Abū’l-Faḍl Jaʿfar ibn Aḥmad ibn Ṭalḥa ibn Jaʿfar ibn Muḥammad ibn Hārūn Al-Muqtadir bi’Llāh (arab. أبو الفضل جعفر بن أحمد المعتضد بالله), znany również jako al-Muqtadir bi’Llāh (arab. المقتدر بالله, co oznacza „Potężny w Bogu”), urodził się 13 listopada 895 roku w Bagdadzie i zmarł 31 października 932 roku w tym samym mieście. Był osiemnastym kalifem dynastii Abbasydów.
Życiorys
Al-Muktadir przyszedł na świat 14 listopada 895 roku jako drugi syn kalifa Al-Mu’tadida. Jego matką była konkubina i umm al-walad ojca, Shaghab.
Panowanie
Al-Muktadir był pierwszym nieletnim kalifem w historii muzułmańskiej, co spowodowało powołanie rady regencyjnej (al-sāda, „panowie”) w pierwszych latach jego rządów. Zgodnie z relacjami al-Tanukhi, w jej skład wchodziła jego matka Shaghab, jej osobista agentka (qahramāna) Umm Musa, jej siostra Khatif oraz inna konkubina Al-Mu’tadida, Dastanbuwayh. Shaghab, znana powszechnie jako al-Sayyida („Dama”), miała ogromny wpływ na syna, marginalizując inne kobiety w jego haremie, w tym żony i konkubiny. Al-Muktadir spędzał większość czasu w rezydencji matki, co spowodowało, że sprawy rządowe zaczęto załatwiać w jej prywatnych kwaterach, a nie w publicznym pałacu, co osłabiło biurokrację. Shaghab stała się jedną z najpotężniejszych postaci w rządach swojego syna, wpływając na mianowanie i zwalnianie urzędników oraz angażując się w działalność charytatywną. Późniejsi historycy często przedstawiają Shaghab jako osobę „chciwą i krótkowzroczną”.
Mu’nis al-Muzaffar był jednym z pierwszych przeciwników Ibn al-Furata i sojusznikiem jego głównego rywala, Alego ibn Isa al-Dżarraha. Ibn al-Furata był wyższym urzędnikiem kalifatu Abbasydów i trzykrotnie pełnił funkcję wezyra pod rządami Al-Muktadira.
W 928 roku, po usunięciu ze stanowiska swojego ulubieńca, Alego ibn Isy, Mu’nis przeprowadził zamach stanu, obalając Al-Muktadira i wprowadzając na tron swojego przyrodniego brata Al-Kahira. Po kilku dniach jednak Mu’nis wycofał się, przejmując niemal dyktatorską władzę nad rządem Abbasydów.
W 931 roku Al-Muktadir zdołał zgromadzić wystarczające poparcie, aby zmusić Mu’nisa do opuszczenia Bagdadu. Jednak w 932 roku, po zebraniu wojsk, Mu’nis ponownie wkroczył do Bagdadu i pokonał armię kalifa pod murami miasta, w wyniku czego Al-Muktadir zginął w bitwie. Mu’nis, triumfując, ustanowił Al-Kahira kalifem, ale ich relacje szybko się pogorszyły. W 933 roku Al-Kahir zwabił Mu’nisa i jego głównych sojuszników do pałacu, gdzie zostali straceni.
Życie prywatne
Al-Muktadir miał jedną żonę, Hurra bint Badr, oraz liczne konkubiny. Wśród nich była Zalum, matka jego najstarszego syna Ar-Radiego i księcia Haruna. Inną konkubiną była Dimma, matka księcia Ishaka oraz babcia przyszłego kalifa Al-Kadira. Khalub, znana również jako Zuhra, była matką kalifa Al-Muttakiego. Konkuba Mash’ala, będąca Saqalibą, była matką przyszłego kalifa Al-Mutiego. Khamrah, kolejna konkubina, była matką księcia Isy i była opisana jako bardzo hojna wobec ubogich. Al-Muktadir miał również konkubinę, która była matką księcia Ibrahima, urodzonego w 909 roku, a jej ciało zostało pochowane na cmentarzu Rusafah. Oprócz wspomnianych synów, Al-Muktadir miał dwie córki: jedna zmarła w 911 roku i została pochowana obok grobu swojego dziadka, Al-Mu’tadida, a druga zmarła w 917 roku i spoczęła na cmentarzu Rusafah.
Przypisy
Bibliografia
Michael Bonner: The waning of empire, 861–945. W: Chase F. Robinson: The New Cambridge History of Islam, Volume 1: The Formation of the Islamic World, Sixth to Eleventh Centuries. Cambridge: Cambridge University Press, 2010. ISBN 978-0-521-83823-8. (ang.).
Harold Bowen: The Life and Times of ʿAlí Ibn ʿÍsà, ‘The Good Vizier. Cambridge: Cambridge University Press, 1928. OCLC 386849. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
Harold Bowen: Muʾnis al-Muẓaffar. W: Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs, Charles Pellat: The Encyclopedia of Islam. T. VII. Nowa edycja, 1993, s. 575. ISBN 978-90-04-09419-2. (ang.).
L. Brubaker, S. Tougher: Approaches to the Byzantine Family. Taylor & Francis, 2016, s. 331-332, seria: Birmingham Byzantine and Ottoman Studies. ISBN 978-1-317-18001-2. (ang.).
Chapter Seven: The Harem. W: Nadia Maria El Cheikh: Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295-320/908-32). BRILL, 2013, s. 165-185. ISBN 978-90-04-25271-4. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
Hugh N. Kennedy: The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century. Wyd. 2. Pearson Education, 2004. ISBN 978-0-582-40525-7. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
Louis Massignon: The Passion of Al-Hallaj: Mystic and Martyr of Islam. Princeton University Press, 1994. ISBN 978-0-691-01919-2. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
Leitzia Osti: The Caliph. W: Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295–320/908–32). Leiden: Brill, 2013, s. 49-61. ISBN 978-90-04-25271-4. (ang.).
Dominique Sourdel: al-Ḳādir Bi’llāh. W: Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs, Charles Pellat: The Encyclopedia of Islam. T. VII. Nowa edycja, 1978, s. 378-379. DOI: 10.1163/1573-3912_islam_SIM_3761. OCLC 758278456. (ang.).
Karl Vilhelm Zetterstéen, Clifford Edmund Bosworth: al-Muḳtadir. W: Karl Vilhelm Zetterstéen, Clifford Edmund Bosworth: Encyclopaedia of Islam. Wyd. 2. T. 7: Mif–Naz. Leiden: E.J. Brill, 1993, s. 542-543. ISBN 978-90-04-09419-2. (ang.).
Loading ...