Aktynowce
Aktynowce to grupa pierwiastków chemicznych wyodrębniona z układu okresowego, której nieoficjalny wspólny symbol to An.
W skład tej grupy wchodzi 15 metali: aktyn, tor, protaktyn, uran, neptun, pluton, ameryk, kiur, berkel, kaliforn, einstein, ferm, mendelew, nobel, lorens.
Te metale charakteryzują się wysoką aktywnością chemiczną oraz zróżnicowanym, w przeciwieństwie do lantanowców, stopniem utleniania – od III dla pierwiastków o jądrze większym od kiuru do VI dla uranu.
Wszystkie aktynowce są promieniotwórcze. Tylko tor, protaktyn i uran występują naturalnie w skorupie ziemskiej, gdyż ich okresy połowicznego rozpadu są zbliżone do wieku Ziemi. Śladowe ilości neptunu i plutonu można znaleźć w rudach uranu, gdzie prawdopodobnie powstają w wyniku oddziaływania szybkich neutronów z promieniowania kosmicznego na jądra uranu.
Aktynowce, które znajdują się w układzie okresowym za uranem, określane są jako transuranowce (znane także jako uranowce). Te pierwiastki praktycznie nie występują w naturze i muszą być wytwarzane sztucznie w procesach jądrowych.
Wśród aktynowców można również wyróżnić cisuranowce, czyli te o liczbie atomowej mniejszej niż 92. Z kolei grupa transuranowców z liczbą atomową większą od 95 często nazywana jest kiurowcami, co podkreśla ich podobne właściwości chemiczne.