Aktor pornograficzny
Aktor pornograficzny (potocznie nazywany aktorem porno) to osoba występująca w filmach o tematyce pornograficznej. Najbardziej rozpoznawalnych przedstawicieli tej branży określa się jako gwiazdy porno. Zazwyczaj (choć nie zawsze) są to ludzie o sylwetkach, które powszechnie uznawane są za atrakcyjne: umięśnieni mężczyźni z niskim poziomem tkanki tłuszczowej oraz młode, piękne kobiety. W przeciwieństwie do większości scen erotycznych w tradycyjnym kinie, akty seksualne w produkcjach pornograficznych często stanowią dokumentację rzeczywistych stosunków seksualnych między aktorami.
Historia
Historia zawodu aktora pornograficznego jest ściśle związana z historią filmów pornograficznych.
Produkcja filmów erotycznych zaczęła się niemal od razu po wynalezieniu kinematografii. Pierwszym tego rodzaju filmem był siedmiominutowy Le Coucher de la Mariée z 1896 roku, stworzony przez francuskiego reżysera Alberta Kirschnera (pod pseudonimem Léar), w którym Louise Willy prezentuje striptiz w łazience. Inni francuscy twórcy szybko zaczęli produkować podobne filmy ukazujące kobiety w stanie rozebrania. Bracia Pathé zaspokajali popyt na takie produkcje w całej Europie. W Austrii Johann Schwarzer w latach 1906–1911 wyprodukował 52 erotyczne filmy z całkowicie nagimi Austriaczkami, aby zapewnić lokalną alternatywę dla francuskich produkcji.
Jednym z pierwszych udokumentowanych filmów pornograficznych tego typu jest francuska produkcja À l’Écu d’or ou la Bonne Auberge z 1908 roku. Od lat dwudziestych XX wieku zaczęły powstawać nieme filmy w tej tematyce. Jednak w tym etapie rozwoju branży aktorzy występujący w takich produkcjach nie byli postrzegani jako aktorzy pornograficzni w sensie zawodu.
Aktorzy w tych wczesnych filmach zazwyczaj nie byli wymieniani w napisach ani używali pseudonimów, aby uniknąć konsekwencji prawnych i społecznego potępienia. Z czasem przyjmowanie pseudonimów stało się normą w branży pornograficznej – aktorzy zmieniali swoje nazwiska w zależności od gatunku filmu lub porzucali je, gdy przestawali być rozpoznawalni. Pierwszą gwiazdą porno, która stała się ikoną popkultury, była Linda Lovelace (pseudonim Lindy Susan Boreman) z Nowego Jorku, znana z głównej roli w filmie Głębokie gardło (1972). Casey Donovan zagrał natomiast w pierwszym popularnym gejowskim filmie pornograficznym Boys in the Sand (1971), który zadebiutował niemal rok przed Głębokim gardłem.
Sukces Głębokiego gardła, które zarobiło miliony dolarów na całym świecie, przyczynił się do wzrostu liczby gwiazd porno oraz produkcji filmów tego typu. Do najsłynniejszych aktorek z tego okresu należą: Marilyn Chambers (Za zielonymi drzwiami), Gloria Leonard (Odkrycie Misty Beethoven), Georgina Spelvin (Diabeł w pannie Jones) oraz Bambi Woods (Debbie zdobywa Dallas).
Lata 70. XX wieku nazywane są „porn chic” lub „złotym wiekiem pornografii” – okresem, kiedy filmy pornograficzne były wyświetlane w kinach publicznych i akceptowane (lub przynajmniej tolerowane) przez społeczeństwo. Ten „złoty wiek” trwał od początku lat 70. do końca lat 70. lub początku lat 80. Produkcje z tego okresu charakteryzowały się rozbudowanymi fabułami, konkretnymi scenariuszami oraz budżetami promocyjnymi. Aktorzy stawali się celebrytami. Do najsłynniejszych gwiazd tego okresu zalicza się: Peter Berlin, John Holmes, Ginger Lynn Allen, Porsche Lynn, Désirée Cousteau, Juliet Anderson, Lisa De Leeuw, Veronica Hart, Nina Hartley, Harry Reems, Seka, Annette Haven i Amber Lynn.
W Europie w branży filmów pornograficznych przeważali aktorzy i aktorki pochodzący z Rosji, Rumunii, Czech, Słowacji i Węgier. We Francji popularnością cieszyły się m.in. Brigitte Lahaie, Clara Morgane, Céline Tran i Yasmin Laghit. Włoska scena pornograficzna lat 80. zyskała na znaczeniu dzięki takim gwiazdom jak Marina Lotar, Moana Pozzi, Ilona Staller oraz Lilli Carati.
Wielu przedstawicieli „nowego pokolenia” gwiazd porno (2010–2020), takich jak Romi Rain, występuje pod swoimi prawdziwymi imionami i nazwiskami.
Jedną z najbardziej znanych gwiazd pornografii jest Jenna Jameson, określana często jako „królowa porno” i uznawana za najbardziej rozpoznawalną aktorkę pornograficzną na świecie.
Nagrody
Wyjątkowe osiągnięcia aktorów i aktorek pornograficznych są uhonorowane nagrodami AVN Awards, XRCO Awards oraz XBIZ Awards. AVN Awards to nagrody filmowe sponsorowane i wręczane przez branżowy magazyn amerykańskiego przemysłu filmów dla dorosłych AVN (Adult Video News). Często nazywane są „Oscarami porno”.
Nagrody AVN obejmują niemal 100 kategorii, z których część odpowiada nagrodom przyznawanym w innych gatunkach filmowych, a niektóre są specyficzne dla filmów pornograficznych. XRCO Awards są natomiast wręczane corocznie przez organizację X-Rated Critics Organization.
Bibliografia
Richard Abel: Encyclopedia of Early Cinema. Taylor & Francis, 2004. ISBN 978-0-203-48204-9. (ang.).
Loading ...