Akt Zjednoczenia

Akt Zjednoczenia

Akt Zjednoczenia (ukr. Акт Злуки lub Велика Злука) to uroczyste ogłoszenie zjednoczenia Ukraińskiej Republiki Ludowej oraz Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, które miało miejsce 22 stycznia 1919 roku. Rocznica tego wydarzenia jest obecnie obchodzona jako święto narodowe Ukrainy, znane jako Dzień Jedności Ukrainy.

Przyczyny Zjednoczenia

Zjednoczenie to było odpowiedzią na utworzenie 28 listopada 1918 na terytorium Rosji sowieckiej marionetkowego rządu Ukrainy (Tymczasowy Robotniczo-Chłopski Rząd Ukrainy), który wystąpił do Moskwy z prośbą o pomoc wojskową. 3 stycznia 1919 Armia Czerwona wkroczyła do Charkowa, a w lutym zajęła Kijów, tworząc Niezależną Ukraińską Sowiecką Republikę Socjalistyczną. Równocześnie z wkroczeniem wojsk bolszewickich na Ukrainie rozpoczął się tzw. czerwony terror.

Proces Zjednoczenia

10 listopada 1918 roku Ukraińska Partia Narodowo-Demokratyczna złożyła propozycję do władz URL o podjęcie działań w celu połączenia obu republik. 1 grudnia 1918 w Fastowie zawarto przedwstępny układ o zjednoczeniu. W dniu 3 stycznia 1919 Ukraińska Rada Narodowa podjęła w Stanisławowie uchwałę o zjednoczeniu Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej z Ukraińską Republiką Ludową.

Kongres Pracy Ukrainy

W styczniu zorganizowano w Kijowie Kongres Pracy Ukrainy, na którym z 593 miejsc, 65 zarezerwowano dla delegatów z byłej Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Do 5-osobowego składu Dyrektoriatu dołączył Jewhen Petruszewycz. Kongres zatwierdził Akt Zjednoczenia obu republik oraz przekazał władzę ustawodawczą i wykonawczą Dyrektoriatowi URL.

Ogłoszenie Aktu Zjednoczenia

W obliczu zagrożenia, 22 stycznia 1919 roku na placu Sofijskim w Kijowie ogłoszono akt zjednoczenia Ukraińskiej Republiki Ludowej oraz Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, tworząc Ukraińską Republikę Ludową. Z powodu niekorzystnych wydarzeń w wojnie na dwa fronty, Ukraińcy byli zmuszeni podpisać 16 czerwca 1919 roku we Lwowie rozejm z Polską, a 30 sierpnia 1919 połączone armie ukraińskie odzyskały Kijów, z którego następnego dnia musiały się wycofać na rzecz Sił Zbrojnych Południa Rosji pod dowództwem gen. Antona Denikina.

Uznanie Aktu Zjednoczenia

Dekretem wydanym przez prezydenta Ukrainy Łeonida Kuczmę, datowanym na 25 stycznia 1999, rocznica Aktu Zjednoczenia została uznana za ukraińskie święto państwowe, obchodzone corocznie 22 stycznia.

Bibliografia

Aleksander Kolańczuk, Ukraińscy generałowie w Polsce, emigranci polityczni w latach 1920-1939. Słownik biograficzny, Przemyśl 2009, ISBN 978-83-60374-11-5