Al-Kamil, arab. الكامل (pełne imię: al-Malik al-Kamil Nasir ad-Din Abu al-Ma’ali Muhammad), urodził się w 1177 lub 1180 roku, zmarł 6 marca 1238 roku – był sułtanem z dynastii Ajjubidów, rządzącym Egiptem w latach 1218–1238.
Życiorys
Był najstarszym synem Al-Adila (1200–1218). Od 1191 roku formalnie zarządzał Al-Dżazirą w imieniu ojca, a w 1200 roku przybył mu na pomoc, gdy ten był oblężony w Damaszku przez synów Saladyna, Al-Afdala (1193–1225) i Az-Zahira (1193–1216). Po ich pokonaniu w 1207 roku, ojciec mianował go zarządcą Egiptu. W maju 1218 roku musiał stawić czoła niespodziewanemu atakowi piątej krucjaty na Damiettę. Al-Kamil nie zdołał zapobiec zdobyciu Burdż al-Salsala (Wieży Łańcuchów), co otworzyło drogę krzyżowcom do portu. Wkrótce po tym, gdy jego ojciec zmarł 31 sierpnia w obozie nieopodal Damaszku, Al-Kamil stał się samodzielnym władcą Egiptu. Jego sytuacja pogorszyła się jeszcze bardziej po buncie kurdyjskiego emira Ahmada Ibn al-Masztuba w lutym 1219 roku, który został stłumiony dzięki przybyciu posiłków z Syrii, na czele z jego bratem, Al-Mu’azzamem (1218–1227).
W październiku 1219 roku Al-Kamil zaproponował krzyżowcom pokój w zamian za zwrot dawnych ziem Królestwa Jerozolimskiego na zachód od Jordanu, w tym Jerozolimy, jednak oferta ta została odrzucona. 5 listopada 1219 roku krzyżowcy zdobyli Damiettę. Następnie przez prawie dwa lata Al-Kamil powstrzymywał dalsze postępy przeciwnika z obozu Al-Mansura na południe od Damietty, ponownie proponując pokój w czerwcu 1221 roku na tych samych warunkach, które również zostały odrzucone. W sierpniu 1221 roku armia Al-Kamila, wsparta przez jego braci, Al-Mu’azzama i Al-Aszrafa (1218–1237), zdołała okrążyć krzyżowców, zmuszając ich do zawarcia ośmioletniego rozejmu i opuszczenia Egiptu 27 sierpnia 1221 roku.
Al-Kamil ostatecznie pokonał piątą wyprawę krzyżową dzięki wsparciu braci, jednak po zwycięstwie wśród Ajjubidów zaczęły narastać wewnętrzne napięcia. Już w 1222 roku Al-Kamil nawiązał sojusz z Al-Aszrafem przeciw Al-Mu’azzamowi, który wydawał się w niekorzystnej sytuacji i ponosił porażki. Sytuacja zmieniła się w 1225 roku, gdy Al-Mu’azzam sprzymierzył się z Dżalal ad-Dinem (1220–1231). W wrześniu 1226 roku Al-Aszraf udał się do Damaszku w celu zawarcia układu z bratem, ale został uwięziony aż do maja/czerwca 1227 roku. Po śmierci Al-Mu’azzama 12 listopada 1227 roku, jego syn An-Nasir (1227–1249) uznał zwierzchnictwo Al-Kamila.
Al-Kamil był świadomy przygotowań do nowej krucjaty pod wodzą Fryderyka II (1198–1250) i w 1226 roku wysłał do niego poselstwo z propozycją zwrotu ziem, które wcześniej oferował przywódcom piątej wyprawy krzyżowej. Ten zaskakujący krok był w rzeczywistości przemyślanym posunięciem politycznym, ponieważ Al-Kamil potrzebował wsparcia Fryderyka przeciw Al-Mu’azzamowi oraz chciał zapobiec nowej krucjacie. Fryderyk odpowiedział na tę ofertę, wysyłając swoich posłów do Kairu, a sam wylądował w Akce we wrześniu 1228 roku. 11 lutego 1229 roku sułtan i cesarz podpisali traktat, na mocy którego Jerozolima została zwrócona chrześcijanom, a Al-Kamil zachował muzułmańskie enklawy z Kopułą na Skale i meczetem Al-Aksa. Te warunki wywołały oburzenie wśród wielu pobożnych muzułmanów oraz chrześcijan.
W 1228 roku Al-Kamil i Al-Aszraf postanowili usunąć An-Nasira z Damaszku. Po krótkim oblężeniu An-Nasir skapitulował 15 czerwca 1229 roku, zostając zmuszonym do zaakceptowania fortec Al-Karak i Asz-Szaubak jako swojej nowej domeny. Damaszek przeszedł pod kontrolę Al-Aszrafa, a Al-Kamil został uznany za zwierzchnika wszystkich Ajjubidów. Jego pozycja została dodatkowo wzmocniona przez osadzenie kilku książąt Ajjubidów w różnych mniejszych domenach, w tym dawnych posiadłościach Al-Aszrafa w Al-Dżazirze. W 1232 roku Al-Kamil zdobył na Artukidach Hisn Kajfę (obecnie Hasankeyf), którą oddał swojemu synowi As-Salihowi (1238–1249). Zdobycie Ahlatu przez Sułtana Rumu Kajkubada pod koniec 1232 roku skłoniło Al-Kamila do przeprowadzenia generalnego ataku na Anatolię. Prawdopodobnie planował przeniesienie ajjubidzkich książąt z Syrii na te tereny. Inwazja rozpoczęła się w czerwcu 1234 roku, jednak brak zaufania między ajjubidzkimi książętami doprowadził do jej porażki i odwrotu. W sierpniu Al-Kamil musiał wspólnie z Al-Aszrafem odpierać odwetowy atak Kajkubada.
Niedługo po tym Al-Kamil wszedł w konflikt z Al-Aszrafem dotyczący sukcesji w Aleppo. Wojna między braćmi wydawała się nieunikniona, jednak Al-Aszraf zmarł 27 sierpnia 1237 roku. W tej sytuacji Al-Kamil ruszył na Damaszek, który obiecał zwrócić An-Nasirowi, zdobywając go po dwumiesięcznym oblężeniu 5 stycznia 1238 roku, mimo oporu ze strony As-Saliha Isma’ila (1237–1246), brata i następcy Al-Aszrafa. Po tym zwycięstwie koalicja skierowana przeciwko Al-Kamilowi rozpadła się, jednak nie zdołał on zdobyć Aleppo, ponieważ zachorował i zmarł 6 marca 1238 roku.
Przypisy
Bibliografia
H.L. Gottschalk: Al-Kāmil. W: E. Van Donzel, B. Lewis, Ch. Pellat: The Encyclopaedia of Islam. Nowa edycja. Tom IV. Leiden: E.J. Brill, 1997, s. 520–521. ISBN 90-04-05745-5.
Peter Malcolm Holt: Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku. (przeł.) Barbara Czarska. Warszawa: Państw. Instytut Wydawniczy, 1993. ISBN 83-06-02290-4.
Steven Runciman: Dzieje Wypraw Krzyżowych. Tom III. Warszawa: Książnica. ISBN 978-83-245-7681-4.
Loading ...