrzeżach Susy, a w 1981 roku współtworzył Afrykańską Sieć na rzecz Ochrony przed Molestowaniem Dzieci. Wstąpił do Tunezyjskiej Ligi Praw Człowieka (Ligue tunisienne des droits de l’homme, LDTH). W 1985 roku został jej wiceprzewodniczącym, a od 1989 do 1994 roku pełnił funkcję przewodniczącego tej organizacji.

Angażując się w działalność organizacji pozarządowych broniących praw człowieka, publicznie krytykował autorytarną politykę prezydenta ibn Alego. W czerwcu 1992 roku Tunezyjska Liga Praw Człowieka została rozwiązana przez władze, oficjalnie z powodu kontestowania prawa o stowarzyszeniach. W tym samym roku Marzuki został pozbawiony prawa do wykonywania zawodu lekarza oraz obowiązków profesora, mimo że formalnie zachował stanowisko na uniwersytecie. W 1993 roku założył Komitet Narodowy na rzecz Obrony Więźniów Sumienia, który władze uznały za nielegalny. W marcu 1993 roku LDTH została ponownie zalegalizowana, jednakże w lutym 1994 roku Marzuki zrezygnował z przewodnictwa organizacji.

W 1994 roku, jako kandydat opozycji, postanowił kandydować w wyborach prezydenckich zaplanowanych na 20 marca, w których faworytem był urzędujący prezydent ibn Ali. Nie został jednak dopuszczony do udziału z powodu braku wymaganej liczby podpisów poparcia. Jeszcze w tym roku został aresztowany na 4 miesiące pod zarzutem współpracy z nielegalnymi organizacjami. W późniejszych latach był kilkukrotnie zatrzymywany w różnych sprawach, jednak nie zrezygnował z działalności publicznej. W latach 1989–1997 był członkiem zarządu Arabskiej Organizacji Praw Człowieka z siedzibą w Kairze oraz członkiem tunezyjskiego oddziału Amnesty International. W latach 1996–2000 pełnił funkcję przewodniczącego Arabskiej Komisji Praw Człowieka, a w latach 1998–2001 był rzecznikiem Rady Narodowej na rzecz Wolności w Tunezji.

25 lipca 2001 roku założył Kongres Republiki (Congrès pour la république, CPR). W 2002 roku, kiedy partia została uznana przez władze za nielegalną, wyjechał do Francji, gdzie kontynuował działalność. Do Tunezji powrócił 18 stycznia 2011 roku, kilka dni po obaleniu prezydenta Ben Alego w trakcie jaśminowej rewolucji. Zadeklarował chęć kontynuowania działalności politycznej oraz udział w przyszłych wyborach prezydenckich. 8 marca 2011 roku, Zgromadzenie na rzecz Republiki, wraz z kilkudziesięcioma innymi partiami, zostało zalegalizowane przez rząd tymczasowy pod przewodnictwem premiera Al-Badżiego Ka’ida as-Sibsiego.

Podczas wyborów do Zgromadzenia Konstytucyjnego w październiku 2011 roku jego partia zajęła drugie miejsce, zdobywając 29 mandatów. Mandat w okręgu „Nabul 2” przypadł Marzukiemu.

Al-Munsif al-Marzuki jest także autorem kilkunastu książek w języku arabskim oraz czterech w języku francuskim, które poruszają tematykę medycyny społecznej, etyki medycznej, praw człowieka oraz demokratyzacji w krajach arabskich.

Prezydent Tunezji

Po wyborach CPR rozpoczął rozmowy koalicyjne z zwycięską Partią Odrodzenia oraz trzecim Demokratycznym Forum na rzecz Pracy i Wolności (Ettakatol). 21 listopada 2011 roku trzy ugrupowania, dysponujące razem 138 mandatami w 217-osobowym Zgromadzeniu Konstytucyjnym, podpisały porozumienie, w wyniku którego al-Marzuki objął stanowisko prezydenta, lider Ettakatol Mustafa ibn Dżafar został przewodniczącym Zgromadzenia Konstytucyjnego, a sekretarz generalny Partii Odrodzenia Hammadi al-Dżibali objął urząd premiera.

12 grudnia 2011 roku Zgromadzenie Konstytucyjne, głosami 153 za, 3 przeciw i 44 wstrzymującymi się, wybrało go na prezydenta Tunezji. Przedstawiciele opozycji wstrzymali się od głosu, protestując przeciwko ich zdaniem zbyt ograniczonym uprawnieniom szefa państwa. Zgodnie z tymczasową tzw. „małą konstytucją”, przyjętą przez Zgromadzenie Konstytucyjne 10 grudnia 2011 roku, w kompetencjach prezydenta znalazło się prowadzenie polityki zagranicznej w porozumieniu z rządem oraz dowództwo nad siłami zbrojnymi i mianowanie oficerów, również po konsultacjach z rządem. Marzuki był jedynym kandydatem na urząd prezydenta, ponieważ pozostali 9 pretendentów nie zdobyli wymaganych 15 podpisów ze strony deputowanych. 13 grudnia 2011 roku został uroczyście zaprzysiężony w pałacu prezydenckim, który wcześniej należał do ibn Alego. Urząd sprawował przez rok, aż do wyborów prezydenckich, które miały być zorganizowane po opracowaniu nowej konstytucji przez Zgromadzenie Konstytucyjne.

W listopadzie 2021 roku Al-Munsif al-Marzuki został objęty międzynarodowym nakazem aresztowania za zagrażanie bezpieczeństwu państwa.