Akwarium Gdyńskie

Akwarium Gdyńskie (w latach 1971–2003 znane jako Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni) to ogród zoologiczny, który funkcjonuje w ramach Morskiego Instytutu Rybackiego.

Nowoczesny budynek Akwarium, zbudowany w 1938 roku, znajduje się w Gdyni, przy Alei Jana Pawła II, na Molo Południowym. Ogród zoologiczny prezentuje różnorodną faunę i florę związane z ekosystemami wodnymi oraz wodno-lądowymi.

Działalność

Wystawy Akwarium są podzielone na osiem tematycznych sal:

Sala dydaktyczna – zawiera rzadkie okazy dużych żółwi wodnych oraz jesiotrów, a także informacje o rybach chrzęstnoszkieletowych, takich jak płaszczki i rekiny.
Sala bałtycka – ukazuje mapę dna Bałtyku, która została stworzona w początkowych latach działalności Akwarium.
Zostera marina – prezentuje faunę Zatoki Puckiej Wewnętrznej, będącej częścią obszarów chronionych Natura 2000.
Rafa koralowa – przedstawia kolorową, żywą rafę koralową oraz jej mieszkańców.
Na styku wody i lądu – pokazuje zbiornik łączący paludaria, w którym eksponowane są zwierzęta żyjące w strefie przejściowej między lądem a wodą.
Wodne zwierzęta świata – prezentuje organizmy z zimnych głębin oceanicznych oraz przybrzeżnych wód Atlantyku, Pacyfiku Północnego i Indopacyfiku.
Amazonia – cztery duże zbiorniki na parterze Akwarium, odzwierciedlające naturalne środowisko Amazonii.
Morza Zimne – od Atlantyku do Bałtyku – ekspozycja ukazująca różnorodność środowiska, które na ogół nie jest tak postrzegane. Dynamiczne, dobrze natlenione wody północnego Atlantyku sprzyjają wielu gatunkom roślin i zwierząt.

W budynku, rozłożonym na pięciu piętrach, znajduje się 76 akwariów, które łącznie pomieszczą ponad 600 ton wody. Akwarium zamieszkuje ponad 1 500 żywych organizmów z około 250 gatunków.

Historia obiektu

Akwarium rozpoczęło działalność 21 czerwca 1971 roku, jednak jego historia sięga lat 20. XX wieku, kiedy to w Helu powstało Morskie Laboratorium Rybackie. Jego pracownicy zaczęli zbierać okazy przyrody, które od 1924 roku były prezentowane w gablotach i akwariach. Pod koniec lat 20. ubiegłego wieku zbiory liczyły już kilkaset okazów, które były pokazywane na różnych wystawach. W latach 30. wystawy odbywały się w tzw. „Muzeum Bałtyckim”, które stało się jedną z atrakcji turystycznych Helu.

W 1932 roku Morskie Laboratorium Rybackie zostało przekształcone w Stację Morską, która na przełomie lat 1938/1939 przeniosła się do Gdyni, do nowego budynku przy Alei Jana Pawła II 1. II Wojna Światowa uniemożliwiła dokończenie budowy części budynku przeznaczonej na muzeum i akwarium. Po wojnie w Instytucie istniały trzy niewielkie sale muzealne oraz jedno pomieszczenie z akwariami.

W 1949 roku Stacja Morska została przekształcona w Morski Instytut Rybacki. Temat rozbudowy budynku oraz stworzenia muzeum oceanograficznego powrócono pod koniec lat 50., a prace budowlane oraz montaż akwariów rozpoczęły się dopiero w 1969 roku.

W 1971 roku, z okazji 50-lecia Instytutu, otwarto Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie, a dla zwiedzających ekspozycja była dostępna od 4 czerwca 1972 roku. W 34 akwariach przedstawiono zarówno morskie, jak i słodkowodne zwierzęta oraz rośliny. W części muzealnej zaprezentowano okazy zbierane przez pracowników Instytutu od 1921 roku oraz te podarowane przez kapitanów i marynarzy polskiej floty handlowej i rybackiej. Fragmenty ekspozycji z tego okresu są prezentowane do dziś, tworząc unikalną w skali kraju kolekcję. Mapa dna Bałtyku, będąca centralnym punktem Sali Bałtyckiej, została wykonana specjalnie dla Akwarium i również pochodzi z jego początków.

