Abu Dża’far Abdallah ibn Ahmad al-Kadir Al-Ka’im bi-amri 'llah
Abu Dża’far Abdallah ibn Ahmad al-Kadir Al-Ka’im bi-amri 'llah (arab. أبو جعفر عبد الله بن أحمد القادر), powszechnie znany jako Al-Ka’im bi-amri 'llah (arab. القائم بأمر الله, co oznacza „Ten, kto wypełnia rozkaz Boga”), urodził się 8 listopada 1001 roku w Bagdadzie i zmarł 2 kwietnia 1075 roku w tym samym mieście. Był on dwudziestym szóstym kalifem dynastii Abbasydów. Jego panowanie przypadło na okres końca dominacji dynastii Bujidów w kalifacie oraz na początek rządów dynastii Seldżukidzów.
Życiorys
Wczesne życie
Abu Dża’far Abdallah przyszedł na świat 8 listopada 1001 roku w Bagdadzie. Jego ojcem był kalif Al-Kadir, który sprawował władzę w latach 991–1031. Matką przyszłego kalifa była konkubina jego ojca, Kar al-Nada, pochodząca z Armenii lub Grecji. Była znana także jako Alam.
Najstarszy syn Al-Kadira, Al-Ghalib, zmarł w 1019 roku, co skłoniło Al-Kadira do ogłoszenia Abu Dża’fara swoim następcą. Młody kalif przyjął imię Al-Ka’im i decyzję tę podjął niezależnie od władców Bujidów. Jego koronacja miała miejsce 12 grudnia 1031 roku.
Panowanie
Pierwsza część długiego panowania Al-Ka’ima była naznaczona nieustannymi zamieszkami. Bagdad często pozostawał bez władcy, gdyż amir Bujidów musiał uciekać ze stolicy. Kalif miał ograniczone zasoby, jednak potrafił mediować między amirami Bujidów.
W miarę wzrostu wpływów dynastii Seldżukidzów, Chaghri Beg ożenił swoją córkę, Chdadidżę Arslan Chatun, z Al-Ka’imem.
W 1058 roku Bagdad został zdobyty przez tureckiego generała Arslana Al-Basasira, podczas gdy Tughril Beg był zajęty powstaniem swojego brata w Iranie. Al-Ka’im przebywał w tym czasie w Bagdadzie, ale został później wysłany do Ana na rozkaz Al-Basasira. Przez około rok był przetrzymywany jako zakładnik, co miało służyć jako karta przetargowa w negocjacjach z Tughrilem. Ostatecznie Tughril zapewnił kalifowi wolność, udając się bezpośrednio do miejsca jego przetrzymywania.
Po śmierci Al-Basasira w 1058 roku, jego powstanie w Bagdadzie dobiegło końca, a dynastia Seldżukidzów stała się jedyną dominującą siłą w kalifacie Al-Ka’ima. W przeciwieństwie do Bujidów, Seldżukidzi byli bliżej związani z kalifem w sprawach religijnych.
W 1062 roku Al-Ka’im powołał na urząd wezyra Fachra ad-Daula ibn Dżahira, którego tytuł oznacza „chwała dynastii”. Fachr ad-Daula uzyskał również tytuł Sharaf al-wuzarā. Jego pierwsza kadencja trwała do 1068 roku, kiedy to został usunięty z powodu serii wykroczeń. Przebywał w Bāb al-Hujra, tzw. „Tajnej Izbie”, bez odpowiedniego zezwolenia i nosił ceremonialne szaty, co w owym czasie było uznawane za przekroczenie jego uprawnień.
Walczono o jego miejsce, jednak żadnemu z trzech rozważanych kandydatów nie udało się objąć urzędu wezyra. Początkowo krążyły pogłoski o przywróceniu Fachra ad-Daula, ale nie zostały one potwierdzone. 10 grudnia 1068 roku Fachr ad-Daula powrócił do Bagdadu i ponownie objął urząd wezyra. Jego honorowe szaty zostały przygotowane 29 grudnia i wręczone mu 31 grudnia 1068 roku, a następnego dnia mieszkańcy przyszli mu pogratulować.
Al-Ka’im wydawał się nie mieć do Fachra ad-Daula urazy, powierzając jemu i jego synowi, Amidowi ad-Daula, szeroki zakres obowiązków.
Śmierć
W chwili śmierci Al-Ka’ima opiekę nad nim sprawował Fachr ad-Daula. Kalif zmarł 2 kwietnia 1075 roku w wieku 73 lat. Jego następcą został wnuk, Al-Muktadi.
Życie prywatne
Pierwszą żoną Al-Ka’ima była Buwaja, która zmarła w 1049 lub 1050 roku. Jego drugą żoną była Chdadidża Arslan Chatun, która początkowo miała poślubić syna Al-Ka’ima, Muhammada. Muhammad jednak zmarł w 1056 roku, a Chdadidża ostatecznie poślubiła kalifa, pozostając z nim aż do jego śmierci w 1075 roku.
Syn Muhammada, Abu al-Kasim, znany jako Al-Muktadi, był jego następcą. Jego matką była ormiańska konkubina Urdżuwan, znana także jako Kurrut al-Ajn. To właśnie syn Muhammada objął tron po Al-Ka’imie.
Al-Ka’im miał także córkę o imieniu Sajjida, która w sierpniu lub wrześniu 1062 roku wyszła za mąż za seldżukidzkiego sułtana Tughrila Bega. Propozycja małżeńska kosztowała Tughrila sto tysięcy dinarów. Sajjida została przetransportowana do pałacu sułtana na przełomie marca i kwietnia 1063 roku. Po śmierci Tughrila w wrześniu tego samego roku, Sajjida wróciła do Bagdadu i zmarła 20 października 1102 roku.
Przypisy
Bibliografia
Heribert Busse: Chalif und Grosskönig – Die Buyiden im Irak (945-1055). Würzburg: Ergon Verlag. ISBN 3-89913-005-7. [dostęp 2024-12-08]. (niem.).
Eric Hanne. The Banu Jahir and Their Role in the Abbasid and Saljuq Administrations. „Al-Masaq”. 20 (1), s. 29-45, 2008. DOI: 10.1080/09503110701823536. (ang.).
Ann Katharine Swynford Lambton: Continuity and Change in Medieval Persia. Bibliotheca Persica, 1988. ISBN 978-0-88706-133-2. (ang.).
L. Massignon, H. Mason: The Passion of Al-Hallaj, Mystic and Martyr of Islam. T. 2: The Survival of Al-Hallaj. Princeton University Press, s. 142-162, seria: Bollingen Series. ISBN 978-0-691-65721-9. (ang.).
D. S. Richards: The Annals of the Saljuq Turks: Selections from al-Kamil fi’l-Ta’rikh of Ibn al-Athir. Taylor & Francis, 2014, s. 185-187, seria: Routledge Studies in the History of Iran and Turkey. ISBN 978-1-317-83255-3. (ang.).
Dominique Sourdel: AL-ḲĀ’IM BI-AMR ALLĀH. W: E. van Donzel, E. Lewis, Ch. Pellat: The Encyclopaedia of Islam. T. IV: IRAN-KHA. Lejda: Brill, 1978a, s. 457-458. ISBN 90-04-05745-5. (ang.).
Loading ...