Al-Fatah

Al-Fatah

Al-Fatah (arab. ‏فتح‎; odwrotny akronim od arab. ‏حركة التحرير الوطني الفلسطيني‎, trb. Harakat at-Taḥrīr al-Waṭanī al-Filasṭīnī, Palestyński Ruch Wyzwolenia Narodowego) to palestyńska organizacja o charakterze polityczno-wojskowym.

Nazwa

Słowo Fatah jest akronimem, który powstał z ostatnich liter pełnej nazwy grupy. Składa się z liter F, T oraz Ḥ, które pochodzą od Harakat at-Taḥrīr al-Waṭanī al-Filasṭīnī, co oznacza Palestyński Ruch Wyzwolenia Narodowego.

Historia

Organizacja została założona w 1958 roku przez palestyńskich emigrantów w Kuwejcie. Wśród jej założycieli byli Jasir Arafat, Salah Chalaf (znany jako Abu Ijad) oraz Chalil al-Wazir (nazywany Abu Dżihad). Działalność al-Fatahu była finansowana z darowizn sympatyków. Organem prasowym Fatah było pismo „Filasṭīn al-Thawra” („Rewolucja Palestyńska”). Zbrojnym ramieniem grupy była Al-Asifa (Burza), która działała od końca 1964 roku. W 1963 roku w organizacji wprowadzono struktury przypominające oddziały komandosów. W 1964 roku partyzanci al-Fatahu przeprowadzili swoją pierwszą akcję wojskową na terytorium Izraela. Obozy bojowe al-Fatah znajdowały się w Libanie oraz Jordanii.

21 marca 1968 roku bojownicy z Al-Asifa stoczyli bitwę z izraelskimi siłami w Al-Karamie. Starcie zakończyło się sukcesem propagandowym Palestyńczyków, gdyż mimo przewagi izraelskiej, udało im się zmusić wojska izraelskie do wycofania się z miejscowości. Zwycięstwo miało jednak swoją cenę, gdyż połowa bojowników Al-Asifa zginęła. Wydarzenia z Al-Karamy przyczyniły się do tego, że Arafat objął w 1969 roku stanowisko przewodniczącego Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP). Od tego momentu al-Fatah stał się dominującą siłą w OWP. W latach 1968-1969 do organizacji dołączyły takie grupy jak Awangarda Wyzwolenia Palestyny, Front Rewolucji Palestyńskiej oraz Święta Wojna.

We wrześniu 1970 roku al-Fatah, wspierany przez inne ugrupowania OWP, zaangażował się w konflikt z rządem jordańskim, znanym jako Czarny Wrzesień. Siły OWP zostały pokonane przez jordańskie wojsko i zmuszone do wycofania się do Libanu. Po tych wydarzeniach powstała organizacja terrorystyczna Czarny Wrzesień, w której skład weszli członkowie al-Fatah.

W pierwszej połowie lat 70. utworzona została Brygada 17, elitarna jednostka al-Fatah odpowiedzialna za operacje wywiadowcze i uderzeniowe.

W 1974 roku z organizacji został usunięty ekstremista Abu Nidal, który stworzył rozłamową Rewolucyjną Radę Fatah.

22 listopada 1974 roku Jasir Arafat wystąpił przed delegatami Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, domagając się likwidacji Izraela i utworzenia ekumenicznego państwa dla Żydów, muzułmanów i chrześcijan. Niedługo później ONZ uznało prawo narodu palestyńskiego do samostanowienia.

W styczniu 1976 roku al-Fatah wziął udział w wojnie domowej w Libanie, wspierając libańską lewicę związaną z Libańskim Ruchem Narodowym.

W 1982 roku izraelskie wojska zniszczyły struktury al-Fatahu w Libanie, co zmusiło jego przywódców do przeniesienia się do Tunezji.

W 1983 roku organizację opuściła frakcja radykalna, która utworzyła Fatah al-Intifada.

Pod koniec lat 80. al-Fatah zrezygnował z terroryzmu. Na początku lat 90. rozpoczęły się rozmowy pokojowe między OWP a Izraelem, w których OWP reprezentował Arafat. W 1993 roku Arafat i Icchak Rabin podpisali porozumienie, na mocy którego w 1994 roku powstała Autonomia Palestyńska, a al-Fatah zdominował jej struktury.

W 1995 roku powstała zbrojna frakcja al-Fatah, która nosiła nazwę Tanzim (Organizacja), a w 2000 roku utworzono Brygady Męczenników Al-Aksa.

Po śmierci Arafata w 2004 roku przewodniczącym al-Fatah został Faruk al-Kaddumi. W wyborach prezydenckich w Autonomii Palestyńskiej w 2005 roku al-Fatah wsparł Mahmuda Abbasa. W wyniku wyborów parlamentarnych w styczniu 2006 roku organizacja utraciła większość w parlamencie, zdobywając 41,43% głosów. W 2007 roku al-Fatah stracił wpływy w Strefie Gazy na rzecz Hamasu, ograniczając swoją obecność do Zachodniego Brzegu.

Ideologia

Podstawowym celem al-Fatah jest wyzwolenie Palestyny spod izraelskiej dominacji. Organizacja ta ma charakter świecki.

Przypisy

Bibliografia

• Robert R. Barnas, Terroryzm od Asasynów do Osamy bin Ladena, Wrocław: Kirke, 2001, ISBN 978-83-914970-4-3.
• Wilhelm W. Dietl, Rolf R. Tophoven, Kai K. Hirschmann, Terroryzm, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, ISBN 978-83-01-16019-7.
• Danuta Madeyska, Liban, Trio, 2003, ISBN 978-83-88542-62-6.
• Jarosław Tomasiewicz, Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice, 2000, ISBN 83-907096-2-7.