Al-Mansur Ibrahim, arabski: المنصور إبراهيم (pełne imię: al-Malik al-Mansur Nasir ad-Din Ibrahim ibn Szirkuh, zmarł 28 czerwca 1246) – emir Himsu, przedstawiciel dynastii Ajjubidów, sprawujący rządy w latach 1240 – 1246.
Życiorys
Był synem Al-Mudżahida Szirkuha (1186–1240) i już jako następca tronu kierował wojskami Himsu w kilku kampaniach. Jesienią 1240 roku, po sojuszu z As-Salihem Ajjubem (1238 – 1249), Chorezmijczycy zaatakowali obszary Aleppo, zadając klęskę jego armii 2 listopada 1240 roku, niszcząc okolice Aleppo i zdobywając Manbidż. Al-Mansur Ibrahim objął władzę po śmierci ojca i wyruszył, aby wesprzeć swoich krewnych, podczas gdy regentka Aleppo, Dajfa Chatun, otrzymała pomoc od As-Saliha Isma’ila (1237 – 1245) z Damaszku. Kiedy Chorezmijczycy przeprowadzili kolejny atak w styczniu 1241 roku, pustosząc region Sarminu i Szajzaru, Al-Mansur, dowodząc sprzymierzonymi wojskami, wyruszył w pościg i 5 kwietnia odniósł zwycięstwo pod Edessą. Następnie zdobył dla swojego księstwa Karkisijję i al-Chabur, a po połączeniu sił z Sułtanatem Rumu zajął Diyarbakır. Wkrótce potem Chorezmijczycy zawarli sojusz z Al-Muzaffarem Ghazim (1220 – 1247) z Majjafarikinu (obecnie Silvan) i w sierpniu 1241 roku zaatakowali Diyarbakır. Walki zakończyły się bez rozstrzygnięcia, jednak w następnym roku Al-Mansur ponownie stanął na czele armii Aleppa i pokonał Chorezmijczyków 22 sierpnia w pobliżu al-Madżdal nad rzeką Chabur.
Mimo zwycięstw Al-Mansura, nie przeważyły one w wojnie, ponieważ zagrożony inwazją mongolską sułtan Rumu Kaj Chusrau (1237 – 1246) doprowadził wiosną 1243 roku do zawarcia porozumienia, w wyniku którego Chorezmijczycy otrzymali Charput (dziś Elazığ), a Al-Muzaffar Ghazi Ahlat. Klęska, jaką Kaj Chusrau poniósł w czerwcu tego roku pod Köse Dağ, całkowicie zmieniła sytuację na północy, a Mongołowie zaczęli okupować zarówno Diyarbakır, jak i Ahlat. Zaskoczeni mongolskim zwycięstwem Ajjubidzi próbowali teraz nawiązać porozumienie między sobą; w efekcie we wrześniu As-Salih Isma’il uznał zwierzchnictwo As-Saliha Ajjuba nad Damaszkiem i zgodził się uwolnić jego syna Al-Mughisa Umara. Ogólny brak zaufania, podsycany przez treść listów Ajjuba do Chorezmijczyków, które wpadły w ręce Isma’ila, doprowadził jednak do upadku negocjacji. Al-Mansur zorganizował szeroki sojusz przeciwko Ajjubowi, w skład którego weszli Isma’il, An-Nasir Dawud (1227 – 1249) z Al-Karaku oraz krzyżowcy z Królestwa Jerozolimskiego. W międzyczasie, na prośbę Ajjuba o wsparcie, Chorezmijczycy 23 sierpnia 1244 roku zdobyli Jerozolimę, którą następnie splądrowali, a potem dołączyli do jego armii. Siły sprzymierzone zebrały się nieco na północ od Gazy. Al-Mansur sugerował budowę umocnień, które zabezpieczyłyby oboz przed atakiem Chorezmijczyków, licząc na ich zniechęcenie oraz opuszczenie Egipcjan. Dowódca sił krzyżowców, Walter z Brienne, jednak naciskał na atak na mniej liczne siły przeciwnika, widząc w tym szansę na ostateczne pokonanie Chorezmijczyków. Opinie Waltera przeważyły, co skutkowało druzgocącą klęską sprzymierzonych syryjskich Ajjubidów i krzyżowców pod Harbijją 17 października, kiedy to połączone siły Chorezmijczyków i armii egipskiej zadały im cios.
W październiku 1245 roku, po kilku miesiącach oblężenia, As-Salih Isma’il zrzekł się Damaszku na rzecz As-Saliha Ajjuba, zapewniając sobie jednak Baalbek i Bosrę. Po wkroczeniu do miasta dowódca sił egipskich, Mu’in ad-Din, zamknął bramy przed Chorezmijczykami, aby uniemożliwić im splądrowanie. Pozbawieni oczekiwanego łupu, Chorezmijczycy opuścili wojska As-Saliha Ajjuba i sprzymierzyli się z An-Nasirem, odzyskując Jerozolimę, Nablus i Hebron, a As-Salih Isma’il natychmiast zaatakował Damaszek. Wbrew jego oczekiwaniom, syryjscy Ajjubidzi nie dołączyli do niego; wręcz przeciwnie, Al-Mansur zawiązał sojusz z Aleppo i w porozumieniu z As-Salihem Ajjubem przystąpił do walki przeciwko Chorezmijczykom. Ci odstąpili od oblężenia Damaszku, by zaatakować Al-Mansura, jednak zostali całkowicie rozbici 18 maja 1246 roku w pobliżu Himsu. W bitwie zginął ich przywódca Berke Chan, co oznaczało koniec ich istnienia jako samodzielnej siły politycznej i militarnej. Pozostałe ich siły rozproszyły się, szukając nowych sojuszników. Po tym zwycięstwie Al-Mansur zaatakował Baalbek, broniony przez syna As-Saliha Isma’ila, jednak nie udało mu się zdobyć cytadeli miasta. As-Salih Ajjub zaprosił go do Egiptu, prawdopodobnie chcąc przekazać mu Damaszek, jednak Al-Mansur był już wtedy śmiertelnie chory i zmarł w drodze 28 czerwca 1246 roku we wsi Najrab, która obecnie jest częścią Aleppo. Jego następcą został jego siedemnastoletni syn Al-Aszraf Musa (1246 – 1263).
Bibliografia
Hamilton A.R. Gibb: The Aiyūbids. W: Wolff, R. L.; Hazard, H.W. (red.): The later Crusades, 1189-1311 (A History of the Crusades, Volume II). Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1969, s. 693 – 714.
R. Stephen Humphreys: From Saladin to the Mongols. The Ayyubids of Damascus, 1193 – 1260. Albany: State University of New York Press, 1977. ISBN 0-87395-263-4.
D.S. Richards: Al-Şālih Nadjm al-Dīn Ayyūb. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte (red.): The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume VIII. Leiden: E.J. Brill, 1995, s. 988 – 989. ISBN 90-04-09834-8.
Steven Runciman: Dzieje Wypraw Krzyżowych. Tom III. Warszawa: Książnica. ISBN 978-83-245-7681-4.
Loading ...