Aktion Sühnezeichen Friedensdienste

Aktion Sühnezeichen Friedensdienste (Akcja Znaku Pokuty – Służby dla Pokoju, ASF) została powołana przez przedstawicieli niemieckiego Kościoła protestanckiego jako wyraz skruchy za cierpienia, jakie Niemcy zadali ofiarom II wojny światowej. Organizacja ta ma na celu naprawienie, w choćby niewielkim stopniu, krzywd wyrządzonych przez Niemców, w tym również przez chrześcijan. Przed zjednoczeniem Niemiec, ruch ten rozwijał się równolegle w RFN i NRD, przy czym to głównie NRD-owska część organizacji utrzymywała kontakty z Polską.

Cele i działalność organizacji

Celem ASF była odbudowa zniszczeń wojennych w krajach, które najbardziej ucierpiały wskutek reżimu nazistowskiego oraz II wojny światowej. Organizacja dążyła do pojednania z narodami prześladowanymi przez nazistów, wysyłając swoich wolontariuszy przede wszystkim do Polski, ZSRR i Izraela. Z czasem rozwój organizacji umożliwił wysyłanie wolontariuszy także do innych krajów, takich jak Belgia, Francja, Holandia, Norwegia, Wielka Brytania, Czechy, a po rozpadu ZSRR również na Ukrainę i Białoruś. Wolontariusze ASF angażowali się także w działania w krajach, które nie były bezpośrednio dotknięte wojną, ale gdzie wciąż żyją ofiary tamtych czasów, jak na przykład w USA.

Kontakty z Polską

Od lat sześćdziesiątych pojawiły się kontakty pomiędzy Akcją Znaku Pokuty a różnymi partnerami w Polsce. Wśród najbardziej aktywnych działaczy organizacji byli Günter Särchen i Lothar Kreyssig. Pierwsze zorganizowane wyjazdy ochotników do Polski miały miejsce w latach 1965 i 1966. W czasach PRL kontakty te często funkcjonowały nieoficjalnie, za pośrednictwem osób prywatnych.

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych regularna współpraca pomiędzy ASF a polskimi projektami stała się możliwa. Obecnie każdego roku około 15 wolontariuszy ASF z Niemiec przyjeżdża do Polski, angażując się w różnorodne projekty, takie jak:

pomoc w organizacji pobytu grup odwiedzających muzea i miejsca pamięci (Majdanek, Stutthof), a także w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu
edukacja historyczna w Żydowskim Centrum Edukacyjnym w Oświęcimiu, Żydowskim Instytucie Historycznym oraz Teatrze NN w Lublinie
wsparcie w biurze i opieka nad byłymi więźniami obozów koncentracyjnych w Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie” w Warszawie
praca nad projektami polsko-niemieckimi oraz międzynarodowymi w Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego w Krzyżowej
opieka nad osobami starszymi – byłymi więźniami obozów koncentracyjnych we współpracy z Maximilian-Kolbe-Werk w Łodzi, Gdańsku i Lublinie, w Stowarzyszeniu „Pro Vita et Spe” w Krakowie, a także w Gminie Żydowskiej w Warszawie
praca z dziećmi i młodzieżą w Centrum Edukacyjnym Fundacji im. ks. Siemaszki w Piekarach k. Krakowa

Od 23 lutego 2009 roku działa również Stowarzyszenie ASF w Polsce, w którego skład wchodzą wieloletni współpracownicy ASF z Polski oraz byli wolontariusze. Od końca lat 90. polska młodzież ma również możliwość wyjazdu na wolontariat ASF.

Obozy letnie i działalność wolontariacka

Oprócz długoterminowego wolontariatu (trwającego 12 miesięcy), ASF organizuje corocznie obozy letnie (tzw. wolontariat krótkoterminowy). Każdego roku około 300 osób uczestniczy w tych obozach, które odbywają się w Niemczech oraz innych krajach. W ramach wolontariatu krótkoterminowego w Polsce organizowane są również obozy letnie, podczas których uczestnicy pracują razem oraz debatują na temat kultury pamięci, historii, społeczeństwa i polityki. Kluczowym elementem projektów jest pielęgnacja żydowskich cmentarzy w Europie Środkowej i Wschodniej oraz prace w miejscach pamięci, w tym na terenie byłych obozów koncentracyjnych, w instytucjach edukacyjnych, a także wspólne spędzanie wolnego czasu.

Wielu byłych wolontariuszy ASF nadal utrzymuje kontakt ze stowarzyszeniem, kontynuując swoją działalność wolontariacką po zakończeniu projektów. W szczególności angażują się w kwestie public relations i edukacji.

Czasopismo „Zeichen”

Cztery razy w roku ukazuje się kwartalnik „Zeichen” (niem. znaki), który informuje o bieżącej pracy wolontariuszy i partnerów ASF. Każde wydanie poświęcone jest innemu tematowi i koncentruje się na aktualnych wydarzeniach politycznych, zachęcając do dialogu między religiami i kulturami.