Aktywność twórcza

Aktywność twórcza to zbiór złożonych zachowań jednostki, których istotnym elementem jest nowość wykraczająca poza stereotypowe działania. Tego rodzaju aktywność może być odpowiedzią na aktualne wydarzenia, kiedy to jednostka zostaje zmotywowana do działania o charakterze zadaniowym.

Cechy aktywności twórczej

Podstawową cechą aktywności twórczej jest inwencja podmiotu, która objawia się w tym, że jednostka, dążąc do osiągnięcia celu, samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące rodzaju i sposobu działania. Istotnym aspektem jest również element nowości, który można rozumieć zarówno subiektywnie, jak i obiektywnie. W pierwszym ujęciu nowość odnosi się do sytuacji, które po raz pierwszy pojawiają się w wyuczonym zachowaniu jednostki, natomiast w drugim – do zachowań, które nigdy wcześniej nie wystąpiły ani u niej, ani u innych jednostek.

Znaczenie aktywności twórczej

Znaczenie aktywności twórczej należy postrzegać w dwóch wymiarach, uwzględniając korzyści dla jednostki oraz społeczeństwa. Właśnie aktywność jednostki stanowi wyraz jej osiągnięć rozwojowych, szczególnie w kontekście zmian jakościowych. To stwierdzenie wymaga stymulowania aktywności twórczej w pedagogice. Jest to istotne dla pedagogów w kontekście stwarzania jednostce możliwości samodzielnego działania w rozwiązywaniu problemów oraz ograniczania gotowych wzorców zachowań. Zbagatelizowanie i zaniedbanie pobudzania aktywności twórczej u dzieci prowadzi do ograniczenia ich rozwoju w późniejszych latach. Tego typu zaniedbania mają również znaczący wpływ na zaspokojenie potrzeby dziecka do wzrostu i rozwoju ku przyszłości. Aktywność twórcza dziecka jest zatem jego biologiczną potrzebą, która powinna być zaspokajana w celu osiągnięcia optymalnego rozwoju jednostki.

Postawa twórcza

Istotą twórczości jest tworzenie nowych i wartościowych rzeczy z perspektywy twórcy. W związku z tym, postawa twórcza, określana przez Roberta Glotona i Clauda Clero jako „dyspozycja do tworzenia”, jest obecna u wszystkich jednostek, niezależnie od ich wieku. Rozpatrując aktywność twórczą z perspektywy dziecka, koncentrujemy się głównie na nowych i wartościowych dla niego zachowaniach, które są nacechowane wewnętrzną motywacją do działania. W tym kontekście, stosując subiektywne kryterium, oceniamy zachowanie dziecka jako twórcze, jeśli zawiera ono elementy nowe w porównaniu do dotychczasowego doświadczenia jednostki, nawet jeśli inni znają i stosują ten sposób postępowania w podobnych sytuacjach. Z kolei przy zastosowaniu drugiego kryterium, uznamy za twórcze tylko te zachowania, które dotychczas nie występowały u nikogo innego.