Al Arbour, właściwie Alger Joseph Arbour (urodzony 1 listopada 1932 w Greater Sudbury, zmarł 28 sierpnia 2015 w Sarasocie) – kanadyjski hokeista, który grał na pozycji obrońcy, a także był trenerem i działaczem hokejowym.
Uznawany za jednego z najbardziej utytułowanych sportowców w historii hokeja na lodzie. Reprezentował kluby takie jak: Windsor Spitfires, Detroit Hettche, Washington Lions, czterokrotnie Edmonton Flyers (dwukrotny zdobywca Lester Patrick Cup), Sherbrooke Saints, Detroit Red Wings (zdobywca Pucharu Stanleya), Quebec Aces, Chicago Blackhawks (zdobywca Pucharu Stanleya), Toronto Maple Leafs (dwukrotny zdobywca Pucharu Stanleya), trzykrotnie Rochester Americans (dwukrotny zdobywca Pucharu Caldera) oraz St. Louis Blues. Razem z wieloletnim kolegą z drużyny, Edem Litzenbergerem, jest jednym z 11 zawodników, którzy zdobyli Puchar Stanleya dwa razy z rzędu z różnymi klubami, a także jednym z 11 graczy, którzy zdobyli ten tytuł z trzema różnymi drużynami. Arbour był także jednym z nielicznych zawodników noszących okulary, a jednocześnie jednym z ostatnich, którzy grali w nich w NHL. Był znany z tego, że kładł się przed bramkarzem, aby blokować strzały przeciwników swoim ciałem.
W roli trenera dwukrotnie prowadził St. Louis Blues oraz trzykrotnie New York Islanders (czterokrotny zdobywca Pucharu Stanleya). Zajmuje 6. miejsce pod względem liczby prowadzonych meczów (1607 meczów) w roli trenera, ustępując jedynie Scotty’emu Bowmanowi, Barry’emu Trotzowi, Joelowi Quenneville’owi, Paulowi Maurice’owi oraz Lindy’emu Ruffowi. W klasyfikacji liczby wygranych meczów zajmuje 5. miejsce (782 wygrane mecze), również za Scotty’m Bowmanem, Joelem Quenneville’em, Barrym Trotzem i Kenem Hitchcockiem.
Otrzymał również liczne nagrody indywidualne, w tym Jack Adams Award, a także został wprowadzony do Hockey Hall of Fame (1996), Galerii Sław New York Islanders (1997) oraz Nassau County Sports Hall of Fame (2000).
W latach 1986–1988 pełnił funkcję wiceprezesa ds. rozwoju zawodników w New York Islanders.
== Kariera ==
Al Arbour swoją karierę sportową rozpoczął w 1949 roku w Windsor Spitfires, występującym w lidze OHA-Jr., gdzie grał do 1953 roku. W tym samym czasie był wypożyczany do takich drużyn jak: Detroit Hettche (1949–1950) w lidze IHL, Washington Lions (1952) w lidze EAHL oraz Edmonton Flyers (1953 – zdobywca Lester Patrick Cup 1953) w lidze WHL. W sezonie 1953/1954 grał w Sherbrooke Saints, a następnie dołączył do Detroit Red Wings w NHL, z którymi zdobył swój pierwszy Puchar Stanleya, pokonując Montreal Canadiens 4:3. Z powodu silnej konkurencji w drużynie Czerwonych Skrzydeł, był wypożyczany trzykrotnie do Edmonton Flyers (1954–1957 – zdobywca Lester Patrick Cup 1955) oraz do Quebec Aces (1954–1955), aż w sezonie 1957/1958 stał się kluczowym zawodnikiem Detroit Red Wings.
Po sezonie 1957/1958 przeszedł do Chicago Black Hawks, z którymi w sezonie 1960/1961 zdobył swój drugi Puchar Stanleya, pokonując Detroit Red Wings 4:2 w finale. Po tym, w latach 1961–1966 reprezentował Toronto Maple Leafs, gdzie dwukrotnie zdobył Puchar Stanleya (1962, 1964), a także grał w Rochester Americans, zdobywając Puchar Caldera (1965, 1966) zarówno na wypożyczeniu, jak i na zasadzie wolnego transferu od sezonu 1966/1967.
6 czerwca 1967 roku został wybrany przez St. Louis Blues w 5. rundzie draftu NHL z numerem 30. Wkrótce objął funkcję pierwszego kapitana w historii klubu, z którym trzykrotnie dotarł do finału Pucharu Stanleya (1968, 1969, 1970), jednak każdorazowo przegrywał, najpierw z Montreal Canadiens, a następnie z Boston Bruins. Zakończył karierę sportową po sezonie 1970/1971.
Łącznie w lidze OHA-Jr. rozegrał 145 meczów w fazie zasadniczej, zdobywając 40 punktów (17 goli, 23 asysty) oraz spędzając 205 minut na ławce kar. W fazie play-off zagrał 1 mecz. W lidze IHL rozegrał 33 mecze w fazie zasadniczej, zdobywając 22 punkty (14 goli, 8 asyst) oraz spędzając 10 minut na ławce kar, a w play-off 3 mecze. W EAHL rozegrał 4 mecze, zdobywając 2 punkty (2 asysty). W WHL rozegrał 143 mecze w fazie zasadniczej, zdobywając 37 punktów (10 goli, 27 asyst) oraz spędzając 174 minuty na ławce kar, a w play-off 18 meczów (5 punktów). W QHL rozegrał 39 meczów (13 punktów) i 6 meczów w play-off. W NHL zagrał 626 meczów w fazie zasadniczej (70 punktów) i 86 meczów w play-off (9 punktów), a w AHL 324 mecze (101 punktów) oraz 39 meczów w play-off (7 punktów).
