Al-Ka’ida Półwyspu Arabskiego
Al-Ka’ida Półwyspu Arabskiego (AQAP) to filia terrorystycznej organizacji Al-Ka’ida, działająca szczególnie na terytorium Jemenu, gdzie prowadzi różnorodne działania terrorystyczne.
Organizacja ta powstała w styczniu 2009 roku w wyniku połączenia komórek Al-Ka’idy z Arabii Saudyjskiej oraz Jemenu. W Arabii Saudyjskiej grupa ta była skutecznie tłumiona przez lokalne służby bezpieczeństwa, co spowodowało, że większość bojowników przeniosła się do Jemenu, który wówczas borykał się z wewnętrznymi konfliktami, takimi jak rebelia szyitów na północy oraz separatystyczne powstanie na południu.
Główną postacią ugrupowania do września 2011 roku był Anwar al-Awlaki, który przekształcił AQAP z lokalnego zagrożenia w najbardziej aktywną filię Al-Ka’idy, zwłaszcza po śmierci Usamy ibn Ladena w maju 2011. AQAP została uznana za organizację terrorystyczną przez sekretarz stanu USA Hillary Clinton 14 grudnia 2009 roku. Już w roku następnym Stany Zjednoczone ogłosiły, że AQAP stanowi zagrożenie dla ich bezpieczeństwa narodowego.
Działalność
Al-Ka’ida była aktywna w Jemenie jeszcze przed formalnym utworzeniem swojej regionalnej filii. 12 października 2000 roku terroryści zaatakowali amerykański okręt USS Cole w porcie w Adenie, co doprowadziło do poważnych uszkodzeń jednostki i śmierci 17 amerykańskich marynarzy. Innym znanym wydarzeniem była masakra w saudyjskim Al-Chubar, gdzie w dniach 29–30 maja 2004 roku zginęło 22 osoby, w większości obcokrajowców. W czerwcu 2004 roku ugrupowanie porwało i straciło głowę amerykańskiego obywatela Paula Marshalla Johnsona w Rijadzie. AQAP była również podejrzewana o zamach bombowy w Dosze w marcu 2005 roku oraz o atak na ambasadę USA w Sanie w 2008 roku.
Po połączeniu saudyjskiej i jemeńskiej komórki w styczniu 2009, AQAP ponownie zwiększyło swoją aktywność. W sierpniu 2009 roku zamachowiec-samobójca próbował zabić księcia Muhammada ibn Najifa, lidera antyterrorystycznych działań w Arabii Saudyjskiej. W tym samym roku ugrupowanie zabiło czterech turystów z Korei Południowej w Jemenie. W listopadzie 2009 roku amerykański wojskowy Nidal Hasan, inspirowany przez Anwara al-Awlakiego, zastrzelił 13 osób w bazie wojskowej Fort Hood.
Głośno o AQAP zrobiło się po nieudanej próbie wysadzenia samolotu Northwest Airlines 25 grudnia 2009 roku. Zamachowiec Umar Farouk Abdulmutallab próbował zdetonować ładunek wybuchowy schowany w bieliźnie, jednak jego plan zakończył się niepowodzeniem, a on sam został aresztowany. Ta sytuacja doprowadziła do tymczasowego zamknięcia ambasad USA, Wielkiej Brytanii i Francji w Jemenie z powodu obaw o ataki terrorystyczne. 14 stycznia 2010 roku Jemen ogłosił wojnę rebeliantom AQAP, a walki rozpoczęły się w stolicy Sanie oraz w prowincjach Szabwa, Marib i Abjan.
8 lutego 2010 roku zastępca lidera AQAP Sa’id Ali asz-Szihri wezwał do świętej wojny regionalnej oraz do zablokowania Morza Czerwonego, aby uniemożliwić transporty do Izraela. AQAP była odpowiedzialna za samobójczy zamach bombowy na brytyjskiego ambasadora w Jemenie w kwietniu 2010 roku. W październiku 2010 roku przeprowadzono atak rakietowy na brytyjską ambasadę.
