Aktywa obrotowe

Aktywa obrotowe

Aktywa obrotowe to kategoria aktywów, od których oczekuje się, że będą wykorzystane (np. surowce), sprzedane (np. wyroby) lub w inny sposób zrealizowane w krótkim okresie, zazwyczaj w ciągu dwunastu miesięcy od daty bilansowej.

W skład aktywów obrotowych wchodzą:

Zapasy (rzeczowe aktywa obrotowe):

• towary,
• materiały,
• produkty gotowe,
• półprodukty i produkty w toku,
• zaliczki na dostawy krótkoterminowe.

Rzeczowe aktywa obrotowe (zapasy) są przeznaczone do sprzedaży lub zużycia w okresie 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ramach normalnego cyklu operacyjnego, jeśli działalność trwa dłużej niż rok. Do tej kategorii zalicza się:

• materiały podstawowe, czyli surowce używane w produkcji wyrobów gotowych, w tym opakowania związane z tymi wyrobami,
• materiały pomocnicze, takie jak środki czystości, materiały biurowe i narzędzia, które służą do działalności gospodarczej,
• paliwo wykorzystywane w procesach technologicznych i transportowych,
• odpady użytkowe przyjęte do magazynu,
• materiały w drodze, które zostały fakturowane, ale nie zostały jeszcze przyjęte do magazynu do końca okresu sprawozdawczego,
• wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) gotowe do sprzedaży lub w trakcie produkcji,
• półprodukty oraz towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym,
• zaliczki wypłacone dostawcom materiałów lub towarów.

Jednostka gospodarcza może zdobyć zapasy poprzez zakup, płacąc za nie ceny nabycia, darowiznę, szacując ich wartość, lub wytwarzając je samodzielnie. W przypadku produkcji zapasów (np. wyrobów, usług) należy ustalić jednostkowe koszty wytwarzania.

Metoda kalkulacji kosztu wytworzenia zapasów (wyrobów, usług) zależy od rodzaju produkcji, organizacji procesu produkcyjnego, dostępności informacji oraz potrzeb odbiorców tej informacji. Zgodnie z przepisami prawa bilansowego, koszt wytworzenia powinien obejmować koszty bezpośrednie produkcji oraz proporcjonalną część kosztów pośrednich. Nie wlicza się do kosztu wytworzenia wydatków związanych z procesem sprzedaży i ogólnym zarządzaniem jednostką, jak również strat produkcyjnych i nie wykorzystanych zdolności produkcyjnych.

Na przykład, w fabryce rowerów poniesiono koszty surowców w wysokości 20 000 zł, kosztów pracy pracowników produkcyjnych 20 000 zł, kosztów utrzymania maszyn 20 000 zł, kosztów reklamy 50 000 zł oraz kosztów utrzymania działu księgowości 50 000 zł. Wytworzono 100 sztuk rowerów jednego typu, co daje koszt wytworzenia wynoszący 600 zł za sztukę.

Należności krótkoterminowe

Należności krótkoterminowe to zobowiązania z tytułu dostaw i usług, niezależnie od terminu ich spłaty, oraz inne należności z terminem spłaty do 12 miesięcy, które nie są klasyfikowane jako aktywa finansowe:

• należności podatkowe, dotacje, cła, ubezpieczenia,
• inne (np. dochodzone w drodze sądowej),

Inwestycje krótkoterminowe

Inwestycje krótkoterminowe, w tym aktywa finansowe, obejmują:

• aktywa finansowe – płatne lub wymagane aktywa pieniężne, które mają być zbyte lub sprzedane w ciągu 12 miesięcy: udziały, akcje, inne papiery wartościowe, pożyczki,
• środki pieniężne – gotówka i środki na rachunkach bankowych, a także inne formy aktywów pieniężnych (weksle, czeki, lokaty).

Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe nie powinny przekraczać 12 miesięcy od daty bilansowej. Są związane z wydatkami, które mogą dotyczyć nie tylko bieżącego okresu, ale także przyszłych. Przykładem może być sytuacja, gdy na początku roku dokonano zakupu usług, np. opłacając z góry półroczny czynsz za lokal. Zaliczenie całej opłaty do kosztów jednego miesiąca mogłoby nadmiernie obciążyć wynik finansowy w danym okresie. Taki sposób księgowania byłby niezgodny z zasadą współmierności przychodów i kosztów.

Aktywa obrotowe charakteryzują się dużą płynnością, co oznacza, że mogą być łatwo przekształcone w środki pieniężne w każdej chwili.

Zobacz też

aktywa trwałe

Przypisy

Bibliografia

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2021 r. poz. 217)

M. Krysik, Zapasy i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów, w: G.K. Świderska, W. Więcław (red.), Sprawozdanie finansowe według polskich i międzynarodowych standardów rachunkowości, Difin/MAC, Warszawa 2012

G.K. Świderska (red.), Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza, Difin/MAC, Warszawa, 2012

A. Kuczyńska-Cesarz, Rachunkowość: podręcznik. Cz. 1, Wykład, Difin, Warszawa 2002. ISBN 83-7251-196-9.