Al-Ghabisijja (arab. الغابسية) to nieistniejąca już wieś arabska, która znajdowała się w Dystrykcie Akki w Mandacie Palestyny. Została zniszczona i wyludniona podczas I wojny izraelsko-arabskiej, po ataku sił żydowskiej organizacji Hagana w dniu 21 maja 1948 roku.
Położenie
Al-Ghabisijja leżała na zachodnich stokach wzgórz Zachodniej Galilei, w odległości 11 km na północny wschód od miasta Akka. Według danych z 1945 roku, wieś miała powierzchnię 1178,6 ha i zamieszkiwało ją 1240 osób.
Historia
Badania archeologiczne w regionie ujawniły pozostałości osad z okresu rzymskiego i bizantyjskiego. W czasach wypraw krzyżowych wieś była znana jako La Gabasie. Zgodnie z księgą podatkową z 1596 roku, w al-Ghabisijji znajdowało się 58 muzułmańskich gospodarstw oraz 2 kawalerów, a mieszkańcy płacili podatki za uprawy pszenicy, jęczmienia, bawełny, drzew owocowych i hodowlę bawołów. Na koniec XIX wieku wieś liczyła około 150 mieszkańców, którzy utrzymywali się z uprawy drzew oliwnych, figowych, granatów i ogrodów. Po I wojnie światowej, w 1918 roku, cała Palestyna znalazła się pod brytyjskim panowaniem, co doprowadziło do utworzenia Mandatu Palestyny.
Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181, przyjęta 29 listopada 1947 roku, przyznała te tereny państwu arabskiego. Na początku wojny domowej w Mandacie Palestyny, pod koniec 1947 roku, mieszkańcy al-Ghabisijji zawarli pakt o nieagresji z sąsiednimi osiedlami żydowskimi. W regionie działały jednak siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, które utrudniały żydowską komunikację w Galilei. Dnia 27 marca 1948 roku żydowska organizacja paramilitarna Hagana wysłała konwój w celu wsparcia obrony kibucu Jechi’am. W pobliżu wsi al-Kabri konwój został zaatakowany, w wyniku czego zginęło 47 żydowskich bojowników. W ataku uczestniczyli także mieszkańcy al-Ghabisijji. Na początku I wojny izraelsko-arabskiej, Izraelczycy przeprowadzili operację „Ben-Ami”, w ramach której żołnierze Brygady Karmeli w nocy z 20 na 21 maja 1948 roku zdobyli wieś al-Ghabisijja. Przeprowadzono selekcję mieszkańców, podczas której zatrzymano 6 osób zaangażowanych w atak na konwój Jechiam. Według świadków, osoby te zostały rozstrzelane, a wszyscy mieszkańcy zostali wysiedleni, a większość domów zburzono.
Większość mieszkańców uciekła do sąsiedniego Libanu, jednak niektórzy pozostali i ukryli się w okolicznych arabskich wsiach. Ich obecność w Izraelu została ujawniona podczas spisu ludności w październiku i listopadzie 1949 roku. W kolejnych miesiącach podejmowali wielokrotne próby powrotu do swojej wioski, a niektórzy z nich zdołali to zrobić nielegalnie. Dnia 24 stycznia 1950 roku, wojskowy gubernator Galilei wezwał mieszkańców al-Ghabisijji do opuszczenia wsi w ciągu 48 godzin, ogłaszając jej obszar zamkniętą strefą wojskową. Osoby, które się nie podporządkowały, zostały ukarane grzywnami lub kilku miesięcznym więzieniem. Wysiedleni Arabowie znaleźli schronienie w sąsiedniej wsi Szajch Dannun, a całe zdarzenie stało się tematem burzliwej debaty publicznej. Przywódcy lewicowej partii politycznej Mapam potępili te działania, podczas gdy mieszkańcy sąsiednich osiedli żydowskich oświadczyli, że „Arabom z al-Ghabisijji w żadnym wypadku nie wolno pozwolić na powrót”. W 1951 roku Arabowie złożyli skargę do Wojskowego Sądu Najwyższego Izraela. Po rozpatrzeniu sprawy, sąd uznał, że ustanowienie strefy wojskowej było nieprawidłowe, a wojskowy gubernator nie miał prawa do eksmisji mieszkańców ani do zakazywania im powrotu. Władze wojskowe, dwa dni później, ogłosiły nową strefę wojskową, tym razem zgodnie z przepisami. Mieszkańcy ponownie złożyli odwołanie, a sąd uznał, że decyzje władz wojskowych są zgodne z prawem i mieszkańcy nie mogą przebywać w al-Ghabisijji bez specjalnych pozwoleń. Wieś pozostała opuszczona, a w 1955 roku jej ziemie zostały oficjalnie wywłaszczone. Z budynków pozostał jedynie meczet. W lipcu 1972 roku dawni mieszkańcy wsi założyli komitet i wystąpili do rządu z prośbą o zgodę na remont meczetu oraz odnowienie cmentarza. Władze nie zgodziły się na to, a następnie sprzedano grunty wioski. Mimo oficjalnych zakazów, od 1994 roku członkowie komisji wiejskiej modlą się przy meczecie. W styczniu 1996 roku władze zamknęły wejście do meczetu, jednak Arabowie przeszli przez ogrodzenie i nadal modlili się wewnątrz. Konflikt trafił w 1997 roku do sądu w Akce, który odmówił wydania zezwolenia na powrót wiernych do meczetu.
Miejsce obecnie
Obszar wioski al-Ghabisijja pozostaje opuszczony, natomiast pola uprawne zajmuje utworzony w 1950 roku moszaw Netiw ha-Szajjara. Palestyński historyk Walid Chalidi opisał pozostałości al-Ghabisijji w następujący sposób: „Jedynym punktem pozostaje meczet z kopułą, łukowatymi drzwiami i oknami oraz dekoracyjnym łukiem w fasadzie. Pośrodku gęstego lasu cyprysów posadzonego na terenie wsi widać wiejski cmentarz, gruzy domów i tarasy. W obszarze wioski rosną także kaktusy”.
Przypisy
Loading ...