Aktorzy niezawodowi w kinematografii
Aktor niezawodowy, znany również jako naturszczyk (ros. натурщик ‘model’) – to osoba, która odgrywa rolę w filmie, nie będąc profesjonalnym aktorem. Wykorzystanie aktorów niezawodowych było szczególnie widoczne w określonych gatunkach i nurtach filmowych, takich jak radziecka szkoła montażu, neorealizm włoski czy czechosłowacka nowa fala. Celem angażowania aktorów niezawodowych jest podkreślenie realizmu przedstawianej opowieści oraz uwypuklenie cech postaci, które są typowe dla konkretnego środowiska, grupy zawodowej czy klasy społecznej.
Wielu reżyserów w historii kina preferowało współpracę z naturszczykami. Radziecki teoretyk Lew Kuleszow twierdził, że aktor filmowy powinien być osobą niezawodową, wolną od sztuczności, która często cechuje profesjonalnych aktorów teatralnych. Jego współpracownik, Siergiej Eisenstein, często obsadzał w swoich filmach nieprofesjonalnych aktorów, kierując się zasadą typażu. Na przykład do roli lekarza w filmie Pancernik Potiomkin (1925) wybrał robotnika fizycznego, gdyż jego wygląd i sposób poruszania się zdaniem reżysera przypominał osobę z wykształcenia inteligencję. Podobne podejście przyjęli twórcy włoskiego neorealizmu. Francuski reżyser Robert Bresson również często współpracował z aktorami niezawodowymi, nazywając ich „modelami” i wybierając ich nie na podstawie umiejętności aktorskich, lecz ich wyglądu zewnętrznego.
Przykłady filmów z naturszczykami
- Pancernik Potiomkin (1925), reż. Siergiej Eisenstein
- Finis Terrae (1929), reż. Jean Epstein
- Złodzieje rowerów (1948), reż. Vittorio De Sica
- Dziennik wiejskiego proboszcza (1951), reż. Robert Bresson
- Los Golfos (1960), reż. Carlos Saura
- Pali się moja panno (1967), reż. Miloš Forman
- Rejs (1970), reż. Marek Piwowski
- Szatańskie tango (1994), reż. Béla Tarr
- Ida (2013), reż. Paweł Pawlikowski
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
David Bordwell, Kristin Thompson: Film history. An introduction. New York: McGraw-Hill, 2003. ISBN 978-0-07-038429-3.
Marek Hendrykowski: Słownik terminów filmowych. Poznań: Ars Nova, 1994. ISBN 978-83-85409-27-4.
Pamela Robertson Wojcik: Movie Acting, The Film Reader. London: Routledge, 2004. ISBN 978-0-415-31025-3.
Loading ...