Akteon (syn Melissosa)

Akteon

Akteon to postać z mitologii greckiej, młody mężczyzna z Koryntu, który stał się obiektem namiętności Archiasa, arystokraty z Koryntu, żyjącego w VII wieku p.n.e. Archias był członkiem rodu Bakchiadów, który wówczas sprawował tyraniczną władzę w mieście. Tragiczna śmierć Akteona, według legend, miała wpłynąć na ustanowienie igrzysk istmijskich oraz przyczynić się do upadku rodu Bakchiadów.

Akteon i Archias

W mitologii Arystokrata Archias, znany z rozwiązłości, zakochał się w młodym Akteonie i postanowił zdobyć go wszelkimi sposobami. Ojciec Akteona, Melissos, pragnąc ochronić syna przed Archiasem, kierując się honorem i zasadami swojego stanu, starał się zapobiec, by jego syn stał się kochankiem pozbawionego zasad i kultury arystokraty. W odpowiedzi na te działania, Archias z grupą pijanych towarzyszy wtargnął do domu Melissosa, próbując siłą uprowadzić Akteona. Ta sytuacja stanowiła brutalne naruszenie wszelkich norm społecznych obowiązujących w Grecji. W wyniku tego zdarzenia doszło do bójki między towarzyszami Archiasa a rodziną Akteona oraz domownikami. Legenda głosi, że chłopiec, ciągnięty z jednej strony przez swoją rodzinę, a z drugiej przez napastników, został rozerwany na strzępy. Po tej tragedii Melissos udał się do Istmu na Przesmyku Korynckim, gdzie w świątyni Posejdona rzucił przekleństwo na ród Bakchiadów, a następnie popełnił samobójstwo, skacząc do morza. Na pamiątkę jego czynu postanowiono ustanowić igrzyska istmijskie.

Interpretacja

Mit o śmierci Akteona został przytoczony w dziełach Plutarcha oraz Diodora Sycylijskiego. Interpretują oni tę historię jako przerażający przekaz o konsekwencjach łamania zasad moralnych i norm obyczajowych, które pochodzą od bogów i są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa. W szczególności chodzi o zasady gościnności, nietykalności miru domowego i normy seksualne, które wymagają zgody partnera. Religioznawcy dostrzegają w tym micie także odzwierciedlenie rytuału ofiarnego sparagmos, wykonywanego podczas misteriów dionizyjskich, polegającego na rozerwaniu na strzępy zwierzęcia przeznaczonego na ofiarę (najczęściej małych zwierząt, choć niektórzy podają także o bykach), który Grecy uważali za pierwotny i barbarzyński obrzęd. Zwraca się również uwagę na podobieństwo imienia Akteona do imienia herosa Akteona, który według mitu beockiego został rozszarpany przez własne psy myśliwskie.