Al-Mu’azzam Turan Szah
Al-Mu’azzam Turan Szah (arab. توران شاه, pełne imię: Al-Malik al-Mu’azzam Ghijas ad-Din Turan Szah, zm. 2 maja 1250) był ostatnim sułtanem Egiptu z dynastii Ajjubidów, sprawującym władzę od grudnia 1249 roku aż do swojej śmierci.
Był on synem As-Saliha Ajjuba (1238–1249). W 1239 roku, gdy As-Salih udał się ze swoich posiadłości w Al-Dżazirze na zachód, pozostawił Al-Mu’azzama w Hisn Kajfie (obecnie Hasankeyf) pod opieką atabega. As-Salih zmarł 21 listopada 1249 roku podczas starć z VI wyprawą krzyżową. W tym czasie wody Nilu opadły po corocznym wylewie, a krzyżowcy pod dowództwem Ludwika IX (1226–1270) ruszyli ze swojej bazy w Damietcie w stronę Kairu. Krytyczną sytuację uratowała energiczna interwencja wdowy po As-Salihu, Szadżar ad-Durr, która, współpracując z dowódcą armii, emirem Fachr ad-Dinem, ukryła śmierć męża i sfałszowała jego podpis na dekretach, które nakazywały złożenie przysięgi lojalności sułtanowi oraz jego następcy, Al-Mu’azzamowi. Jednocześnie wysłano posłańców do Hisn Kajfy z wiadomością, aby Al-Mu’azzam jak najszybciej przybył do Egiptu. Młody sułtan wyruszył na zachód na początku grudnia 1249 roku, a 5 stycznia następnego roku dotarł do Damaszku, gdzie został oficjalnie proklamowany sułtanem. Pozostał w mieście przez kolejne trzy tygodnie, rozdając ogromne sumy pieniędzy miejscowym notablom i oddziałom wojskowym, a dalszą podróż rozpoczął dopiero 23 stycznia. Ostatecznie do Egiptu przybył 23 lutego.
W międzyczasie, 9 lutego, Fachr ad-Din zginął w walce z krzyżowcami, jednak ich atak na oboz Ajjubidów w Al-Mansurze nie powiódł się, co doprowadziło do zastoju w kampanii. Brak możliwości utrzymania pozycji zmusił krzyżowców do odwrotu do Damietty, a 6 kwietnia 1250 roku Ludwik IX trafił do ajjubidzkiej niewoli. Wydawało się, że to zwycięstwo stworzy solidne fundamenty dla rządów nowego sułtana, jednak sytuacja okazała się zupełnie inna. Al-Mu’azzam objął władzę w Egipcie dzięki bezwarunkowemu wsparciu otoczenia swojego ojca, ale od razu po przybyciu zaczął dążyć do zastąpienia tej starej elity ludźmi, którzy towarzyszyli mu ze wschodu. To spowodowało zrażenie do siebie kluczowych przedstawicieli bliskiego kręgu As-Saliha, w tym dowódców elitarnych regimentów mameluków Bahrytów i Dżamdarytów, kurdyjskich emirów, a także innych najważniejszych urzędników ojca oraz Szadżar ad-Durr, której miał nawet grozić osobiście. Szczególnie urażeni byli Bahryci, mamelucy blisko związani z byłym sułtanem i wdową po nim, którzy stopniowo tracili swoje wpływy. W rezultacie Bahryci zawiązali spisek przeciwko młodemu sułtanowi i 2 maja 1250 roku dokonali jego zamachu.
Przypisy
Bibliografia
- Hamilton A.R. Gibb: The Aiyūbids. W: Wolff, R. L.; Hazard, H.W. (ed.): The later Crusades, 1189–1311 (A History of the Crusades, Volume II). Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1969, s. 693–714.
- Peter Malcolm Holt: Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku. (przeł.) Barbara Czarska. Warszawa: Państw. Instytut Wydawniczy, 1993. ISBN 83-06-02290-4.
- R. Stephen Humphreys: From Saladin to the Mongols. The Ayyubids of Damascus, 1193–1260. Albany: State University of New York Press, 1977. ISBN 0-87395-263-4.
Loading ...