Al-Fil

Al-Fīl

Al-Fīl (arab. ‏سورة الفيل‎) to sto piąta sura w Koranie, składająca się z 5 ajatów. Należy do sur mekkańskich. Jej nazwa, tłumacząc dosłownie, oznacza „słoń” i nawiązuje do wydarzeń, które według tradycji muzułmańskiej miały miejsce w Arabii w roku narodzin Proroka – 570 n.e.

Tekst

Transkrypcja

a-lam tara kajfa amala rabbu-ka bi-ashab-i al-fil

a-lam jadż’al kajda-hum fi-tadlil-i

wa-arsala alaj-him tajr-an ababil-a

tarmi-him bi-hidżarat-in min sidżil-in

fa-dża’ala-hum ka-a’sf-in ma’kul-in

Tłumaczenie (J. Bielawski)

Czy nie widziałeś, jak twój Pan postąpił z towarzyszami słonia?

Czyż nie zniweczył ich podstępu?

Czy nie zesłał na nich ptaków lecących stadami, które obrzuciły ich kamieniami z wypalonej gliny?

I uczynił ich jak zniszczone pole zboża.

Kontekst historyczny

W 525 roku Etiopczycy zajęli południową Arabię, w tym Sanę, a w 530 roku obalili ostatniego króla himjaryckiego, Zu Nuwasa, który przeszedł na judaizm. Zu Nuwas jest odpowiedzialny za mord chrześcijan w oazie Nadżran, których kazał palić żywcem. W Koranie można znaleźć aluzję do tego tragicznego zdarzenia. Etiopowie byli wyznawcami chrześcijaństwa monofizyckiego. W 570 roku wicekról Jemenu, podległy królowi Abisynii, Abraha, wyruszył przeciwko Mekce. Jest to istotna data, ponieważ według tradycji muzułmańskiej to w tym roku, zwanym „rokiem słonia”, urodził się prorok Mahomet. W tym samym roku Wahraz, wódz króla sasanidzkiego Kisry Anuszirwana, wyparł Etiopów z Jemenu, narzucając krajowi perskie zwierzchnictwo oraz chrześcijaństwo nestoriańskie, a także lokalną dynastię wielkorządców Zu Jazan.

Tradycja muzułmańska

Abraha i słoń Mahmud

Według tradycji muzułmańskiej „słoń z Koranu” nosił imię Mahmud, a „jego towarzysze” to Abraha (abisyński wicekról Jemenu) oraz jego żołnierze. Abraha zbudował kościół w Sanie, aby odciągnąć pielgrzymów od Mekki i skierować ich do Jemenu. Pewien człowiek z plemienia Banu Kinana załatwił się w tym kościele, a jego niszę modlitewną pomazał krwią pochodzącą z defloracji dziewicy. W odpowiedzi na to Abraha przysiągł zniszczyć Al-Kabę. Jego słonie, z Mahmudem na czele, prowadziły jego armię. Ibn Hiszam w swojej sirze opisuje, jak naprzeciwko najeźdźców wyszedł Nufajl Ibn Habib, który stanął przy słoniu, wytarmosił go za ucho i powiedział: „Klęknij, Mahmudzie, lub wracaj tam, skąd przyszedłeś. Jesteś na świętej ziemi Boga.” Po tych słowach puścił ucho słonia, który ukląkł, a Nufajl uciekł w góry. Mimo bicia, słonia nie można było zmusić do wstania. Kiedy obracano go w kierunku Jemenu, Syrii i wschodu, szedł, ale w stronę Mekki – klękał.

Ptaki „ababil”

Bóg miał zesłać ptaki zwane „ababil”, które obrzuciły najeźdźców gradem „kamieni z palonej gliny”. Tradycja dodaje, że każdy z najeźdźców został trafiony kamieniem przeznaczonym specjalnie dla niego, z wypisanym jego imieniem, „większym od soczewicy, ale mniejszym od grochu włoskiego”, zdolnym do przebicia jajka, człowieka lub słonia. Ibn Hiszam twierdzi, że każdy ptak niósł trzy kamienie: dwa w szponach, a jeden w dziobie. Na ten temat napisano wiele poematów, w tym autorstwa Alego Ibn Abi Taliba, późniejszego kalifa (656-661).

Al-Fīl to również tytuł „sury” napisanej przez fałszywego proroka Musajlimę.