Przez ponad 30 lat obiekt funkcjonował jako Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni. W 2003 roku nazwę zmieniono na Akwarium Gdyńskie, a w 2005 roku placówka uzyskała status ogrodu zoologicznego. W 1991 roku Morski Instytut Rybacki przeniósł się do budynku przy ul. Kołłątaja 1. Od 1998 roku w Akwarium działa Centrum Edukacji, które obejmuje Salę Kinowo-Konferencyjną, laboratoria do zajęć z mikroskopami oraz sprzętem komputerowym oraz Salę Przedszkolną, w której odbywają się zajęcia dla najmłodszych. Rocznie w tych zajęciach uczestniczy średnio ponad 40 tysięcy uczniów i dorosłych.

15 lipca 2019 roku podpisano umowę na dofinansowanie ze środków UE w wysokości 8,9 mln zł (10 marca 2021 roku zwiększono dofinansowanie do 11,1 mln zł, a całkowitą wartość projektu z 16,5 mln zł do 18,8 mln zł) na rozbudowę obiektu – do 2021 roku Akwarium Gdyńskie zostanie wzbogacone o 13 nowych zbiorników o łącznej kubaturze większej niż dotychczas oraz wielofunkcyjną przestrzeń edukacyjną o powierzchni 900 m². W tej nowej przestrzeni zamieszkają m.in. rekiny i płaszczki.

Akwarium Gdyńskie to jedna z najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych w regionie, przyciągająca przeciętnie ponad 400 tysięcy osób rocznie.

Misja Akwarium

Misją Akwarium Gdyńskiego jest nie tylko prezentacja fauny i flory związanych z wodnym środowiskiem, ale także promowanie świadomości ekologicznej. Działalność placówki opiera się na czterech podstawowych filarach.

Ekspozycja – W siedmiu salach tematycznych przedstawiane są różnorodne gatunki zwierząt i roślin, z uwagi na ich pochodzenie oraz biologię. Akwarium Gdyńskie jest istotnym punktem turystycznym w Gdyni; w 2016 roku odnotowało rekordową frekwencję wynoszącą 504 040 odwiedzających.
Edukacja – Akwarium oferuje szeroki wachlarz zajęć dla grup zorganizowanych. Co roku około 40 tysięcy osób korzysta z lekcji na temat środowiska morskiego. W ofercie znajdują się setki tematów przedstawianych w formie zajęć laboratoryjnych, terenowych oraz wykładów, dostosowanych do różnych grup wiekowych, w tym dzieci, młodzieży oraz seniorów. Akwarium prowadzi także zajęcia dla osób z niedosłuchami, niewidomych oraz z niepełnosprawnościami intelektualnymi.
Organizowanie wydarzeń specjalnych i budowanie społeczności – Akwarium realizuje swoją misję edukacyjną poprzez tworzenie społeczności zainteresowanej ochroną środowiska wodnego. W ramach tych działań funkcjonują Klub Młodego Odkrywcy Mórz oraz Klub Podróżników. W 2015 roku Akwarium Gdyńskie wprowadziło ideę Ocean Literacy w Polsce. Oprócz regularnych ekspozycji, Akwarium organizuje i współorganizuje wiele wydarzeń plenerowych dla szerszej publiczności.
Unowocześnianie i upowszechnianie dostępu do ekspozycji – Ekspozycja jest regularnie modernizowana, również z myślą o obcokrajowcach. W 2015 roku Akwarium stworzyło elektronicznego przewodnika w trzech wersjach językowych (polskiej, niemieckiej i angielskiej), dostępnego dla dorosłych oraz dzieci w formie gry. Akwarium realizuje także inne projekty dofinansowane z funduszy krajowych oraz Unii Europejskiej, a także prowadzi komunikację z odbiorcami za pomocą nowych mediów, popularyzując zagadnienia związane z wodnym środowiskiem poprzez media społecznościowe.