Akwizgran

Akwizgran (niem. Aachen, Bad Aachen; fr. Aix-la-Chapelle; niderl. Aken) to miasto uzdrowiskowe, które ma status powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Kolonia. Miasto leży bezpośrednio przy granicy z Belgią i Holandią.

Akwizgran jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, specjalizującym się w branży elektrotechnicznej, metalowej, maszynowej, kolejowej oraz spożywczej, z szczególnym naciskiem na produkcję czekolady. Stanowi również istotny węzeł komunikacyjny, zarówno kolejowy, jak i drogowy. W mieście znajduje się m.in. największa politechnika w Niemczech, RWTH Aachen, z ponad 47 000 studentów, a także wyższa szkoła zawodowa FH Aachen z ponad 15 000 studentów. Dodatkowo, znajduje się tu katolicka uczelnia, Katholische Hochschule Nordrhein-Westfalen, z 1 200 studentami oraz wiele mniejszych instytucji edukacyjnych.

Historia

W pobliżu Akwizgranu odkryto ślady prehistoryczne, które potwierdzają celtyckie początki miasta. Było ono zbudowane w czasach rzymskich (I wiek n.e.) pod nazwą Aquae Grani lub Aquisgranum, jako miejscowość uzdrowiskowa, korzystająca z ciepłych źródeł siarkowych o temperaturze do 74 °C. Pepin Mały docenił lecznicze właściwości tych źródeł, a na miejscu dawnej rzymskiej świątyni zbudował kaplicę i rezydencję (palatium). To właśnie od niego pochodzi pierwsza wzmianka o Akwizgranie z roku 765. Jego syn, Karol Wielki, władca imperium Karolingów, wybrał Akwizgran na swoją siedzibę. W 790 roku wzniesiono pałac karoliński, który wzorowano na klasycznych budowlach, z zachowaną do dziś oktagonalną kaplicą, gdzie zgromadzono cenne chrześcijańskie relikwie. Budową kaplicy zajął się mistrz Odo z Metzu.

W 936 roku Otton I koronował się w katedrze akwizgrańskiej, co zapoczątkowało tradycję, w ramach której do roku 1531 koronowało się tam 31 niemieckich królów.

W 1165 roku Karol Wielki został kanonizowany, a rok później Akwizgran otrzymał prawa miejskie i stał się wolnym miastem Rzeszy. W XII–XIII wieku miasto zostało obwarowane i rozwijało się dzięki handlowi, organizując targi akwizgrańskie od 1166 roku. W późnym średniowieczu nastąpił rozwój tkactwa i sukiennictwa, a Akwizgran odegrał znaczącą rolę w niemieckiej polityce, będąc miejscem posiedzeń Sejmu Rzeszy i synodów. W XVI wieku, w wyniku wojen religijnych, miasto zaczęło podupadać; miejsce koronacji królów przeniesiono do Frankfurtu nad Menem, a pożar, który miał miejsce 2 maja 1656 roku, zniszczył prawie całe miasto.

W okresie XVII–XIX wieku Akwizgran stał się popularnym uzdrowiskiem wśród europejskich elit (wody alkaliczno-siarczane) oraz miejscem rozrywkowym, oferującym kasyna, sale balowe i inne atrakcje. W 1668 roku zawarto tu pokój między Hiszpanią a Francją w wojnie o Flandrię, a w 1748 roku pokój w austriackiej wojnie sukcesyjnej. W 1801 roku miasto oddano Francji na mocy pokoju w Lunéville, a na kongresie wiedeńskim w 1815 roku przekazano je Prusom. W 1818 roku odbył się tu pierwszy kongres Świętego Przymierza. W XIX i na początku XX wieku, dzięki bliskości kopalń węgla, rozwijał się przemysł tekstylny, żelazny, optyczny i chemiczny (nawozy sztuczne). W tym okresie Akwizgran stał się ważnym węzłem kolejowym, łączącym linie niemieckie z belgijskimi, a w 1870 roku powstała politechnika.

W okresie międzywojennym miasto było siedzibą Sądu Krajowego (Landgericht) oraz dyrekcji Kolei Rzeszy (Reichsbahn); istniała również szkoła przemysłu artystycznego. W 1944 roku Akwizgran było pierwszym niemieckim miastem zajętym przez wojska alianckie, a krwawe walki spowodowały zniszczenie 65% zabudowy. Po wojnie miasto zostało częściowo odbudowane.

Katedra w Akwizgranie, w której spoczywają Karol Wielki i Otton III, została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO.

21 października 2009 roku miasto zostało włączone do nowo utworzonego regionu miejskiego Akwizgran.

Atrakcje turystyczne

Na rynku (Marktplatz) znajduje się ratusz z XIV wieku, zbudowany na ruinach pałacu Karola Wielkiego. Warto odwiedzić także ciekawe muzea, takie jak Neue Galerie-Sammlung Ludwig, prezentujące sztukę współczesną, oraz muzeum prasy, Aachens Zeitungsmuseum.

Demografia

Rozwój demograficzny:

156 tys. (ok. 1925)
168,2 tys. (1960)
256,1 tys. (stan z dnia 31 grudnia 2002)
256,49 tys. (30 czerwca 2004)
249,07 tys. (31 stycznia 2022)

Transport

W mieście znajdują się stacje kolejowe: Aachen Hauptbahnhof, Aachen-Rothe Erde, Aachen Schanz oraz Aachen West. W przeszłości funkcjonował tu także system tramwajowy oraz jedna linia trolejbusowa.