Aktinidia smakowita

Aktinidia smakowita (Actinidia deliciosa) to gatunek rośliny należący do rodziny aktinidiowatych. Jej naturalnym habitatem są południowe Chiny, w tym prowincje Fujian, Hubei, Jiangxi, Syczuan oraz Zhejiang. Roślina ta jest uprawiana w takich krajach jak Nowa Zelandia, Australia, Kalifornia, Chile oraz w regionie Morza Śródziemnego. Owoce aktinidii smakowitej są powszechnie znane jako kiwi.

Morfologia

Pokrój

Jest to pnącze z zdrewniałymi pędami, które pokrywają czerwone włoski. W sprzyjających warunkach rośnie bardzo szybko; roczne pędy mogą przybierać grubość kciuka.

Liście

Liście mają kształt jajowaty i osiągają długość około 20 cm, również pokryte są czerwonymi włoskami.

Owoc

Owocem są jagody o brązowej skórce, pokrytej czerwonawym kutnerem. Wnętrze owocu jest soczyste, zielone, z białawym centrum. Zawiera liczne, drobne, czarne nasiona, które rozmieszczone są wokół białego rdzenia.

Zastosowanie

Aktinidia smakowita to roślina jadalna. Jej owoce są bogate w witaminę C, kwasy organiczne, cukry oraz sole mineralne. Jest to najczęściej uprawiana odmiana aktinidii dla owoców, określanych mianem „kiwi”, podobnie jak owoce aktinidii chińskiej.

Większość owoców kiwi dostępnych na rynku pochodzi z kilku uprawnych odmian aktinidii smakowitej, w tym 'Hayward’, 'Chico’ oraz 'Saanichton 12′. Owoce tych odmian są w zasadzie nie do odróżnienia i odpowiadają charakterystyce gatunku podstawowego.

Historia

W 1847 roku przedstawiciel Royal Horticultural Society z Londynu przywiózł okaz tej rośliny. Na początku XX wieku jej uprawa rozpoczęła się w Nowej Zelandii, po tym jak nasiona zostały sprowadzone przez Isabel Fraser, członkinię kadry kierowniczej Wanganui Girls’ College, która odwiedziła szkoły misyjne w Yichang (prowincja Hubei, Chiny). Ziarna zostały posadzone w 1906 roku przez ogrodnika Alexandra Allisona z Wanganui, a po raz pierwszy zaowocowały w 1910 roku. Osoby, które spróbowały tych owoców, uznały, że smakują jak agrest, nazywając je chińskim agrestem. Odmiana 'Hayward’ została stworzona przez Haywarda Wrighta w Avondale w Nowej Zelandii około 1924 roku. Na początku była uprawiana w przydomowych ogródkach, a komercyjna produkcja rozpoczęła się w latach 40. XX wieku. W 2005 roku Włochy były liderem w produkcji kiwi, następnie znajdowały się Nowa Zelandia, Chile, Francja, Grecja, Japonia oraz Stany Zjednoczone. Kiwi wciąż uprawiane jest także w Chinach, głównie w górzystych rejonach w górnym biegu rzeki Jangcy oraz w innych częściach kraju, w tym w Syczuan.