29 października 2010 roku na pokładach samolotów transportowych zmierzających do Stanów Zjednoczonych odkryto dwie paczki z ładunkami wybuchowymi, które miały być przesyłane do nieaktualnych adresów dwóch instytucji żydowskich w Chicago. Śledztwo wykazało, że ładunki pochodziły z Jemenu, a tydzień po incydencie AQAP przyznała się do odpowiedzialności. Po tym wydarzeniu organizacja ogłosiła nową strategię, polegającą na przeprowadzaniu małych, tajnych ataków na amerykańską gospodarkę.
W 2011 roku Jemen był w trakcie antyprezydenckiej rewolucji, co jeszcze bardziej osłabiło państwo. Islamiści wykorzystali ten chaos, umacniając się na południu kraju. 27 maja 2011 roku islamscy radykałowie przejęli kontrolę nad miastem Zindżibar, co zmusiło jemeńską armię do przeprowadzenia kontrofensywy antyterrorystycznej, która rozpoczęła się 17 lipca 2011 roku. Do działań zaangażowano czołgi, wyrzutnie rakiet i 500 żołnierzy. Islamiści utworzyli organizację Ansar asz-Szari’a (Partyzanci Prawa Koranicznego) pod dowództwem Nasir al-Wuhajsziego, która była komórką AQAP w trakcie walk na południu Jemenu. Po początkowych sukcesach, w sierpniu 2011 roku armia znów zaczęła ustępować bojownikom, a Zindżibar oraz miasto Szukra zostały utracone przez rząd centralny.
Pomimo wcześniejszych sukcesów, dobra passa AQAP została przerwana 30 września 2011 roku, kiedy to w wyniku amerykańskiego nalotu w muhafazie Marib zginął lider AQAP Anwar al-Awlaki oraz Ibrahim Hasan al-Asiri, główny konstruktor bomb organizacji. Po Awlakim nowym liderem został Nasir al-Wuhajszi.
Terrorystyczne działania AQAP nasiliły się 25 lutego 2012 roku, w dniu zaprzysiężenia nowego prezydenta Abd Rabbuh Mansur Hadiego. W Al-Mukalli doszło do zamachu, w wyniku którego zginęło 26 funkcjonariuszy Gwardii Republikańskiej. Prezydent Hadi zapowiedział kontynuację kampanii antyterrorystycznej. 12 maja 2012 roku jemeńska armia rozpoczęła ofensywę przeciwko islamistom w prowincji Abjan. W odpowiedzi, terroryści przeprowadzili 21 maja 2012 roku potężny zamach w Sanie w trakcie przygotowań do parady wojskowej z okazji 22. rocznicy zjednoczenia kraju, w wyniku którego zginęło 96 żołnierzy, a ponad 300 zostało rannych. Eksplozja była tak silna, że powstał krater w pobliżu pałacu prezydenckiego.
Nie wpłynęło to na zdolności bojowe armii, która 12 czerwca 2012 roku, wspólnie z milicjami plemiennymi, odbiła miasta Zindżibar i Dża’ar z rąk terrorystów. Kilkuset islamskich fundamentalistów z Ansar asz-Szari’a opuściło te miasta po wielomiesięcznej ofensywie. Trzy dni później wojsko odbiło miasto Szurka. Południe kraju zostało wyzwolone, lecz rebelianci kontynuowali walkę partyzancką.
Na początku czerwca 2013 roku Stany Zjednoczone zamknęły 19 ambasad oraz placówek dyplomatycznych na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, po tym jak służby wywiadowcze podsłuchały rozmowę lidera światowej Al-Ka’idy Ajmana az-Zawahiriego z emiratem AQAP Nasirem al-Wuhajszim, co zinterpretowano jako planowanie zamachów w trakcie święta Id al-Fitr, ostatniego dnia ramadanu.
Zobacz też
- Al-Ka’ida
- Al-Ka’ida Islamskiego Maghrebu
- Islamskie Państwo w Iraku i Lewancie
- Front Obrony Ludności Lewantu
- Asz-Szabab
Loading ...