== Kariera trenerska ==
=== Wczesna kariera ===
Al Arbour rozpoczął swoją karierę trenerską jeszcze podczas aktywnej kariery sportowej. W 1967 roku został trenerem uniwersyteckiej drużyny hokejowej Iowa Hawkeyes, gdzie osiągnął 50% wygranych meczów. W 1970 roku objął stanowisko trenera St. Louis Blues, ale w trakcie sezonu 1970/1971 został zastąpiony przez Scotty’ego Bowmana. Po kolejnym sezonie ponownie został trenerem Blues, jednak w 1972 roku został zwolniony z powodu słabego początku sezonu 1972/1973.
=== New York Islanders (1973–1986) ===
Po sezonie 1972/1973, menedżer generalny New York Islanders, Bill Torrey, powołał Arboura na stanowisko trenera drużyny. W sezonie 1973/1974 zajął ostatnie miejsce w Dywizji Wschodniej, ale w porównaniu do poprzedniego sezonu drużyna straciła 182 gole oraz zdobyła 56 punktów. W sezonie 1974/1975 drużyna zdobyła 88 punktów, co pozwoliło jej po raz pierwszy w historii awansować do fazy play-off NHL, gdzie pokonała New York Rangers 2:1, a następnie Pittsburgh Penguins 4:3, kończąc sezon w półfinale z Philadelphią Flyers.
Po dwóch przegranych półfinałach z Montrealem Canadiens i ćwierćfinale z Toronto Maple Leafs, w sezonie 1978/1979 Islanders zajęli 1. miejsce w Dywizji Patrick. W ćwierćfinale pokonali Chicago Blackhawks 4:0, ale przegrali w półfinale z New York Rangers. W tym samym sezonie Arbour otrzymał Jack Adams Award.
W sezonie 1979/1980 Islanders zajęli 2. miejsce w Dywizji Patrick, a po przybyciu Butcha Goringa, wygrali Puchar Stanleya po raz pierwszy w historii klubu. W kolejnych latach drużyna zdobyła trofeum jeszcze trzykrotnie z rzędu (1981, 1982, 1983), jednak w 1984 roku przegrała w finale z Edmonton Oilers. Po sezonie 1985/1986 Arbour odszedł z funkcji trenera, a jego miejsce zajął Terry Simpson, a on sam został wiceprezesem ds. rozwoju zawodników w New York Islanders.
=== New York Islanders (1988–1994) ===
Po nieudanym początku sezonu 1988/1989, menedżer generalny Islanders zwolnił Terry’ego Simpsona, co pozwoliło Arbourowi na powrót na stanowisko trenera. Niestety nie zdołał powtórzyć sukcesów z lat 80., a drużyna zajęła ostatnie miejsce w Dywizji Patrick. W sezonie 1989/1990 Islandersi odpadli w półfinale z New York Rangers, a w kolejnych sezonach nie awansowali do play-off. W sezonie 1992/1993 dotarli do finału Konferencji, gdzie przegrali z Montreal Canadiens. W 1994 roku, po przegraniu z New York Rangers, Arbour przeszedł na emeryturę.
W 1996 roku został włączony do Hockey Hall of Fame, a w 1997 roku do Galerii Sław New York Islanders, a w 2000 roku do Nassau County Sports Hall of Fame.
=== Powrót z emerytury ===
3 listopada 2007 roku, mając 75 lat, Al Arbour powrócił na ławkę trenerską New York Islanders na mecz z Pittsburgh Penguins, zastępując Teda Nolena. Mecz ten był jego 1500. w fazie zasadniczej, a drużyna wygrała 3:2, co dało mu 739. zwycięstwo jako trenera Islanders.
W sumie w NHL prowadził 1607 meczów (782 zwycięstwa, 248 remisów, 577 porażek) oraz 201 meczów w fazie play-off (118 zwycięstw, 83 porażki).
== Statystyki ==
=== Klubowe ===
=== Trenerskie ===
== Sukcesy ==
=== Zawodnicze ===
Edmonton Flyers
Lester Patrick Cup: 1953, 1955
Detroit Red Wings
Puchar Stanleya: 1954
Chicago Blackhawks
Puchar Stanleya: 1961
Toronto Maple Leafs
Puchar Stanleya: 1962, 1964
Rochester Americans
Puchar Caldera: 1965, 1966
St. Louis Blues
Finał Pucharu Stanleya: 1968, 1969, 1970
=== Trenerskie ===
New York Islanders
Puchar Stanleya: 1980, 1981, 1982, 1983
Finał Pucharu Stanleya: 1984
=== Indywidualne ===
Jack Adams Award: 1979
Członek Hockey Hall of Fame: 1996
Członek Galerii Sław New York Islanders: 1997
Członek Nassau County Sports Hall of Fame: 2000
== Życie prywatne ==
Al Arbour był mężem Claire i ojcem czwórki dzieci. Mieszkał w Longboat Key na Florydzie, a wraz z żoną posiadał letni domek w Greater Sudbury. W 2015 roku zmagał się z chorobą Parkinsona oraz demencją w Sarasocie, gdzie ostatecznie trafił do hospicjum, gdzie zmarł 28 sierpnia 2015 roku.
== Przypisy ==
== Linki zewnętrzne ==
Al Arbour w bazie Legends of Hockey
Al Arbour w bazie Hockey-Reference.com
Al Arbour w bazie The Internet Hockey Database
Loading ...