Akwamanila

Akwamanile

Akwamanile (znane również jako akwamanila, akwamanilla) pochodzi z łaciny, gdzie „aqua” oznacza wodę, a „manus” rękę. Jest to metalowe lub ceramiczne naczynie, które służy do polewania rąk podczas obrzędów liturgicznych.

Forma

Akwamanile były wytwarzane z różnych materiałów, takich jak brąz, miedź, cynę, mosiądz czy srebro. Często zdobione były rytowanymi figurami lub scenami biblijnymi, a w późniejszym okresie także emaliowane. Pod koniec epoki romańskiej zaczęły przyjmować formy zoomorficzne (np. przedstawienia gryfa, psa, konia, lwa) oraz antropomorficzne (np. rycerz na koniu, brodaty mężczyzna).

Historia

Akwamanile były znane w Persji oraz w krajach islamu już od VII wieku. W chrześcijańskich ceremoniach liturgicznych w Europie zaczęto je stosować od XI wieku. Jednak pod koniec XV wieku ich użycie podczas nabożeństw zaczęło zanikać, a ich funkcje przejęły ampułki.

Do współczesnych czasów przetrwała znaczna ilość akwamanile pochodzących z Flandrii i Niemiec, datowanych na XIII i XIV wiek. W zbiorach Muzeum Czartoryskich w Krakowie znajduje się akwamanile egipskie z XI-XII wieku.

Galeria

Bibliografia

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 5, red. S. Kozakiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-12365-9
Józef Zdanowski, Akwamanile, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin: Tow. Nauk. KUL, 1985.
Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki, Mały słownik terminów plastycznych, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974.